توضیح المسائل نسخه متنی

مال ميت اجير مىگيرد و حاصل را بين ورثه ميت ومالك قسمت مىكند واگر قرارداد كرده باشند كه خود او درختها را تربيت نمايد، با مردن او معامله بهم مىخورد.

(مسأله 2258) اگر شرط كند كه تمام حاصل براى مالك باشد، مساقات باطل است، و ميوه مال مالك مىباشد وكسى كه كار مىكند نمىتواند مطالبه اجرت نمايد، ولى اگر باطل بودن مساقات به جهت ديگر باشد، مالك بايد مزد آبيارى وكارهاى ديگر را بمقدار معمول به كسى كه درختها را تربيت كرده بدهد، ولى اگر مقدار معمول بيشتر از مقدار قرارداد باشد، دادن زيادى لازم نيست.

(مسأله 2259) مغارسه آنست كه زمينى را به ديگرى واگذار كند كه در آن درخت بكارد و آنچه عمل مىآيد مال هر دو باشد معامله باطل است پس اگر درختها مال صاحب زمين بوده، بعد از تربيت هم مال او است و بايد مزد كسيكه آنها را تربيت كرده بدهد و اگر مال كسى بوده كه آنها را تربيت كرده، بعد از تربيت هم مال او است و مىتواند آنها را بكند ولى گودالهائى را كه به واسطه كندن درختها پيدا شده بايد پر كند و اجاره زمين را از روزى كه درختها را كاشته به صاحب زمين بدهد و مالك هم مىتواند او را مجبور نمايد كه درختها را بكند و اگر به واسطه كندن درخت، عيبى در آن پيدا شود، چيزى بر صاحب زمين نيست بلى اگر خود صاحب زمين درختها را بكند و عيبى در آن پيدا شود بايد تفاوت قيمت آنرا به صاحب درخت بدهد وصاحب درخت نمىتواند او را مجبور كند كه با اجاره، يا بدون اجاره درخت را در زمين باقى بگذارد.

و همچنين صاحب زمين نمىتواند صاحب درختها را مجبور نمايد كه با اجاره يا بدون اجاره درختها در زمين او بماند.