توضیح المسائل نسخه متنی

مثلا يك من گندم و يك دستمال را به يك من و نيم گندم بفروشد، اشكال ندارد، و همچنين است اگر از هر دو طرف چيزى زياد كنند مثلا يك من گندم و يك دستمال را به يك من و نيم گندم و يك دستمال بفروشد.

(مسأله 2083) اگر چيزى را كه مثل پارچه با متر و ذرع مىفروشند، يا چيزى را كه مثل گرد و تخم مرغ با شماره معامله مىكنند، بفروشد و زيادتر بگيرد، اشكال ندارد مثلا ده تا تخم مرغ بدهد و يازده تا بگيرد اشكال ندارد، ولى چنانچه مثلا ده عدد تخم مرغ را به يازده عدد در ذمه بفروشد لازم است كه بين آنها امتياز باشد مثلا ده عدد تخم مرغ بزرگ را به يازده عدد متوسط در ذمه بفروشد زيرا كه اگر بين آنها هيچ امتياز نباشد خريد و فروش محقق نمىشود بلكه واقع معامله قرض است اگر چه به لفظ خريد و فروش باشد و بدين جهت معامله حرام و باطل است و از اين قبيل است فروختن اسكناس نقدا به زيادتر از آن با مدت مثل صد تومان نقدا بدهد كه صد و ده تومان بعد از شش ماه بگيرد.

ولى اگر بين آنها امتياز باشد مانعى ندارد مثل آن كه صد تومان را به جنس ديگر از اسكناس مثل دينار يا پاون يا دولار بفروشد كه در اين صورت با تفاوت قيمت نيز اشكال ندارد.

(مسأله 2084) جنسى را كه در غالب شهرها با وزن، يا پيمانه مىفروشند ودر بعضى از شهرها با شماره معامله مىكنند، احتياط واجب آن است كه آن جنس را به زيادتر از آن نفروشند.

و در صورتى كه شهرها مختلف باشند و چنين غلبه‌اى در بين نباشد حكم آن در هر شهرى بر طبق معمول آن شهر است.

(مسأله 2085) اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد اگر از يك جنس نباشد زيادى گرفتن اشكال ندارد پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است.

(مسأله 2086) جنسى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد، اگر از يك چيز عمل آمده باشد.

بايد در معامله زيادى نگيرد، مثلا اگر يك من روغن گاو بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير گاو بگيرد، ربا و حرام است و همچنين است اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس آن معامله كند نمىتواند زيادى