احكام قرائت قرآن درنماز - قرآن در آیینه احکام: احکام شرعی مربوط به قرآن مطابق با فتاوای مراجع تقلید نسخه متنی

احكام قرائت قرآن درنماز

دراين قسمت به مطالب زير مي پردازيم:.

بخش اول: قرائت سور عزائم درنماز

1-


خواندن يكي از چهار سوره اي كه سجده واجب دارند در نمازهاي واجب جايز نيست 21 پس اگر عمداً آنها را بخواند نمازش باطل است و بايد آن را از سر گيرد گرچه بخشي از آنها را خوانده باشد،22 حتي (بسم اللّه الرحمن الرحيم) 23 يا قسمتي از آن را، البته در صورتي كه (بسم ا...) يا بعض آن را به قصد اينكه جزء يكي از سور عزائم است بخواند؛ ولي اگر چنين قصدي نداشته باشد، حكم به بطلان نماز قبل از انجام سجده تلاوت، مشكل است؛ و هرگاه سهواً بخواند، اگرپيش ازرسيدن به آيه سجده متوجه شود بايد آن سوره را رها كرده و سوره ديگري بخواند، اگرچه از نصف آن سوره گذشته باشد، ولي اگر بعد از آيه سجده يا بعد از اتمام سوره، چه قبل از ركوع وچه بعد از ركوع، متوجه شود بنابر اقوى 24 بايستي با ايما و اشاره سجده كند واين سوره براي نماز كفايت مي كند واعاده نماز نيز لازم نيست و همچنين اگر بعد از قرائت آيه سجده نسياناً سجده كرده باشد، ظاهر آن است كه نماز صحيح است واعاده لازم نيست.

2-


اگركسي در نماز، سوره اي از سور عزائم را نخواند ولكن عمداً آيه اي را كه سجده واجب دارد (به قصد اين كه جزء سور عزائم است)25 بخواند، نماز او نيز باطل است واگر آيه سجده را نسياناً بخواند26، يا ديگري بخواند و او درنماز گوش كند27، مي تواند براي سجده به اشاره كفايت كند و اعاده نماز هم لازم نيست.

3-


خواندن سور عزائم در نمازهاي مستحبي اگرچه آن نماز با نذر و مانند آن واجب شده باشد جايز است، پس بعد از قرائت آيه سجده، در حال نماز سجده تلاوت را انجام مي دهد ونماز را ادامه مي دهد و تمام مي كند.

بخش دوم: قرائت واجب (حمد و سوره) درنماز

1-


واجب است در ركعت اول و دوم از نمازهاي واجب يوميه، قرائت سوره حمد و پس از آن يك سوره كامل ديگر؛ البته جايز است ترك سوره در حال بيماري وعجله داشتن، بلكه ترك سوره در موارد ضروري مانند ضيق وقت، و ترس از(دزد يا درنده و مانند آن)، واجب است. اگر عمداً سوره را بر حمد مقدم داشت نمازش باطل است.28 وبايد نمازش را اعاده كند. و اگرسهواً سوره را بر حمد مقدم داشت و قبل از ركوع يادش آمد پس اگر حمد را بعد از سوره نخوانده است بايد اول حمد را بخواند و بعد سوره را اعاده كند و اگر حمد را بعد از سوره خوانده باشد فقط سوره را اعاده نمايد.

2-


سوره حمد هفت آيه و سوره توحيد چهار آيه است.29

3-


كسي كه حمد و سوره را از حفظ نداشته باشد جايز است از روي قرآن بخواند، بلكه براي كسي كه حافظ قرآن باشد نيز بنابر اقوي جايز است. چنانكه جايز است براي وي متابعت از كسي كه او را آيه آيه، تلقين نمايد، لكن احوط اعتبار عجز ازحفظ واقتداست.

4-


اگر زبان شخص، داراي نقصي باشد كه قادر به تلفظ نباشد بايد در دل خود قرائت كند30 واحوط آن است كه زبان را به آنچه در دل مي گذرد حركت دهد.

5-


شخص گنگ درقرائت بايد به مقدار قرائت زبان خود را حركت دهد و با دست خود به الفاظ آن اشاره كند.

6-


كسي كه قرائتش صحيح نيست، واجب است ياد بگيرد31 اگرچه متمّكن از اقتدا كردن نيزباشد32 ... و اگر قادر هست و وقت تنگ باشد، در صورت امكان، احوط اقتدا كردن است و كسي كه قرائتش غلط است و قدرت بر تعلم صحيح هم نداشته باشد، مي تواند به آنچه كه مي داند اكتفا كند واقتدا كردن بر او واجب نيست اگرچه احوط است.

7-


كسي كه قادر به يادگيري (قرائت نماز) هست ولي وقت تنگ باشد، لازم است آنچه را كه از فاتحةالكتاب مي داند بخواند و عوض آنچه را كه نمي داند بنابراحوط از باقي قرآن بخواند، واحوط آن است كه همان قدر از فاتحةالكتاب را كه مي داند نيزبه مقدار باقي مانده تكراركند.

اما اگر هيچ چيز از فاتحةالكتاب را نيز نداند به قدرحروف آيات فاتحةالكتاب، از آيات ديگر قرآن بخواند، و هرگاه بطور كلي چيزي از آيات قرآن را نداند عوض فاتحةالكتاب به قدرحروف آن، تسبيح و تكبير ذكر بگويد واحوط آن است كه تسبيحات اربعه را اختيار نمايد.

يادگيري سوره نيز واجب است لكن ظاهر آن است كه با ندانستن سوره و تنگي وقت، بدل آن چيزي واجب نمي شود اگرچه احوط انجام بدل است.

8-


در بين قرائت اگر اسم مبارك حضرت رسول اكرم (ص) را بشنود، جايزاست بلكه مستحب است، همان جا صلوات بفرستد، و با صلوات، موالات قرائت به هم نمي خورد وهمچنين در ساير جاهاي نماز چنانكه اگر درحال قرائت و مانند آن كسي بر او سلام كند كه جواب او واجب باشد، واجب است جواب سلام و منافي موالات نيست.

9-


قرائت سور طولاني در نماز، موجب محو صورت نماز نيست واشكالي ندارد.

10-


قرائت سور طولاني در نماز واجب كه باعث گذشتن وقت نماز مي شود جايز نيست و اگر عمداً اين گونه سور را بخواند نمازش باطل مي شود، (در بطلان نمازش اشكال است)33 واگر سهواً مشغول خواندن سوره طولاني شود درصورت وسعت وقت بايد به سوره كوچك برگردد و اگربعد از تمام شدن سوره طولاني متوجه شود و وقت هم گذشته باشد، بايد نمازش را تمام كند.

جدول صفحه 61