از بركات و خدمات آية الله خرازى تاسيس مؤسسه در راه حق قم مى باشداين مؤسسه با سرپرستى ايشان و همكارى چندنفر از فضلا و اساتيد حدودسى سال است كه به خدمات فرهنگى و ارشاد نسل جوان و نيز برنامه هاى سازنده حوزوىمشغول است و بحمدالله موفقيتهاى چشمگيرى داشته و همواره موردتاييد مراجع تقليد گذشته و امامراحل-رضوان الله تعالى عليهم- و رهبر معظم انقلاب دامت بركاته و ساير علما و مراجع بوده و هست.

قضاوت همه آشنايان با كار عظيم مؤسسه در راه حق اين است كه صفاو اخلاص و كوشش و گذشت آية الله خرازى و نيزكوششهاى برادر عزيزمان حاج محمود آقا لولاچيان (از هيئت مؤسس و مالى مؤسسه) براى اداره و تامين بودجه آنبيشترين سهم را در اين توفيقات داشته است.

آية الله خرازى از آيات عظام:

مرحوم حاج سيداحمد خوانسارى.

مرحوم حاج سيدمحمدرضا گلپايگانى.

مرحوم حاج سيدمصطفى خوانسارى.

مرحوم حاج شيخ محمدعلى اراكى.

مرحوم حاج سيد شهاب الدين مرعشى نجفى.

اجازه روايت دارند.

آية الله خرازى از اعضاى جامعه مدرسين حوزه علميه قم و از چهره هاى محبوب و محترم حوزه علميه قم و مورد احترامهمه مراجع تقليد و اساتيد و فضلاو حوزويان است و اين محبوبيت و مقبوليت از مصاديق ان الذين آمنواو عملوالصالحاتسيجعل لهم الرحمن ودا مى باشد.

اينجانب كه بيش از چهل سال است با ايشان آشنا و دوست و سالها هم مباحثه و معاشر بوده ام از ايشان جز خير، خوبى،اخلاص، تقوى، خداترسى،ترويج دين، رفع گرفتارى مؤمنان، غيرت دينى، كوشش در تحصيل، تدريس و كارهاى علمى ودينى نديده ام و همواره خود و همه حيثيات حوزوى خود رامديون رفاقت و صداقت و رفتار و كردار كريمانه ايشان مى دانمو هميشه دعاگويشان هستم، و دعاى خيرشان را موجب بركت در زندگى خود و خانواده خود مى دانم -دامت بركاته- ء-آية الله حاج شيخ غلامرضا صلواتى اراكى از مدرسان معروف سطوح عاليه.

- آية الله سيدمحمدباقر خوانسارى فرزند آية الله العظمى حاج سيدمحمدتقى خوانسارى.

- مرحوم آية الله حاج شيخ جلال طاهر شمس گلپايگانى از مدرسان سطوح عاليه.

- آية الله حاج سيدمهدى يثربى كاشانى امام جمعه كاشان.

- آية الله حاج شيخ محيى الدين حائرى شيرازى امام جمعه شيراز.

- آية الله حاج سيداسماعيل موسوى زنجانى امام جمعه زنجان.

- آية الله حاج شيخ محمد يزدى رئيس قوه قضائيه.

- آية الله حاج شيخ مرتضى مقتدايى دادستان كل كشور.

- آية الله حاج شيخ مجدالدين محلاتى از علماى شيراز.

- آية الله سيدكاظم نور مفيدى امام جمعه گرگان.

- آية الله حاج شيخ ابوالقاسم محجوب جهرمى از اساتيد حوزه.

- مرحوم آية الله شيخ على اوسط هاشمى همدانى از افاضل حوزه.

- آية الله سيدمحمدباقر ابطحى اصفهانى از افاضل حوزه.

- آية الله حاج شيخ على كريمى جهرمى از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج شيخ حسين كريمى از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج شيخ على رضا الهى (داماد مرحوم آية الله العظمى اراكى) ازاساتيد حوزه.

- آية الله حاج سيدحسين كرمانى از افاضل حوزه.

- شهيد حاج شيخ مهدى شاه آبادى(رحمة الله عليه).

- شهيد حاج شيخ على حيدرى نهاوندى(رحمة الله عليه).

- شهيد حاج شيخ بهاءالدين محمدى عراقى(رحمة الله عليه).

- آية الله حاج شيخ على نيرى همدانى از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج شيخ على ثابتى همدانى فرزند آية الله حاج ميرزا محمدثابتى همدانى متوفاى 1365 استاد معروف زمانحاج شيخ عبدالكريم حائرى.

- آية الله شيخ حسن معزى تهرانى از فضلاى حوزه.

- آية الله سيدعلى مدرسى يزدى. رئيس حوزه علميه كرج.

- آية الله شيخ محيى الدين فاضل هرندى از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج شيخ مهدى صادقى ملايرى از فضلاى حوزه.

- آية الله حاج سيدحسن آل طه از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج سيدعباس ميريونسى از فضلا.

- آية الله حاج شيخ اصغر قاضى زاده اراكى. سرپرست حوزه علميه مدرسه حاج محمدابراهيم اراك.

- آية الله حاج شيخ اسدالله عندليب شيرازى از اساتيد حوزه.

- آية الله حاج شيخ محمدحسين مسجد جامعى (از قدماى تلاميذ ايشان)

- آية الله حاج شيخ حسن شريعتى كاشانى.

- آية الله حاج سيدعلى ابطحى اصفهانى.

- مرحوم آية الله حاج سيدحسين برقعى از افاضل و اساتيد حوزه.

- آية الله جناب آقاى شيخ محمد تقى دانش.

- آية الله حاج شيخ ابوالقاسم اشتهاردى.

- آية الله موحدى كرمانى.

- آية الله اجتهادى اراكى.

- آية الله موحدى ساوجى.

- نويسنده اين سطور هم چند سال در درس ايشان حاضر مى شدم. درپايان همين بخش شرح حال خود را آورده ام.

اكنون كه شش نفر از شاگردان دروس سطح و چهل و چهار نفر از شاگردان درس خارج آية الله العظمى اراكى ياد شدمناسب است چند مطلب را اضافه كنم:

1- تتلمذ تعدادى از اين بزرگواران در شرح حالشان در كتاب گنجينه دانشمندان آمده، و تعدادى را هم خود اينجانباطلاع داشتم، و بقيه از سه شرح حالى كه تا اين تاريخ براى آية الله العظمى اراكى نوشته و منتشر شده اخذ شد.

2- شاگردان آن بزرگوار منحصر به اين پنجاه نفر نيست بلكه علاوه بر اينهاتعداد ديگرى هم در همان سه شرح حالى كه تاكنون منتشر شده ياد شده اند كه مى توانيد به آنها مراجعه فرماييد.

3- يكى از شاگردان آية الله العظمى اراكى كه شايد هيچ كس به اندازه ايشان دروس آن مرحوم را درك نكرده باشد فرزندفاضل ايشان حضرت آية الله حاج شيخ ابوالحسن مصلحى اراكى مى باشد ايشان سالها است كه به تدريس سطوحعاليه مشغولند و اخيرا كه فراغتى پيدا كرده اند درس خارج دارند و به حق و با اطلاع مى گويم ايشان از كسانى است كهشايستگى تدريس خارج فقه و اصول را دارندو درس ايشان براى فضلا و طلاب بسيار سودمند است.

نويسنده هنگام تنظيم مطالب اين كتاب از ايشان تقاضا نمودم شرح حال كوتاهى از خود بنويسند، محبت نمودهپذيرفتند:

اين جانب ابوالحسن بن محمدعلى مصلحى عراقى طبق نوشته مرحوم والدتقريبا يك ساعت و نيم به غروب مانده روزشنبه غره شهرالله المبارك رمضان سال 1353قمرى برابر با شهريور سال 1314شمسى در بلده طيبه قمصانهاالله عن التصادم به دنيا آمدم.

پس از تكميل دروس دبستان با اصرار مرحوم آية الله العظمى حاج سيدمحمدتقى خوانسارى (مرحوم والد با ادامهتحصيل در دبيرستان موافق نبود)وارد دبيرستان و پس از اتمام آن وارد دانشكده حقوق تهران شدم اما چون مرحوم والدبا ادامه تحصيل در دانشگاه مخالف، و ادامه تحصيل در رشته حقوق را پاگذاشتن بر روى قرآن كريم ناميدند، آن را ناتمامگذاشته و به تحصيل علوم حوزوى پرداختم.

دروس سطوح را خدمت آيات الله: حاج شيخ محمدتقى ستوده، حاج شيخ غلامرضا صلواتى، حاج ميرزا على مشكينى،حاج شيخ محمد شاه آبادى و ديگران خواندم.

و از درس خارج امام راحل -رضوان الله تعالى عليه- و آية الله العظمى محقق داماد و مرحوم والد استفاده كردم، البته ازدرس والد مرحوم كه حدود سى سال شركت مى كردم بيشترين بهره را بردم.

چند ماهى هنگام تشرف به نجف اشرف در درس خارج آية الله العظمى حاج سيدابوالقاسم خويى و آية الله العظمى حاجشيخ حسين حلى نيز شركت نمودم.

فلسفه را نزد آية الله حاج شيخ حسينعلى منتظرى و اسفار را خدمت مرحوم آية الله حاج سيدمحمدحسين علامهطباطبايى خواندم و نيز در درس تفسير آن مرحوم شركت مى كردم.

از جلسات اخلاقى مرحوم آية الله حاج شيخ عباس تهرانى كه جمعه ها دركتابخانه مدرسه حجتيه بر قرار بود. و نيز درساخلاق شبهاى جمعه مرحوم حاج آقا حسين فاطمى قمى كه در منزلشان منعقد مى شد استفاده مى نمودم.

و خلاصه موجبات تكامل علمى و سير معنوى را خداوند متعال از هر جهت براى حقير فراهم نمود. گر گدا كاهل بودتقصير صاحب خانه چيست.

آنچه از دروس سطح و سطوح عاليه خواندم موفق به تدريس آن هم بودم.چند سالى در مدرسه حقانى و چند سالى درمدرسه شهيدين و چند سالى درجامعة الزهرا تدريس و انجام وظيفه نمودم.

علت اصرار و علاقه عجيب مرحوم والد به حقير در ادامه تحصيلات حوزوى آن بود كه هنگام سفر آية الله العظمى حاجسيدمحمدتقى خوانسارى به مكه معظمه از ايشان خواستند كه زير ناودان طلا دعا كنيد كه توفيق نصيب حالآقاابوالحسن شود. مرحوم والد مى فرمودند به آقاى خوانسارى عرض كردم كه مى ترسم بعد از من زحمات چندين سالهمن كه به صورت نوشته و تاليف و تصنيف جمع شده به هدر برود، دعا كنيد اين فرزندم راه مرا ادامه دهد و براى من قرةاعين (1) باشد.

و به من فرمودند: چون مرحوم آقاى خوانسارى مردى بود باصفا و باوفا،يقين دارم كه فراموش نكرده و دعا كرده، و دعاىاو كه مستجاب الدعوه بود ردنمى شود و مكرر به من مى فرمودند: اگر به جايى برسى نتيجه دعاى آن مرد بزرگ است ومى فرمودند: تو درخت جواهر منى.

درس و بحث و تدريس به طور جد ادامه داشت تا دوران مرجعيت ايشان.

در زمان مرجعيت ايشان موقتا براى انجام چند كار مهم درس و بحث را ترك گفته و به آن كارها پرداختم.

1- توضيح المسائل امام خمينى-رضوان الله تعالى عليه- توسط چند نفر ازفضلا با فتاواى مرحوم والد در حاشيهعروة الوثقى تطبيق شده بود اما چون حاشيه عروة همه مسائل توضيح المسائل را نداشت براى تكميل آن به اتفاق آية اللهخرازى(كه سالها است با ايشان مباحثه داريم) مسائل را تنظيم و در نهايت از مرحوم والدنظر مى خواستيم و نظر ايشانرا درج مى كرديم.

2- تهيه مناسك حج و استخراج فتاوى و نظرات ايشان به همين نحوانجام شد.

3- استفتائات كثيره اى كه از سراسر كشور و يا خارج از كشور مى شد هر جالازم بود از خود ايشان استفتاء مى شد و نظرمى دادند و گاهى هم به كمك برادران عزيز حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ محمدتقى دانش آشتيانى،حجة الاسلام والمسلمين شيخ مهدى صادقى ملايرى، حجة الاسلام والمسلمين حاج شيخ خيرالله سليم زاده و آية اللهخرازى مدارك مساله تهيه و در نهايت به نظرآن مرحوم مى رسيد و پاسخ نوشته مى شد.

و اصولا جواب تمام استفتائاتى كه توسط نامه يا تلفن مى شد به تاييد نظرايشان مى رسيد و در نهايت خود ايشان اظهارنظر مى كردند و چون تنها اينجانب به مبانى علمى ايشان آشنايى و احاطه كامل داشتم و نيز با بيان و نحوه صحبتايشان و صحبت كردن با ايشان آشنايى داشتم براى جواب استفتائات در بسيارى از مواردلازم بود كتابهاى متعددى رابراى ايشان بخوانم و گاهى مى شد كه چند روز پيرامون يك مساله وبه خصوص مسائل مستحدثه بحث وتبادل نظر مى شدتا به نتيجه نهايى و صدور فتواى جزمى برسد و اين فتاوا را بنده در دفترى مخصوص ضبط كرده ام.

در هر صورت در اين چند سال اخير حجم سنگين اين گونه كارها منحصرا به دوش اينجانب بود و از شخص ديگرىساخته نبود و لذا ايشان اخيرا مكررمى فرمودند تو درخت جواهر منى.

اين كارها به علاوه كمكهايى كه مرحوم والد در اين سن و سال و حال لازم داشتند و همه به دلائل خاصى به اينجانبمحول بود دراين چند سال مجالى براى تدريس و بحث باقى نمى گذاشت.

اما بعد از رحلت ايشان وحصول فراغت تدريس را آغاز و بحمدالله مانندسابق اشتغال جدى دارم.

اين بود نوشته آية الله حاج شيخ ابوالحسن مصلحى فرزند فاضل مرحوم آية الله العظمى اراكى كه به تقاضاى اينجانبنوشتند. (2)

لازم است اضافه نمايم:

اينجانب سالهاى طولانى است كه با آية الله مصلحى آشنا بوده و مدتى هم درمباحثه ايشان با آية الله خرازى شركت واستفاده مى كردم اما ارادتى كه به ايشان داشتم در اين چند سال دوران مرجعيت مرحوم والدشان چند برابر شد زيرا دراين دوران كه جدا براى ايشان امتحانى عظيم بود بسيار خوب از امتحان درآمدو خدماتى شايان توجه انجام داد.

1- بيت رفيع مرجعيت شيعه را با كرامت ونزاهت فوق العاده بالايى اداره كرد.

2- در مسائل مربوط به نظام اسلامى و انقلاب و مربوط به مرجعيت شيعه موضعگيريهاى صحيح داشت و حمايت ازاسلام و نظام اسلامى را وظيفه خوددانست و تحت تاثير امور مادى و دنيوى و شيطنتهاى گوناگون دشمنان ودوستان ناآگاه قرار نگرفت.

3- بار مراجعات علمى و غير علمى سراسر كشور را با تحمل و درايت و امانت كامل به دوش كشيد.

4- وسائل چاپ و نشر آثار علمى آن بزرگوار را فراهم و حوزه هاى علمى شيعه و فقها و فضلا را از اين راه بهره مند نمود.

5- زهد و مرور با كرامت نسبت به مال و بيت المال را كاملا مراعات و سعى وافر داشت كه وجوهات در مصارف لازم وشايسته و تقويت حوزه و رفع گرفتارى محرومان صرف شود.

6- به نظر اينجانب از مهم ترين توفيقات ايشان پرستارى و كمك به آن پدربزرگوار و عظيم الشان و جلب رضايت وخوشنودى او بود كه اين خود موجب رضاى خداى منان خواهد بود.

در پايان بايد با صراحت و صداقت عرض كنم كه خداى متعال همانگونه كه آية الله العظمى اراكى را براى اين دوره ازمرجعيت جهان تشيع ذخيره كرده بود فرزندبرومند ايشان آية الله حاج شيخ ابوالحسن مصلحى را نيز گويادرطول سالهابراى كمك به آن بزرگوار از هر جهت آماده و مهيا مى ساخته است. هنيئا لارباب النعيم نعيمهم.

از آية الله مصلحى اين دو اثر چاپ شده است.

1- التوازن الاسلامى با همكارى آية الله خرازى و ديگران.

2- الحكومة الاسلامية با همكارى آية الله خرازى و ديگران.

و بحمدالله پسران ايشان (نواده آية الله العظمى اراكى) هم مشغول تحصيل علوم حوزوى هستند به اميد اينكه بتوانندمدارج عالى را طى كرده مانند پدرو جدشان منشا خدمات دينى و فرهنگى فراوان گردند.