ایران در بند نسخه متنی

معمولى به حساب مى آيد.

انگيزه ئ اصلى شاه در اين روابط عبارت است از جلب منافع اقتصادى
حاصل از بازارهاى بزرگ براى فروش منابع نفتى ايران و ديگر صادرات كشور، دريافت اعتبار بيشتر
راى هزينه هاى عمرانى و جلب كمك فنى بسيار مورد نياز، شاه هنوز هم معتقد است كه حمايت
ايران از ان دسته از كشورهايى كه از انديشه اى مستقل برخوردارند، مى تواند به تحقق كامل استقلال
آنان بينجامد.

روابط ايران با كشورهاى بلوك، ايران را در صحنه ئ بين المللى به صورت كشورى داراى
سياست خارجى مستقل مشهور نمود و در داخل كشور شاه را فردى روشنفكر و معمارى
خستگى ناپذير معرفى كرده است.

تماسهاى تجارى و اقتصادى بنى ايران و شوروى در شش ماهه ئ آخر سال افزايش يافت، ولى نتايج
ملوس بسيارى به همراه نداشت.

در سفر معاون نخست وزير شوروى، بايباكف، به تهران در ماه آوريل
و سفر وزير اقتصاد صورت گرفت.

ماه آينده نيز قرار است كه يك هيئت بازرگانى از شورى به ايران
سفركند.

ايارن يك نمايشگاه تجارى در مسكو بر پا كرد كه نتايج حاصله مفيد بود و نمايندگان
جمهوريهاى جنوبى شوروى كه با ايران هم مرز مى باشند به اين كشور سفر كردند تا تجارت
مستقيم بين دو بخش مررزى را كه هم اكنون بسيار محدود است، گسترش دهند.

در فعاليتهاى مربوط به
كارخانه ذوب آهن روسيه پيشرفتهاى چشمگيرى حاصل شد، پروژه خط لوله گاز دنبال شد ليكن ادامه
كار تواعم با تاعخير بود و هزينه ها بيش از برآوردها اوليه مى باشد، و براى تمديد برنامه ئ احداث سيلوبه
كمك شوروى نيز به توافقهايى دست يافته شد.

در زمينه برقى سازى خط آهن بين تبريز و جوروفت
" tforuoJ " و بهبود خط ارتباطى با شوروى نيز موافقت اصولى حاصل شد.

در مورد برنامه هاى
همكارى مورد بحث در گذشته، گرچه مطبوعات مقالاتى درج مى كردند، ولى پيشرفتى پديد نيامد.

ايران پيشنهاد شوروى مبنى بر آغاز يك پروژه ئ مشترك حفارى و بهره بردارى از امكانات نفتى
درياى خزر را نپذيرفت.

شاه موضوع احداث خط لوله ئ نفتى ترانز ايارن را كه از طريق آن بتوان نفت
عرب را از حوزه ئ خليج به شوروى انتقال داد در سر مى پروراند، ليكن مشكلات لاينفك اين پروژ، و
اعتراضات شديد آمريكا و بريتانيا " كه هنوز رسماہ تسليم دولت ايران نشده " تحقق اين مسئله را بعيد
مى نمايد.

دو كشور توافق كرده اند كه شوروى يك كارخانه بازسازى هشت ميليون دلارى براى تعمير
و نگهدارى وسائط نقليه نظامى روسى در ايران احداث كند.

با اين حال، ايران به خريد تجهيزات
نظامى غير پيشرفته از شوروى براساس قراردادهاى اعتبارى قبلى ادامه داد و هيچ گونه تغيير
چشمگيرى در روند قراردادها صورت نخواهد گرفت.

تبادل پرسنل فنى افزايش يافت،
ليكن ايران بخوبى مراقب اوضاع است و تا اوت 1969 حدود 1200 تكنسين روسى در ايران مستقر
شده " همراه با خانواده هايشان " و حدود 230 ايرانى نيز در شوروى به آموزش مشغول هستند.

گسترش فعاليتهاى شوروى در ايران، اعتماد دولت ايران را نسبت به كنترل حضور شوروى متزلزل
نساخته است.

اين كشور هنوز هم نسبت به مقاصد شوروى در درازمدت مظنون است و تماسهاى غير
اقتصادى ر شديداہ محدود ساخته است.

اجازه ئ ايجاد كنسولگريهاى شوروى در اصفهان و رشت داده
شد، به كشتيهاى شوروى اجازه داده شد كه در ماه ژوئن توقف كوتاهى در بندرعباس داشته باشند و
سيركهاى روسى به تهران آمدند و مورد استقبال قرار گرفتند، اما تلاش براى تبادل دانشجو كاهش
يافت و آموزش بينندگان ايرانى در شوروى تحت كنترل شديد قرار گرفتند.

پيشنهاد روسى برگزارى
كنفرانس تجارت ترانزيت منطقه اى دركابل مورد استقبال دولت ايران قرار گرفت، ليكن پيشنهاد
شوروى براى ايجاد نوعى ترتيبات امنيتى منطقه اى با سردى روبرو گرديد.

حمايت شوروى ازحزب
توده كه به پخش برنامه هاى راديوئى مخفى خود ادامه مى داد، و در كنگره بين المللى حزب كمونيست
شركت كرده و در ماه مارس تظاهراتى را در برابر سفارت ايران در مسكو در مخالفت با محاكمه ئ
دانشجويان ايران برگزار كرد، همه نشانگر منافع شوروى است مه به هيچ وجه منافع ايران را در نظر
نمى گيرد.

شاه در محافل خصوصى " ونه به روسها " در مورد تحويل سلاحهاى روسى به كشورهاى
عرب متخاصم با ايران يعنى عراق و سوريه ابراز نگرانى كرد، و اظهار داشت كه اتحاد احتمالى اين دو
تحت رهبرى عراق، به صورت يك مشكل عمده خودنمايى خواهد كرد.

وى همچنين در مورد
گسترش نيروى دريايى و خطرى كه از اين جانب سياست ايران را در قبال خليج فارس تهدى مى كند،
اظهار نگرانى نمود.

بر اين نمايش اين اختلافات بزرگ با شوروى، به مطبوعات ايران اجازه داده شد تا
مقالاتى انتقادى در سالگرد انعقاد پيمان بين هيتلر و استالين و حمله شوروى به چكسلواكى درج
نمايد.

در ميان كشورهاى اروپاى شرقى، ايران با كشورهايى كه از نظر فكرى مستقلتر مى باشند از جمله
رومانى، چكسلواكى و يوگسلاوى ارتباط نزديكى را برقرار ساخت.

در سفر وزير تجارت خارجى
رومانى در ماههاى ژوئن و ژوئيه به ايران، يك موافقت اصولى در مورد گسترش تجارت پاياپاى
منعقد، گسترش و بهبود همكاريهاى اقتصادى مورد بحث قرار گرفت.

بعدها اعلام شد كه چائوشسكو
رئيس جمهور رومانى نيز در ماه سپتامبر به ايران سفر خواهد كرد، و يك هيئت عاليرتبه ئ اقتصادى را
نيز به همراه خود به اين كشور خواهد
آورد.

چكسلواكى قراردادهاى جديدى با ايران منعقد ساخت و طى آن2000 ميليون دلار اعتبار
خردى كالهاى سرمايه اى در اختييار ايران گذاشت و تجارت پاياپاى بين دو كشور را گسترش
بخشيد، و رئيس جمهور چكسلواكى سووبودا " ADOBOVS " نيز در ماه نوامبر به ايران خواهد آمد.

معاون نخست وزير يوگسلاوى، پزدارك " CAREDZOP " ، نيز در ماه آوريل به ايران سفر مى كند.

يوگسلاوى در مورد اداره ئ يك پروژه كشاورزى صنعتى درجنوب ايران به توافق رسيد، و ايران نسبت
احداث يك خط لوله نفتى بين ايران و يوگسلاوى جهت انتقال نفت به چكسلواكى و مجارستان
علاقه نشان داد، ولى در مورد امور مالى ومسائل مربوطه ئ ديگر هنوز به توافق نرسيده اند.

گرچه
تجارت و كمك اساس استقلال آنها نيز چشمگير بود.

بدون شك سفر چائوشسكو به ايران در حالى
كه شوروى نسبت به رومانى نظر مساعدى ندارد و انتخاب سووبودا آخرين بازمانده ئ دولان قبل از
تهاجم شوريو به عنوان نماينده ئ چكسلواكى، نشانگر اين واقعيت است كه حمايت ايران از تمايلات
ليبرالى كشورهاى عضو بلوك تا چه اندازه مى تواند مفيد واقع گردد.

نكته ئ قابل توجه ديگر، سفر وزير اقتصاد، عليخانى، به مجارستان و لهستن در ماه مه است كه سبب
انعقاد يك قرارداد دراز مدت تجارتى پاياپاى با مجارستان گرديد.

حمايت آلمان شرقى از عراق در
مناقشه شط العرب سبب شد كه ايران تجارت بين ايران و آلمان شرقى را محدود ساخته و از تلاش
آلمان غربى در جلوگيرى از عضويت آلمان شرقى در سازمان بهداشت جهانى حمايت نمايد.

در تنها
رويداد مربوط به كشورهاى كمونيستى كه از نظر ديپلماتيك به رسميت شناخته نشده اند، به پنج
روزنامه نگار كره ئ شمالى اجازه داده شد تا به مدت يك هفته وارد ايران شده و به بررسى انقلاب سفيد
بپردازند.

9 دولت، مجلس و احزاب
عليرغم وجود شايعات در مورد بركنارى نخست وزيرى هويدا، وى اين دوره همچنان رئيس
دولت بود.

واقعيت امر اين است كه در نتيجه ئ تغييرات شخصى در كابينه و ديگر ادارات دولتى، وى از
موقعيت نيرومندترى برخوردار شده است.

ايجاد تغييرات دو مرحله اى ماههاى اوت و ژوئيه در
كابينه، سبب بركنارى وزير اقتصاد عليخانى، وزير كشور خسروانى و وزير مسكن و عمران، نيك،
گرديد.

در اين تغيير داخلى وزير كشاورزى، حسن زاهدى، وزير كشور شد و سه چهره ئ جديد يعنى
هوشنگ انصارى به عنوان وزير اقتصاد، ايرج وحيدى به عنوان وزير كشاورزى و محمد يگانه به
عنوان وزير مسكن و عمران
وارد كابينه شده و هر سه ئ آنها به عنوان مديرانى لايق و سخت كوش به دولت ايران افزوده شدند.

بركنارى عليخانى و خسروانى و نيز بازنشستگى اجبارى عبدالرضا انصارى در سال 1968 از وزارت
كشور سبب شد كه افراد برجسته و مستقل از نظر فكرى كه احتمالاہ رقباى بالقوه ئ نخست وزير نيز به شمار
مى آمدند، بركنار شوند: افراد جديدى كه وارد كابينه شده اند مانند افراد سال 1968، جوانتر و از
مهارتهاى بيشترى در زمينه هى فنى و مديريت برخوردارند و اين امر وجهه ئ كابنيه را به عنوان گروهى
متشكل از افراد حرفه اى كه مى توانند با نخست وزير همكارى كنند، بالا مى برد.

در زمانى كه اوضاع داخلى كشور آرام است، مهمترين رويدادها همين تغييرات داخلى دولتى به شمار
مى آيند.

سال قبل 22 فقره تغير شامل 16 نفر در كابينه صورت گرفت.

تغييرات مهم پرسنلى در پايان
سال 1968 سبب وارد شدن چهره هاى جديد به سازمان برنامه و بانك مركزى گرديد.

هر دوى اين
نهادهاى اقتصادى چشمگير از آن زمان دستخوش تحولات و يا تغيير مسئولتيهايى شده اند كه
وزارتخانه ها نيز با وجود وزيران جديد از اين قاعده مستثنى نمى باشند.

به طور كلى مى توان گفت كه
تغييرات مزبور سبب روى كارآمدن مديران امروزى در موقعيتهاى كليدى شده و بر خلاف گذشته از
استعدادها و مسئوليتها حداكثر بهره بردارى صورت مى گيرد.

روند عدم تمزكر قدرت توزيع آن ميان استانها نيز به آرامى صورت مى گيرد.

مقامات منطقه اى
وزاتخانه هاى بهدارى و اصلاحات اراضى توانسته اند هزينه هاى محلى را بخوبى تحت كنترل گرفته و
بر پرسنل خود نظارت نمايند.

تغيير و تقسيم مجدد مرزى استانها و افزايش اختياران استانداران نيز در آينده اى نه چندان درو
صورت خواهد گرفت.

انگيزه ها و محركهاى جديد " هر چند با جهت گيرى غير مشخص " براى
اصلاح آموزش دانشگاهى در نشست دوم روئساى دانشگاهها ومقامات عاليرتبه ئ آموزشى در حضور
شاه و با انتصاب عليخانى به عنوان رئيس دانشگاه تهران معين شد.

مقامات عاليرتبه دولتى، در نتيجه
بررسيهاى سازمان بازرسى شاهنشاهى كه منجر به پرده بردارى از اختلاس در شركت واحد
اتوبوسرانى شد، متقاعد شده اند كه دولت در مبارزه ئ خود با فسار بسيار جدى است، ليكن مجازاتهاى
ناچيز مسئولين تاعثير اين تلاش را از بين برد.

پارلمان مانند گذشته نقش قانونگذارى خود را ايفا كرد،
ولى فاقد اعتقاد و اعتماد به نفس بود.

در روند تصويب لوايح هيچ گونه بحث و مناظره ئ آن چنانى
صورت نمى گرفت، و در مورد مسائلى كه امكان داشت ايجاد اختلاف كند " از قبيل كشت خشخاش،
اختصاص بودجه ئ اضطرارى نظامى " دربار اجازه ئ هيچ گونه بحث و مناظره اى را
نمى داد.

سرو صدايى كه از مجلس به گوش مى رسيد عبارت بود از گفتارهاى عوامفريبانه در مورد
دشمنان ملى مانند شركتهاى نفتى و عراق.

خسروانى دبير كل حزب ايران در اوايل سال مزبور اعلام كرد كه در نظر دارد حزب را از
وجود " " عناصر فرصت طلب و فردگرا " " پاكسازى كند، ولى كميته ئ مركزى 200 نفره ئ حزب تنها اقدام به
اجساد تغييرات جزئى در كميته اجرايى كرد.

اختلاف درون حزبى بين گروه سنت گرايان خسروانى و
هيئت نخبگان ادامه يافت و دبير كل متهم شده با استفاده از پس وزارت خود سعى دارد حاميان
شخصى و حزبى خود را به قدرت برساند، ليكن اين اختلافات با بركنارى خسروانى از كابينه و
استفعاى وى از حزب در ماه اوت خاتمه يافت.

اجلاس ويژه كنگره ئ حزبى در ماه سپتامبر، احتماہ
تغييرات عمده حزبى و پرسنلى را به دنبال خواهد داشت.

در ميان مخالفين وفادار هيچ رويداد مهمى به وقوع نپيوست.

حزب مردم عليرغم اعلام حمايت شاه
از نظام دوحزبى در سال 1968، شاهد هيچ گونه افزايشى در ميزان حمايت از خود نبود.

حزب پان
ايرانيست همچنان از ناسيوناليسم سخن مى گفت و يك " " كنگره حزبى " " برگزار كرد وجلسات ديگرى
نيز با شركت دانشجويان ايرانى تشكيل داد.

ولى هيچ گونه شواهدى وجود نداشت كه بر اساس آن
بتوان گفت كه شاه در نظر دارد حمايت خود از پان ايرانيسم را افزيش داده و به آن اجازه دهد كه در
زمينه ئ تحريك احساسات بيش از اين فعاليت نمايد.

10 مخالفت وامنيت داخلى
كنترل دولت بر اوضاع سياسى در دوره ئ مزبور به طرز موئثرى اعمال مى شد.

فعاليتهاى خرابكارانهئ
علنى محدود بود و نتايج قابل روئيتى به دنبال نداشت.

در يك رويداد كوچك، گروه اندكى مركب از
چند جوان و مردان بى تجربه كه گويا عضو جناح چيكون حزب توده بودند و به اتهام طى دوره هاى
چريكى دستگير شدند، ولى فعاليت كمونيستى در ايران محدود به توزيع گهگاه نشريه ها مى باشد.

مخالفين هر دو جبهه ئ كمونيست و غير كونيست از نظر ميزان نفوذ و فرصتهاى عملى موفقيتهاى بسيار
ناچيزى به دست آورده اند.

در نتيجه ئ رسوخ نيروهاى امنيتى، مخالفين غير قانونى دريافتند كه
پيشرفتهاى اقتصادى و اصلاحات اجتماعى ديگر براى آنها بهانه اى براى مبارزه باقى نگذاشته است.

حزب توده و ديگر ناراضيان در خارج فعاليت داشته، ولى در داخل نفوذى نداشتند.

برنامه هاى
راديويى روزانه حزب توده كه از طريق اروپاى شرقى به ايران مى رسد كاهش