تكبر از ديدگاه على - سیمای انسان کامل در قرآن نسخه متنی

هنگامى كه آفرينش او به پايان رسيد و از روح خود در آن دميدم براى او سجده كنيد).

او از مقام آدم و مقامات فرزندان آدم كه روحى بزرگ و دلى پاك و قلبى سرشار از معارف خواهند داشت ناآگاه بود; از اين نظر روح غرور بر او مستولى گرديد.

از اين سرگذشت مى توان نتيجه گرفت كه نخستين پايه كفر همان كبر و سركشى است و نخستين پايه سعادت و پيمودن راه بندگى و پيروزى بر قواى شيطانى و اهريمنى تسليم در برابر آفريدگار جهان است آفريدگارى كه تمام موجودات جهان در برابر او تسليمند.

تكبر از ديدگاه على

امير مؤمنان در نهج البلاغه درخطبه قاصعه بيانى بس لطيف و شيرين درباره كبر و خودخواهى شيطان دارد كه ذيلاً به مناسبت بحث جمله هايى از آن را در اين جا مى آوريم:

(… فعدوُّ اللّهِ إمامُ المتعصِّبِينَ و سَلَفُ المستكبرِينَ الذي وضعَ اساسَ العصَبِيَّـةِ ونازعَ اللّهَ رِداءَ الجبريَّةِ وادَّرعَ لباسَ التَعزُّزِ وَخَلَعَ قِناعَ التَذَلُّلِ ;

او پيشواى متعصبان و فرد ديرينه كبرورزان است. او نخستين فردى است كه اساس عصبيت را پايه گذارى نمود و با كبريايى خدا كه به او اختصاص دارد به نزاع برخاست و لباس عزت و سربلندى (كه لباس او نبود) بر تن كرد و لباس تسليم و بندگى در برابر خدا را دور افكند).

اميرمؤمنان سپس يادآورى مى كند كه يك لحظه كبر مايه تباهى اعمال و عبادت شش هزار ساله او گرديد در صورتى كه معلوم نيست اين سالها از سالهاى دنياست يا از سالهاى آخرت است كه هر روزى از آن معادل هزار سال است; قرآن نيز مى فرمايد:

(وَإنَّ يَوماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمّا تَعُدُّونَ ;

هر روزى در آخرت معادل هزارسال اين جهان است).

از اين بيان روشن مى گردد كه چرا خداوند نخستين صفات بندگان رحمان را تواضع و فروتنى مى داند زيرا گذشته از اين كه كبر نخستين لغزشگاه انسان است نكته ديگرى نيز در كار است كه به آن اشاره مى شود.

تضاد