نهضت انتظار و انقلاب اسلامی نسخه متنی

جـمـع آورى و مـكتوب گردد تا آن كه علاّمه امينى بخشى از آن را در كتابى تحت عنوان (شـهـداء الفـضـيـلة ) گـرد آورد و در آن ، شـرح حال 130 تن از برجسته ترين عالمان شهيد شيعه را نوشت .

كـتاب (شهداء الفضيله ) بر اين پندار پوچ كه علماى شيعه تا ديروز خواب بوده اند و بى خـبـر از مـصـالح تـوده هـا بـا سـلاطـيـن و جـائران زمـان خـويـش سـازش كـرده انـد، مـهـر ابـطـال زد و نـمـودارى از آن هـمـه تـلاش هـا، درگيرى ها، مبارزه ها و شهادت ها را ترسيم كرد. البـتـّه كـتـاب هـاى فراوان ديگرى پيرامون مجاهدت هاى عالمان دينى و نهضت هاى شيعى همچون سـيـد جـمـال الديـن اسـدآبـادى ، نـهـضـت تـنباكو، جنبش مشروطيّت ، انقلاب عراق و بيرون راندن انگليسى ها از آن كشور، مبارزات علماى ايران با رضا خان ، ملّى شدن صنعت نفت ، مبارزات شيخ مـحـمـد خيابانى و بالاخره انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام خمينى و ياران روحانى شهيد آن گرامى ، نوشته شده كه تا اندازه اى كوشش هاى علماى شيعه در راه آزادى ملّت ها و تحقق آرمان هاى الهى را روشن كرده است .

در هر نهضت و انقلاب الهى و مردمى ، علماى اسلام اوّلين كسانى بوده اند كه بر تارك جبينشان ، خون و شهادت ، نقش بسته است . كدام انقلاب مردمى ـ اسلامى را سراغ كنيم كه در آن ، حوزه و روحـانـيـّت ، پـيـش ‍ كـسـوت شهادت نبوده اند و بر بالاى دار نرفته اند و اجساد مطهّرشان بر سنگفرش هاى حوادث خونين به شهادت نايستاده است ؟ در 15 خـرداد و در حـوادث قـبل و بعد از پيروزى ، شهداى اوّلين ، از كدام قشر بوده اند؟ خدا را سـپـاس ‍ مـى گـذاريـم كـه از ديـوارهـاى فـيـضـيـّه گـرفـتـه تـا سلّول هاى مخوف و انفرادى رژيم شاه و از كوچه و خيابان تا مسجد و محراب امامت جمعه و جماعات و از دفاتر كار و محلّ خدمت تا خطوط مقدّم جبهه ها و ميادين مين ، خون پاك شهداى حوزه و روحانيّت ، افق فقاهت را گلگون كرده است .(97)

مجتهدان بزرگى چون سيد محمّد مجاهد، فرزند صاحب رياض و ملاّاحمد نراقى در جبهه جنگ عليه دولت اشغالگر روس ، آية اللّه محمدتقى شيرازى ، معروف به ميرزاى دوّم ، آية اللّه كاشانى ، سـيـد مـحـمّد سعيد حبوبى و آية اللّه حكيم در جبهه نبرد عليه انگليس تجاوز كار، شركت جسته انـد، هـمـچـنين افرادى مانند آية اللّه سيد ابوالحسن اصفهانى ، آية اللّه ميرزاى نائينى و مرحوم شـهـرسـتـانـى از عـراق بـه ايـران تـبـعـيـد شده و شخصيّت هايى مانند آية اللّه سيد محمّدتقى خوانسارى به اسارت و زندان رفته اند.(98)

رفع يك ابهام

در ايـن جـا مـمكن است اين سؤ ال براى برخى سطحى نگران مطرح شود كه عالمان دينى با اين مـجـاهـدت هـا و مـواضـع ظـلم سـتـيـزى كـه داشـتـنـد و در رفـتـار و عـمـل نـيـز نـشان دادند، چگونه برخى از آنان ـ آن گونه كه در شرح حالشان نوشته اند ـ با سلاطين جور، مرتبط بوده و به دربار آنان آمد و شد داشتند؟ پاسخ : در شرح حال گروهى از رجال برجسته دينى مانند سيد مرتضى ، سيد رضى ، خواجه نـصـيـر طـوسـى ، عـلاّمـه حـلّى ، علاّمه مجلسى ، شيخ بهايى و... آمده كه اينان با سلاطين زمان مـرتـبط بوده اند. قبل از اينان مى توان از برخى شخصيّت هاى برجسته از ياران امامان : مانند عـلى بـن يـقـطـيـن ، عـبـداللّه نـجـاشـى ، ابـوالقـاسـم بـن روح ، مـحـمـد بـن اسـمـاعـيـل بـن بـزيـع و نـوح بـن دَرّاج نـام بـرد كـه بـا خـلفـاى جـور آمـد و شـد داشـتـه اند.(99)

بدون شك ، اين بزرگواران ، براى اقدام خود، حجّت شرعى داشتند و هدف آنان از اين كار، حفظ و پـاسدارى از دين و خدمت به تشيّع و شيعيان بوده است ؛ اينان كه پايه گذاران علوم اسلامى هـستند و اين همه ميراث هاى گرانبهاى علمى را در اختيار ما گذارده اند و اگر اينان نبودند ما هيچ سـرمـايـه عـلمـى نـداشـتـيـم . چگونه ممكن است شخصيّتى چون علاّمه مجلسى كه آن همه روايات پيرامون تحريم كمك به ستمگران را گردآورده است ، خود، دربارى باشد؟ پاسخ اين ابهام را از زبان امام خمينى (ره ) چنين مى شنويم :

امـّا خـوب ، ايـن تاريخ صد ساله ، صد و چند ساله اخير، در دست است . ما يك خرده جلوترش مى رويـم ، مـى بـيـنـيـم كـه يـك طـايـفـه از عـلمـا، ايـن هـا گـذشـت كـرده انـد از يـك مـقـامـاتـى و مـتّصل شده اند به يك سلاطينى ، با اين كه مى ديدند كه مردم ، مخالفند؛ ليكن براى ترويج ديـانـت و تـرويـج