شرايط وضو - احکام نماز، وقت شناسی، قبله شناسی، پوشش نسخه متنی

شرايط وضو

شرايط صحيح بودن وضو سيزده چيز است كه ما از اين سيزده شرط آنهايي را كه نياز به توضيح دارد در اينجا ذكر مي نماييم:.

شرط دوّم.
آب وضو بايستي مطلق باشد، به طور كلي مايعات بر دو دسته اند: يك دسته از آنها اصلاً اسم آب بر آنها اطلاق نمي شود مانند شير، نفت، شيره، و... و دسته ديگر مايعاتي است كه آب به آنها اطلاق مي شود كه اين دسته خود به دو قسم تقسيم مي شود:.

الف) قسمي كه در نام گذاري بر آن فقط اطلاق (آب) تنها كافي نيست بلكه بايستي چيز ديگري هم به آن اضافه كرد؛ مانند آب هندوانه و گلاب كه از چيزي گرفته شده اند و يا آبِ گل كه با چيزي مخلوط شده است.

ب) قسم دومش آن است كه در نام گذاري فقط اطلاق نام آب بر آن كافي است، كه اگر به چيزي هم نسبت داده شود طوري است كه بدون آن هم اطلاق آب بر آن صادق است؛ مانند آب دريا، آب چاه و....

حال مي فرمايند شرط مايعي كه انسان با او وضو مي گيرد آن است كه از قسم دوم (آب مطلق) باشد؛ يعني آبي كه نه از چيزي گرفته شده و نه با چيزي مخلوط شده باشد كه عرفاً به او آب نگويند.

التنقيح، ج 2، ص 11، توضيح المسائل،15 .

معيار مضاف بودن آبي كه با چيزي مخلوط شده.

معيار مضاف بودن آبي كه با چيزي مخلوط شده، عرف است كه اگر آبي را مضاف بدانند، مضاف است و اما اينكه بعضي مي گويند: اگر در آب گل آلود كف دست ديده شود مضاف نيست و اگر ديده نشود مضاف است، معيار صحيحي نيست.

يادآوري.

1 - آبي كه معلوم نيست مطلق است يا مضاف، اگر قبلاً مطلق بوده، حكم آب مطلق را دارد و اگر مضاف بوده، حكم آب مضاف را دارد و اما اگر حالت سابقش روشن نيست و غير از اين آب، آب ديگري هم ندارد، بايستي براي نماز با اين آب وضو گرفته و تيمم هم بنمايد.

تحرير الوسيله، ج 1، ص 25،3 .

2 - به

266 .وضيح المسائل مراجعه شود.

شرط سوّم.
آب وضو و فضايي كه در آن وضو مي گيرد مباح باشد.

درباره آب وضو غصبي نبودن را حضرت امام شرط مي دانند، ولي درباره مباح بودن مكان وضو و يا فضايي كه در او وضو گرفته مي شود، ايشان احتياط مستحب دارند ولو در تصرفش در غصب كار حرامي كرده است و اما درباره آب وضو، بايستي انسان اگر آب وضو مال كس ديگري است علم به رضايت او داشته باشد و در صورت شك نمي شود وضو گرفته و تصرفات ديگر نمود، الاّ در نهرهاي بزرگ و قناتها كه تا مادامي كه صاحبانشان نهي نكرده اند، مي شود وضو گرفته ولو در ميان آنها صغير و ديوانه باشد.

تحريرالوسيله، ج 1، ص 25، 26،

7 . عروة الوثقى، في شرائط الوضوء،13 .

يادآوري.

1 - كلمه مباح در اينجا در مقابل غصبي بودن استعمال شده، يعني غصبي نبودن، و گاهي هم مباح گفته مي شود و از آن اراده عدم حكم وجوب يا حرمت يا استحباب يا كراهت مي شود؛ مانند كلمه (شير) در فارسي كه استعمالاتش فرق مي كند.

2 - مكان غصبي با فضاي غصبي فرق دارند؛ زيرا گاهي ممكن است هم مكان وهم فضا غصبي باشد و گاهي ممكن است فقط فضا غصبي باشد.

3 - به توضيح المسائل مسأله

268 - 270 مراجعه شود.

شرط چهارم و پنجم.
ظرف آب وضو مباح باشد و همچنين از طلا و نقره نباشد.

اگر آب ديگري جز همان آبي كه در ظرف غصبي و يا طلا و نقره است ندارد، وضو با آن آب باطل است، چون در اينجا مأمور به وضو نيست و چون وضويش امر ندارد، لذا چه ارتماسي وضو بگيرد و يا ترتيبى، به وسيله آن ظرف آب بريزد يا با مشت آب بردارد، وضو باطل است؛ چون در تمام صورت تصرف در ظرف غصبي است و در اينجا اصلاً امر به وضو مطلقاً ندارد؛ مگر اينكه آب را در ظرف ديگري بريزد كه آن ظرف مانع شرعي نداشته باشد كه در اينجا ولو در اين تصرفش كار حرام انجام داده، ولي حالا كه آب بدون مانع پيدا كرد، امر به وضو مي آيد و اما در صورت دوم كه غير از اين آب، آب ديگر بدون مانع دارد، در آنجا امر به وضو ساقط نشده و لذا در اين مورد اگر بخواهد در اين ظرف غصبي وضوي ارتماسي بگيرد، وضويش باطل است، چون وضو در چنين ظرفي نهي شده است. اما اگر بخواهد به وسيله مشت آب بردارد، ولو در وقتي كه آب را بر مي دارد به خاطر تصرف در غصب معصيت كرده، ولي وضويش صحيح است؛ چون با آوردن آب به بيرون از ظرف مانع از آب برداشته مي شود و نهي به وضويش نمي خورد. .

تحريرالوسيله، ج 1، ص 26،8 .

يادآوري.
به مسائل 247 و 275 توضيح المسائل مراجعه شود.

شرط ششم.
اعضاي وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد.

قبل از وضو لازم نيست تمام اعضاي بدن پاك باشد، بلكه مي شود هر عضو را قبل از وضو دادن پاك كرد، ولي يك شستن هم به قصد ازاله نجاست و هم به قصد پاك كردن كفايت نمي كند و لو به فرو بردن در آب كر و جاري باشد، ولي اگر در هنگام فرو بردن قصد طهارت آن عضو را داشته باشد و در هنگام بيرون آوردن نيّت وضو نمايد كافي است - البته اين نوع وضو وضوي ارتماسي است - و اما نجس شدن عضوي بعد از وضو گرفتن آن اشكال ندارد، اگر چه وضو تمام نشده باشد.

عروة الوثقى، في شرائط الوضوء (الثانى).

يادآوري.

1 - اگر يكي از اعضاي وضو قبلاً نجس بوده بعد از وضو شك مي كند كه آيا آنجا را آب كشيده و وضو گرفته يا نه در اينجا سه صورت دارد: يا مي داند كه در حال وضو گرفتن ملتفت نبوده و توجه نداشته كه آنجا نجس است كه در اين صورت وضو باطل است يا مي داند كه در حال وضو توجه داشته و يا شك دارد كه توجه داشته يا نه، كه در اين دو صورت وضو صحيح است، ولي در عين حال در تمام سه صورت آن عضو به حال نجاست خود باقي است و بايستي آن عضو را آب بكشد و به هر جاي بدن يا لباس هم كه يقين دارد از آن رطوبت نجس رسيده است، بايستي آنجا را هم آب بكشد.

عروة الوثقى، فى شرائط الوضوء،

52 . توضيح المسائل،278 .

2 - به

279 .وضيح المسائل مراجعه شود.

شرط هفتم.
وقت براي وضو و نماز كافي باشد.

آرى، در صورتي وظيفه اش وضو گرفتن است كه اگر وضو بگيرد تمام نماز در وقت خوانده مي شود و اما اگر بخواهد وضو بگيرد و مقداري ولو كمتر از يك ركعت خارج وقت خوانده شود، وظيفه اش تيمم است، مگر آن كه تيمم هم همين مقدار وقت (به مقدار وضو گرفتن) لازم داشته باشد و اما در همان صورت اول هم كه وظيفه اش تيمم است، اگر وضو بگيرد، معصيت كرده، ولي وضويش صحيح است.

عروة الوثقى، فى شرائط الوضوء (الثامن) و توضيح المسائل،280 .

شرط هشتم.
در وضو نيّت و در نيّتش هم اخلاص داشته باشد؛ يعني براي انجام دادن فرمان خداوند متعال و براي تقرب به او انجام دهد؛ البته در عروة الوثقي اين را دو شرط حساب كرده اند؛ يكي نيّت داشتن و ديگري خلوص.