لطفا منتظر باشید ...
سفارت آمريكا تهران 0120 از:
وزارت امور خارجه واشنگتن به:
9 ژانويه 5791 91/01/35 تاريخ:
ديدار سناتور پرسى: مسائل سياسى
سند شماره 61خيلى محرمانه
تاريخ: 9 ژانويه 5791 91/01/35
از: سفارت آمريكا تهران 0120
به: وزارت امور خارجه واشنگتن
موضوع: ديدار سناتورپرسى: مسائل سياسى
مرجع: تهران 961
1 سناتورپرسى در تماسهاى جداگانه اى با آموزگار و انصارى وزراى كابينه و نماينده اسرائيلى،
لوبرانى، در مسائل زير با آنان تبادل نظر نمود. اين گزارش از مرحله تصويب و تاعييد نگذشته و ممكن
است از طرف سناتور مورد تجديد نظر واقع گردد.
الف موضع دولت ايران در قبال رويارويى اعراب و اسرائيل
هر سه موافق بوده و يا مسلم مى دانستند كه موضع ايران اساساہ تغييرى نكرده يعنى، ايران به اعراب
براى مقابله با اسرائيل كمك نظامى نخواهد نمود و در تحريم نفتى برعليه اسرائيل شركت نخواهد
جست. لوبرانى معتقد است كه ايران درصدد جلب حمايت اعراب، بخصوص مصر در رابطه با
مشكلات بين ايران وعراق است تاموقعيت خويش را در خليج
تحكيم بخشد. وى افزود همكاريهاى نهائى با اسرائيل عليرغم حساسيتهاى سياسى موجود ادامه
دارد.
ب كشور فلسطينيها
آموزگار و انصارى بر اين عقيده بودند كه پيشنهاد تشكيل يك كشور فلسطينى ضرورى و حياتى
است. هر دود درمورد مكان و چگونگى تشكيل اين كشور فلسطينى به طرز ابهام اميزى سخن
مى گفتند، ولى اميدوار بودند كه براى حفظ موقعيت حسين اقدامى به عمل مى آيد. لوبرانى معتقد بود
كه حسين خود را براى نمايش قدرتى با فلسطينيها آماده مى كند و شاه قصد دارد كه امكانات حسين را
قبل از ديدار باسادات، ارزيابى كند.
ج آينده عربستان سعودى
آموزگار و لوبرانى احساس مى كند كه دولت عربستان سعودى بسيار آسيب پذير بوده و به احتمال
قوى يك رژيم ضد غربى مانند رژيم قذاقى جاى آن را خواهد گرفت. آموزگار معتقد بود كه تشكيل
كشورهاى كوچك در خليج فارس اشتباهى عظيم بوده و مى گفت كه اين امارات بايد خود را در يك
تماميت بزرگتر سازماندهى كنند. هم او و هم لوبرانى معتقدند كه كشور فلسطينى فشار زيادى را بر
روى كشورهاى شبه جزيره اعمال خواهد نمود، لوبرانى معتقد است كه در صورتى كه تغييرات
سياسى، منافع دولت ايران را به خطر اندازد، ايران در ان سوى خليج به مداخله خواهد پرداخت.
د عكس العمل مردم ايران
انصارى دوران فعلى را دورانى حساس توصيف كرد كه ناشى از سطح چشمداشتهاى شخصى
ايرانيان به منافع حاصله از نفت است و فشارهاى تورم زاى ناشى از تزريق مقادير زيادى پول جديد
در اقتصاد. آموزگار مسائل دولت ايران را با لحن تندترى بيان كرد و در اين زمينه از موانع فيزيكى و
پرسنلى موجود در راه پيشرفت و اين واقعيت كه سطح درآمدها در مناطق شهرى هفت برابر مناطق
روستايى است، سخن گفت. انصارى اظهار داشت كه دولت ايران با دقت بسيار به اداره ئ امور مربوط به
اوضاع جارى پرداخته است. هم او و هم آموزگار معتقدند كه دولت ايران در رابطه با تاعمين سوبسيد
كالاهاى اساسى به منظور مهار تورم " كه ميزان اين تورم هم اكنون به گفته انصارى 12 درصد است " و
ارائه خدمات اجتماعى، عملكردى منطقى ومعقول داشته است. هر دو بر سر اين موضوع اتفاق نظر
داشتند
كه دانشجويان و ديگران نسبت به برنامه جديد كمكهاى خارجى ايران در زمانى كه نيازهاى داخلى
برآورده نشده معترض هستند. هر دو معتقد بودند كه دولت ايران مردم اين كشور را قانع ساخته كه در
اين كار منافع بيشترى نهفته است. نقطه نظرهاى لوبرانى چندان مثبت و خوش بينانه نبود. او از اين بيم
داشت كه خودبزرگ بينى شاه ممكن است باعث شود كه وى دست به اجراى نوعى از برنامه هاى
اجتماعى و يا اقتصادى بزند كه زيردستان وى احتمالاہ نتوانند آنان را اداره كرده، و بدين وسيله موجب
دلسردى و نااميدى مردم شود. لوبرانى همچنين از اختلاف درآمد و نفوذ ارتجاعى عناصر مذهبى
ابراز نگرانى مى كرد. آموزگار تصور مى كرد كه قدرت مذهبيون رو به زوال است. خلاصه اين كه هر سه
نفر اوضاع داخلى را بر خلاف آنچه كه ترسيم مى گردد، نويد بخش توصيف نمى كردند.
ميكلوس
71 شماره سند
سفارت آمريكا - تهران، 82 - A از:
وزرات امور خارجه به:
20 فوريه 5791 - 1/21/35 تاريخ:
حركت در جهت رفاه اجتماعى كشور
سند سماره 71خيلى محرمانه
تاريخ: 20 فوريه 5791 - 1/21/35
از: سفارت آمريكا - تهران، 82 - A
به: وزرات امور خارجه
موضوع: حركت در جهت رفاه اجتماعى كشور
خلاصه: شاه ودولت او با صرف درآمدهاى وسيع وفزاينده ئنفتى، قصد خود را براى شروع يك سرى
برنامه هاى رفاه اجتماعى كه متضمن تندرستى، آموزش و شرايط بهتر زندگى براى مزدم ايران و براى
اطمينان يافتن از توضيع عادلانه تر درآمدهاى نفتى مى باشد، نشان داده اند. اين برنامه هاى بزرگ
شامل اصلاحات عظيم در آموزش و تربيت نيروى انسانى، خدمات درمانى، مسكن، استفاده از زمين
، سازمان كشاورزان ايران ورفاه و بيمه هاى اجتماعى كه در اين گزارش مورد توجه قرار گرفته اند
مى باشد. گزارش تكميلى كه در دست تهيه است، پيشرفت انقلاب شاه وملت رادر جزئيات مورد بحث
قرار مى دهد. تحقق بخشيدن به اين برنامه ها مستلزم سالهاى زياد وايجاديك طيف كامل از
متخصصين وزير بناهائى مى باشد كه ايران مثل اغلب كشورهاى ديگر در حال توسعه، فعلاہ فاقد آن
است. موفقيت ايران در پيداكردن راههايى جهت انجام اين اصلاحات عظيم اجتماعى براى توسعه
و ثبات مسمر ملى حياتى است.
الف - آموزش و نيروى انسانى
در محدوده ئ كلى توسعه ملى ورفاه اجتماعى، به نظر مى رسد كه دولت ايران در حال حاضرتوجه
بيشترى به مشكلات آموزش و تربيت و بكارگيرى نيروى انسانى نسبت به ديگر موضوعات، معطوف
مى دارد. برنامه تجديد نظر شده پنجم 130 ميليارد ريال " حدوداہ 1/9 ميليارد دلار " براى آموزش
وپرورش اختصاص داده است كه شامل 20 ميليارد ريال " حدود297 ميليون دلار " تنها براى آموزش
ابتدائى رايگان مى باشد و رقم 1/9 ميليارد دلار با وجود جالب توجه بودن، فقط
نشان دهنده ئ 2/4% افزايش و تشخيص عدم توانائى سيستم آموزشى ايران براى جذب مبلغ بيشتر
مى باشد و از 124000 دانشجوى ايرانى كه در حال حاضر در دانشگاهها هستند، تقريبا 41000 نفر از
دولت كمك دريافت مى كنند. شوراى هماهنگى امور دانشجوئى، تحت نظارت نخست
وزير، اخيراہ يك صندوق براى كمك به دانشجويان ايرانى خارج كشور تاعسيس نموده است و سازمان
جديدالتاعسيس دانشجويان در وزارت علوم و آموزش عالى به فارغ التحصيلان براى گرفتن شغل در
آينده كمك خواهد نمود، درجات تحصيلى خارجى را ارزيابى و فعاليتهاى مختلف آموزشى در سطح
دانشگاه را سرپرستى خواهد كرد. تعداد4000 دانشجو و دانش آموز داوطلب در يك طرح 24 ميليون
دلارى توسعه، در تابستان در مناطق روستائى شركت كردند و انتظار مى رود كه تعداد آنها تا سال
1978 به يك مليون نفر برسد.
شاه فرمان داده است كه هشت سال اول آموزش منجمله يك جيره شير و پروتئين روزانه براى هر
دانش آموز مجانى باشد. قانون ديگرى والدين را از ممانعت فرزندانشان براى حضور در مدارس منع
مى كند و براى اطمينان پيداكردن از اين كه قانون تخطى نخواهد شد، براى هر كودك تازه متولد يك
كارت آموزشى صادر خواهد شد. فرمان، منجر به افزايش سريع تعداد كودكان ايرانى گرديد كه آموزش
ابتدائى مى بينند. بر طبق ارزيابى رسمى 77% از 4764000 كودك ايرانى بين سنين 6 تا 10 سال: در
حال حاضر در مدارس ابتدائى عادى و مدارس سپاهى دانش و يا كلاسهاى مبارزه با بيسوادى ثبت نام
كرده اند. وزارت آموزش و پرورش مسئول اجراى فرمان تا سال 1974 شد. در عمل، هنوز امكان
نداشته است كه طرح نهار مجانى كاملاہ جدا گردد و در نوامبر1974 مسئوليت اجراى اين بخش از برنامه ها
به وزارت بازرگانى سپرده شد. مشكلات توزيع و خراب شدن " موادغذائى " همچنان ادامه
پيداكردند، وليكن تلاشى عمده براى بهبود موئثر تغذيه تعداد زيادى دانش آموز انجام شده بود. علاوه
براين شاه اشاره كرده است كه آموزش عالى مجانى، منجمله هزينه هاى زندگى، در صورتى كه دانش
آموز و دانشجو موافقت كنند كه يكسال در مقابل هر سال تحصيلى دبيرستان و دو
