پيداست كه تبعيض نژادى كه به معناى اعم عبارت از اين است كه : نژاد، رنگ نا طبقه اجتماعى و امثال آن مبناى امتياز و برترى بين بنى آدم باشد و بر پايه آن يك عده شايسته امتيازى باشند و به آنها داده شود و ديگران شايسته شناخته نشوند و از آن محروم گردند امرى است كه خرد از آن سرباز مى زند، فطرت انسانى آن را رد مى كند و وجدان آن را محكوم مى سازد؛ زيرا انسان گرانبهاترين موجود هستى است چرا كه همه چيز براى او آفريده شده و مسخر اوست . بنابراين صحيح نخواهد بود كه انسانيت و كرامت انسان را در مقابل هر چيز ديگرى هر چند ارزشمند باشد - چه رسد به اين كه بى ارزش و ناچيز باشد از قبيل رنگ ، نژاد، منطقه جغرافيايى و...قربانى كنيم .علاوه بر اين ، رنگ يا نژاد او امور اختيارى كه در پيدايش آنها اراده انسان نقش والايى كه به خاطر آن آفريده شده و در دست يافتن به خصايص و كمالات انسانى او را به جلو سوق مى دهند. چنانكه رنگ و نژاد مشكلى از مشكلات انسان را حل نمى كنند و هيچ نقشى در غلبه يافتن انسان بر سختيها، رنجها و از بين بردن موانعى كه بر سر راه پيشرفت او به سوى هدف تعيين شده اش پديد مى آيند ايفاء نمى كنند. و همچنين رنگ و نژاد نقشى در سعادتمند شدن انسان در زندگى نداشته ، سبب لذت بردن از زندگى نبوده ، شادى و ناشادى و اميدوارى يا فداكارى - و از اين قبيل - را نمى انگيزند.از اين رو طبيعى بود كه اسلام ، دادن امتيازات و برتر دانستن بعضى بر بعض ديگر را بر پايه نژاد يا رنگ يا امورى ديگر از اين قبيل كه انسان در آن امور اختيارى ندارد و اراده او در نقش و اثرى ندارد، رد كند. در مقابل ، اسلام برترى انسانها بر يكديگر را در امرى قرار داده است كه اولا: نقش اساسى در تكامل انسانها و تحقق سعادت آنها دارد و در پيشرفتشان به سوى هدف والايى كه دارند مؤ ثر است . و ثانيا: امرى است در اختيار و اراده انسان كه مى تواند بدان دست يابد و مى تواند بدان دست يابد و مى تواند به دست نياورد و آن عبارتست او (( پرواپيشگى )) ،كردار شايسته ، خصلتهاى برتر، دانش سودمند و بهره دهنده .حق تعالى فرموده است : (( گرامى ترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست )) .(109)و فرمود است : (( آيا كسانى كه مى دانند به كسانى كه نمى دانند برابرند؟ )) .(110)و فرموده : (( آيا نديدى چگونه خداوند مثل آورد كلمه طيبه را چون درخت پاك ... )) .(111)و فرموده : (( و مثل كلمه خبيثه چون درخت پليدى است كه (ريشه استوار ندارد و) از سطح زمين كنده شود )) .(112) و فرموده : (( از مؤ منان كسانى كه بدون زيان (بيمارى و نقص جسمانى ) به جهاد برنخاستند با جهاد كنندگان در راه خدا برابر نيستند )) .(113)و فرموده : (( بگو خبيث و طيب (پليد و پاك ) برابر نيستند. هر چند از فراوانى پليد تو شگفت آيد )) .(114)و آيات ديگرى كه مجال آوردن آنها نيست .و از رسول الله - صلى الله عليه و آله - روايت شده كه فرمود: (( عربى را بر عجمى ، عجمى را بر عربى ، سياهپوستى را بر سرخپوستى و سرخپوستى را بر سياهپوستى برترى نيست جز به پرهيزگارى )) .(115)