پيروانى پيدا كردند ودر نتيجه ، اين اعتراضات زمينه پيدايش فرقه هاى پروتستان را فراهم آورد.گرچه تعداد فرقه هاى پروتستان زياد است و كليساهاى آن ها هم در مسائلى ، اختلاف دارند، امّاهمه در يك
مورد اتّفاق نظر داشته و آن ، مخالفت با قدرت الهى پاپ است . پروتستان ها معتقدند كه فرد مؤ من براى
ارتباط با خدا، احتياجى به روحانيّان مسيحى ندارد، مقام كشيشى ،همگانى است و كشيشان مى توانند
ازدواج كنند؛ اعتراف به گناه لازم نيست ، و نيز به دوشيزه بودن حضرت مريم (س ) و وجود برزخ ، عقيده
ندارند.پيروان اين فرقه بيشتر در آلمان ، دانمارك ، آمريكا و كشورهاى اسكانديناوى (نروژ، سوئد،فنلاند)
سكونت دارند. مراسم مذهبى آن ها: تعميد،تناول نان و شراب يا افطار، حضور در كليسا و قرائت ادعيه لوتر
و ازدواج مىباشد.(295)
زرتشت
پيشينه
آيين (زرتشت ) يا (زردشت ) كه به آن (دين مَزْدَيَسْنى ) يا خدا پرستى نيز مى گويند،به نام پيشواى آن ،(زرتشت ) يا زردشت خوانده مى شود. اين دين يكى از دين هاى كهن ايران باستان است ؛ و در تقسيم بندى اديان
، به لحاظ اين كه هنوز پيروانى داشته و از معتقداتدينى آن ، حمايت و پيروى مى شود، از اديان زنده جهان
به شمار مى رود.همچنين اين دين ، صرف نظر از دخل و تصرف ها و نيز تغييراتى كه طىّ قرون متمادى در آنصورت گرفته است ،
جزو اديان توحيدى شمرده مى شود و در قرآن كريم ، با عنوان آيين(مجوس ) (296) به همراه ساير اديان توحيدى
يعنى اسلام ، يهود، مسيحيّت وصابئان از آن ياد شده است . (297) بر اين اساس ، پيروان آيين زرتشت نيزاهل
كتاب ، قلمداد مى شوند؛ چون داراى پيامبر و كتاب دينى مى باشند.در روايات اسلامى هم زرتشتيان همان مجوس ، ناميده شدند و با آنان مانند اهل كتاب ، معامله شده است .چنان كه رسول خدا (ص ) نيز از زرتشتيان ، جزيه مى گرفت.(298)
دين ايرانيان پيش از زرتشت
با توجه به اين كه خاستگاه اوّليّه دين زرتشت و نيز محلّ پيدايش پيامبر اين آيين ، ايران باستان است، آگاهى از دين ايرانيان پيش از ظهور زرتشت ، ضرورى است .كوتاه سخن ، اين كه ايرانيان آريايى نژاد، بنابر تحقيقات پژوهشگران ، پيش از پيدايش دينزرتشت ، نوعى
عقايد (پُلى ته ايسم ) (چندگانه پرستى ) داشته و خدايان متعدّدى را كهگاهى تعداد آن ها به هزار هم مى
رسيد مورد ستايش قرار مى دادند، هر چند به خداى خدايان ياايزد ايزدان نيز توجّه داشتند!آريايى هاى كهن ايرانى ، كم و بيش از همان (عقايد و دايى ) (299) پيروى كرده وپديده ها و قواى طبيعى مانند
رعد، برق ، آسمان ، زمين ، باران و غير آن را به عنوان ربّ النّوعمى پرستيدند. مهم ترين آلهه و خدايان
مورد پرستش آنان (آگنى ) يا الهه آتش و آسمان ،(ايندرا) يا الهه طبيعت ورعد و برق ، (ميترا) يا الهه نور
و خورشيد، (وارونا) يا الهه آسمان و شب ، (اَناهيتا) يا ناهيد، الهه آب ، و (ايو) يا خداى باد بوده است .برخى از اينخدايان در آيين هاى باستان آريايى هاى هند نيز مورد پرستش بوده اند.