انه الحق نسخه متنی

و اين بعينه كلام اهل الله است چه اينكه آنان بر اين مبنى اند كه وجود به اعتبار تنزلش در مراتب اكوان و ظهورش در حظائر امكان و به اعتبار كثرت وسائط خفاى آن اشتداد مى يابد لذا ظهور كمالاتش ضعيف مى شود و به اعتبار قلت وسائط نوريتش اشتداد مى يابد و ظهورش قوى مى گردد و كمالات و صفاتش ظاهر مى گردد لذا اطلاق وجود بر قوى اولى از اطلاقش بر ضعيف است زيرا هر چه حجابها كمتر باشد آثار وجود از حيث كمال و صفا و ادراك و غيرها بيشتر است . و تحقيق اين مطلب به اين است كه بدانى وجود را در عقل مظاهرى است چنانكه او را در خارج مظاهرى است از جمله اين مظاهر امور عامه و كلياتى است كه جز در عقل آنها را وجودى نيست و وجود كه بر افراد مضاف به ماهيات مقول به تشكيك است هر آينه وجود به اعتبار اين ظهور عقلى است . و آنكه گفته شده است وجود اعتبارى است وجود به اين معنى است . پس وجود من حيث هو هو بر آن افراد مضاف به ماهيات مقول به تشكيك نيست بل از اين حيث كه كلى محمول عقلى است مقول به تشكيك بر آنها است . و اين معنى منافى نيست كه وجود به اعتبار طبيعت كليت خود عين ماهيت افرادش باشد چنانكه حيوان طبيعتش يعنى طبيعت بشرط لا جزء افرادش است و محمول بر آنها نيست و به اعتبار اطلاقش يعنى لا بشرط شى ء جنس است و محمول بر افراد و به اعتبار عروضش بر فصول انواعى كه تحت طبيعت اوست عرض عام آن فصول است و آنچه بر افرادش به تشكيك واقع مى گردد بر همين امر است و تفاوت در افراد وجود نفس وجود نيست بلكه در ظهور خواص او از عليت به معلوليت در علت و معلول است و به اينكه قائم به نفس خود است در جوهر و غير قائم به نفس خود است در عرض و به شدت ظهور در قارالذات و ضعف آن در غير قارالذات است . چنانكه تفاوت بين افراد انسان در نفس انسانيت نيست بلكه به حسب ظهور خواص انسانيت در افراد انسان است . پس اگر تفاوت يعنى تفاوت ظهورى مخرج وجود از عين حقيقت افرادش باشد بايد تفاوت بين افراد انسان مخرج انسانيت از عين حقيقت افرادش باشد و حال اينكه تفاوتى كه بين افراد انسانيت است مانند آن در افراد موجودات ديگر ممكن نيست . لذا بعضى از آنها به حسب مرتبه اعلى و