تشكيك وجود در اصطلاح اهل نظر و اهل تحقيق - انه الحق نسخه متنی

و بحار ج 2 ص 200 باب جوامع التوحيد ط 1 . 2 كافى ج 1 ص 107 معرب بحار ج 2 ص 201 ط 1 . 3 توحيد صدوق باب دوم . -4 ج 1 ص 64 معرب .

قال : نعم يخرجه من الحدين حد التعطيل و حد التشبيه . نتيجه بحث اينكه كسانى قائل به واحد شخصى بودن وجود نيستند يعنى آن را صمد حق و حقيقت واحده ذات مظاهر نمى دانند و مى گويند واجب الوجود انيت محضه است از آنان سؤال مى شود كه اولا موضوع مسأله واجب الوجود انيت محضه است محرر شود كه از اين موضوع اعنى واجب الوجود چه اراده مى كنند كه آن را انيت محضه مى دانند ؟ هر چند به موازين قويم معارف معارج عرفانيه و مدارج حكمت متعاليه حق تعالى انيت محضه است چه اينكه حد حكايت از نفاد و تناهى مى كند و غير متناهى كه صمد حق است به حيث كه لا يخلو منه شى ء و لا يشذ منه مثقال عشر عشر اعشار ذره تطرق ماهيت در او محال است و لكن انيت محضه اى را كه ديگران مثلا شيخ در فصل چهارم مقاله هشتم الهيات شفاء ( 1 ) اثبات كرده است تنزيهى است كه عين تشبيه است نه تنزيه از تنزيه و تشبيه كه حق توحيد و توحيد حق است هر چند در اثبات مدعى انصافا بسيار زحمت كشيده اند وحسن صنعت بكار برده اند شكر الله مساعيهم الجميلة مع الوصف .

-1 ج 2 ص 226 ط 1 رحلى .

تشكيك وجود در اصطلاح اهل نظر و اهل تحقيق

تشكيك در مسفورات فريقين به اشتراك لفظى مستعمل است در كتب اهل نظر به معنى تفاوت مراتب وجودات در شدت و ضعف و كمال و نقص و اوليت و ثانويت و اولويت و عدم آن و تقدم و تأخر است . و در صحف اهل تحقيق كه بر بنيان مرصوص وحدت شخصيه حقيقت ذات مظاهر است به معنى سعه و ضيق مجالى و مظاهر است يعنى در حقيقت تشكيك راجع است در ظهورات نه در حقيقت وجود . اين عصاره مطلب در تشكيك است كه تقديم داشتيم . توضيحا گوييم : وجود اصيل در نزد متأخرين از طائفه مشاء چنانكه از ظاهر تعبيرات كتب اهل فن مستفاد است حقائق متبائنه مشككه است . حقائق متبائنه و در عين حالت تشكيك به بيانى است كه خواجه طوسى در شرح فصل هفدهم نمط چهارم اشارات افاده فرموده است و اجمال آن به فرموده متاله سبزوارى اينكه : الوجود عند المشائين حقائق متبائنة بتمام ذواتها البسيطة لا بالفصول ليلزم التركيب و يكون الوجود المطلق جنسا