سوم: چيزهايي كه به خاطر كوچكي نمي شود از آنها به عنوان پوشش واجب استفاده كرد
بعضي از اشيايي كه ممكن است همراه انسان باشد، به شكلي است كه نمي توان با آنها عورتين را پوشانيد، حالا يا از لوازم پوشاكي انسان است، مثل: كلاه و عرقچين و جوراب و... كه به دليل كوچكي خود قادر به پوشانيدن عورتين نيستند و يا از سري اشيايي است كه مانند ساعت و انگشتر و امثال اينها به خاطر شكل خاص ساختماني خود نمي توانند عورتين را بپوشانند، ولي احتمال فراوان دارد كه هر يك از اين چيزها همراه شخص باشد؛ به اين گونه چيزها كه قادر به پوشانيدن عورتين نيستند، در اصطلاح مي گويند چيزهايي كه نماز با آنها تمام نمي شود و اگر در حال نماز نجس باشند، نماز صحيح است، به شرطي كه:.1 - از (اجزاى) مردار نباشد؛.2 - از اجزاي نجس العين نباشد؛.و امّا مانند عمامه - در صورتي كه پيچيده شده باشد نه دوخته شده به هم اگر نجس باشد، نماز باطل است؛ چون با آن مي توان ستر عورت كرد.عروة الوثقى، احكام نجاسات (فيما يعفي عنه في الصلاة)، الثالث.چهارم: با محمول متنجس
اگر همراه نمازگزار چيز نجس شده اي باشد كه نماز در آن تمام نمي شود - يعني نمي شود با آن ستر عورت كرد - مانند دستمال و چاقو و پول و...، اگر با آنها نماز خوانده شود، نماز صحيح است و اما اگر چيز نجسي همراه نمازگزار باشد كه بشود با آن ستر عورت كرد، مثل اينكه لباسي را در جيب خود بگذارد، بنابر احتياط واجب مبطل نماز است و اما حمل خود نجس در نماز، بنابر احتياط واجب، نماز را باطل مي كند، به خصوص مردار و اما اگر شي ء نجس جزءِ باطن انسان حساب شود، نماز باطل نمي شود؛ مثل اينكه كسي از گوشت مرداري بخورد و يا خوني را به او تزريق نمايند.عروة الوثقى، احكام نجاسات (فيما يعفي عنه في الصلاة)، الرابع و تحريرالوسيله، ج 1، ص 125 .پنجم: لباس پرستار بچه
كسي كه از بچه اي پرستاري مي كند - چه مادرش باشد و چه كسي ديگر - بچه هم پسر باشد يا دختر، با شرايطي مي تواند با لباس نجس نماز بخواند، اين شرايط عبارتند از:.1 - پرستار زن باشد؛.2 - فقط لباس بخشيده شده است نه بدنش؛.3 - بنابر احتياط واجب، هر شبانه روز يك بار بشويد، آن هم قبل از اولين نمازي كه نجس شده؛.4 - نجاستش فقط بول او باشد؛.5 - بيش از همين يك دست لباس را نداشته، يا اگر دارد، از آن هم استفاده مي كند. كه با اين شرايط مي تواند با آن لباس نجس نماز بخواند ولو بتواند به خريدن يا اجاره كردن ياعاريه كردن لباس تهيه كند.عروة الوثقى، احكام نجاسات (فيما يعفي عنه في الصلاة) الخامس و 1 .ششم: در حال اضطرار
در حال اضطرار و ناچاري مي شود با لباس نجس نماز خواند و نه تنها با لباس نجس، بلكه با بعضي از لباسهاي ديگري هم كه مانع دارد، مي شود نماز خواند و اختصاصي به باب نجاسات ندارد كه ما براي بهتر روشن شدن به بعضي از موارد اضطرار اشاره مي كنيم:.عروة الوثقى، احكام نجاسات (فيما يعفي عنه في الصلاة) السادس.1 - اگر در آخر وقت، در بين نماز لباسش نجس شود و امكان درآوردن و يا شستن هم نباشد، يا اينكه اگر بخواهد در آورد، نماز را به هم مي زند يا موالات را از بين مي برد و يا اينكه به واسطه سرما و حفظ جانش نمي تواند لباس را در آورد، در اين صورت با همان لباس نجس نماز مي خواند و نمازش صحيح است.توضيح المسائل، مسأله 805،806 .2 - پوشيدن لباس غصبي و ابريشمي خالص و طلاباف و لباسي كه از مردار تهيه شده، در حال ناچاري مانعي ندارد و نيز كسي كه ناچار است لباس بپوشد و لباس ديگري غير از اينها ندارد و تا آخر وقت هم ناچاري او از بين نمي رود، مي تواند با اين لباسها نماز بخواند، ولي اگر غير از لباس غصبي و لباس ابريشمي خالص و لباسي كه از مردار تهيه شده، لباس ديگري ندارد و ناچار نيست لباس بپوشد، بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته خواهد شد نماز بخواند، ولي حضرت امام درباره كسي كه جز لباسي كه از مردار تهيه شده لباس ديگري ندارد، مي فرمايند: علاوه بر نماز خواندن به دستور برهنگان، بنابر احتياط واجب در همان لباس هم همان نماز را دوباره بخواند. \توضيح المسائل، مسأله 839،842 .
يادآوري
1 - به توضيح المسائل، 843 . 796 مراجعه شود.2 - در پوشش در غير حال نماز، لازم نيست كه از پوشش مخصوص و با كيفيت مخصوص استفاده شود، بلكه مراد پوشيدن و لو به وسيله دست يا گل و... باشد كه كسي نتواند نگاه كند، اما در پوشش مورد نظر براي نماز مي تواند حتي از گياهان و برگ درختان و پنبه و پشم بافته نشده براي لباس استفاده كند، ولي از گِل و يا دست و... نمي تواند استفاده نمايد، ولو در حال اضطرار باشد و در حال اضطرار بايد به دستور نماز برهنگان كه گفته مي شود، بدون پوشش نماز بخواند، ولي اگر گِل وجود دارد، احتياطاً يك بار هم نماز را با پوشش به وسيله آن بخواند.عروة الوثقى، في الستر و الساتر، مسأله 16، تحرير الوسيله، ج 1، ص 43،7 .3 - دستور نماز برهنگان:.كسي كه مي خواهد نماز بخواند، اگر براي پوشانيدن خود حتي برگ درخت و علف نداشته باشد و احتمال ندهد كه تا آخر وقت چيزي پيدا مي كند كه خود را به آن بپوشاند، در صورتي كه نامحرم او را مي بيند، بايد نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند و اگر كسي او را نمي بيند، ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و در هر صورت ركوع و سجود را با اشاره انجام مي دهد و براي سجود، سر را قدري پايين تر مي آورد و در هنگامي كه نشسته نماز مي خواند، براي سجده مهر را بالا مي آورد.عروة الوثقى، شرائط لباس المصلى، 43 . توضيح المسائل،797 .