مكان نمازگزار - احکام نماز، وقت شناسی، قبله شناسی، پوشش نسخه متنی

مكان نمازگزار

مكان نمازگزار داراي شرايطي است و هر كدام از آنها را كه نداشته باشد، نماز خواندن در آن مكان باطل است؛ اين شرايط عبارتند از:.

شرط اول: غصبي نباشد

در جايي انسان مي تواند نماز بخواند كه يا مال خودش باشد و يا اگر مال ديگري است، بداند صاحبش راضي است، بنابراين نماز خواندن در مكانهايي كه گفته مي شود باطل است:.

1 - در جايي كه ملكش از ديگري است و انسان نمي داند صاحبش راضي است يا نه، كه تا علم به رضايت او پيدا نكرده است نماز در آنجا باطل است مگر در:.

الف) در زمين بسيار وسيعي كه از دِه دور و چراگاه حيوانات است، اگر چه صاحبانش راضي نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابيدن در آن اشكال ندارد و در زمينهاي زراعتي هم كه نزديك دِه است و ديوار ندارد، اگر چه در مالكان آنها افراد صغير و ديوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئي اشكال ندارد؛ ولي اگر يكي از صاحبانش ناراضي باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است.

توضيح المسائل،789 .

ب) در اماكن عمومي براي وارد شوندگان به آنها، مانند: مسافرخانه ها و هتلها و حمامها و...

توضيح المسائل،878 .

ج) در خانه هايي كه آيه 61 سوره نور(1) بيان جواز خوردن از آن خانه را بدون اجازه صاحبان آنها نموده است. همين مقدار كه انسان علم به كراهت و عدم رضايت آنها نداشته باشد، كه در اين خانه علاوه بر خوردن مي فرمايند، نماز در آنها هم همين حكم را دارد كه آنها عبارتند از: خانه پدر، مادر، برادر، عمو، عمه، خاله، دايى، خانه كسي كه كليدش در دست اوست و خانه دوست.

عروة الوثقى، في مكان المصلى،18 .

2 - در مكاني كه منافعش از ديگري است، اگر بدون اجازه مالك منافع در آن مكان نماز بخواند، نمازش باطل است، بنابراين كسي كه در خانه مستأجري بدون اجازه مستأجر نماز مي خواند، اگر چه از طرف مالك واقعي اجازه داشته باشد و يا خود مالك واقعي نمازش باطل است.

توضيح المسائل،867 .

3 - در مكاني كه حق ديگري به او تعلق نگرفته باشد، بنابراين در مكانهايي كه حقوق زير به آنها تعلق گرفته باشد، نمي شود در آنها نماز خواند:.

الف) حق رهَنْ: رهن آن است كه بدهكار مقداري از مال خود را نزد طلبكار بگذارد كه اگر طلب او را ندهد، طلبش را از آن مال به دست آورد و طلبكار و بدهكار نمي توانند در مالي كه گرو گذاشته شده، بدون اجازه يكديگر، ملك كسي كنند، مثلاً ببخشند و يا بفروشند.

توضيح المسائل، مسأله 2307،2312 .

ب) حق سَبْق: كسي كه در مسجد نشسته، اگر ديگري جاي او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد دوباره نمازش را در محل ديگري بخواند.

ج) حق شريك: كسي كه در ملكي با ديگري شريك است، اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شريكش نمي تواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند.

توضيح المسائل،

872 . عروة الوثقى، في مكان المصلى،12 .

د) حق امام و فقرا: اگر با عين پولي كه خمس و زكات آن را نداده، ملكي بخرد، تصرف او در آن ملك، حرام و نمازش هم در آن باطل است و همچنين است اگر به ذمه بخرد و در موقع خريدن قصدش اين باشد كه از مالي كه خمس يا زكاتش را نداده، پولش را بدهد؛ مگر اينكه آن مقدار خمس يا زكات را به وجهي شرعى، مانند مصالحه با مجتهد به عهده گرفته باشد.

تحريرالوسيله، ج 1، ص 147،

4 . توضيح المسائل،873 .

ه) حق خود ميت: اگر ميت وصيت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفي برسانند، تا وقتي كه ثلث را جدا نكنند، نمي شود در ملك او نماز خواند.

و) حق ورثه ميت: اگر بعضي از ورثه ميت، صغير يا ديوانه يا غائب باشند، تصرف در ملك او حرام، و نماز در آن باطل است، ولي تصرفات جزئي كه براي برداشتن ميت معمول است، اشكال ندارد.

توضيح المسائل،877 .

ز) حق طلبكارهاي ميت: بدهكاريهاي ميت، يا از قسم خمس و زكات است كه تا به حال نمي داده، يا مدتي نداده و يا از قسم بدهيهاي معمولي است، اگر از قسم خمس و زكات باشد، تصرف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است، مگر آنكه بدهكاري او را داده يا قصد دادن آن را داشته باشند، به شرطي كه مسامحه در دادن ننمايند و اما اگر بدهيهاي او غير از خمس و زكات باشد، باز هم تصرف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است؛ ولي تصرفات جزئي كه براي برداشتن ميت معمول است، اشكال ندارد و نيز اگر بدهكاري او كمتر از مالش باشد و ورثه هم تصميم داشته باشند كه بدهي او را بدهند و مسامحه هم نمي كنند و تصرفشان هم تصرفي نيست كه موجب فروختن يا از بين بردن مال ميت باشد، اشكال ندارد، ولي بنابر احتياط مستحب، از ولي ميت هم رضايت گرفته شود.

عروة الوثقى، مكان المصلى،

14 . تحريرالوسيله، ج 1، ص 147،

4 . توضيح المسائل،

875 .

876 .