لطفا منتظر باشید ...
حج در كشور كويت
مديريت كلان:
اداره امور حج در كشور كويت توسط دولت و بخش خصوصى به صورت مشترك صورت مى گيرد. كميته امور حج كويت متشكل از وزارتخانه هاى ذيربط مانند اوقاف، كشور، بهداشت، خارجه و اطلاع رسانى است ولى اداره امور حج در وزارت اوقاف و امور مالى مستقر است. دستور العملهاى امور اجرايى را «اداره امور حج» صادر مى كند و كميته امور حج نيز بر آن نظارت دارد. در اين قسمت بخش خصوصى هيچ دخالتى ندارد. در حين موسم، «اداره امور حج» نمايندگان و بازرسانى را به عربستان اعزام مى كند. اين افراد در بعثه كويت مستقر شده و به نظارت بر فعالت كاروان هاى مى پردازند. در زمينه امور اجرايى بخش خصوصى، همه وظايف را از هنگام ثبت نام زائرين تا بازگشت آنان بر عهده دارد و بخش دولتى وظيفه نظارت بر كيفيت عملكرد تورها و شركت ها و كاروان ها و نيز هماهنگى امور با دولت و وزارت اوقاف عربستان را براى حل مسائل كلى حج عهده دار مى باشد. حق الزحمه تورهاى زيارتى از محل دريافت هزينه هاى زائرين تامين مى شود. به دليل اينكه متقاضيان عزيمت به حج در كشور كويت محدود است لهذا تاكنون سهميه خاصى براى زائرين اين كشور در نظر گرفته نشده
است و علاوه بر آن بر اساس توافق نامه هاى كشورهاى عضو شوراى همكارى خليج فارس تاكنون هيچ گونه محدوديتى براى كويتى ها و يا افراد مقيم اين كشور وجود نداشته است. دركويت براى ثبت نام از متقاضيان اداى مناسك حج، فراخوانى صورت نمى گيرد و هر فرد بنا به درخواست خود به تورهاى مربوطه مراجعه و در آن ثبت نام به عمل مى آورد ولى صاحبان تورها خودشان از طريق چاپ آگهى در روزنامه و يا تهيه بروشور و نصب پلاكارد در مقابل دفاتر خود، براى ثبت نام و جذب تعداد بيشتر حجاج تبليغ مى كنند. كسى كه براى تشرف به حج ثبت نام مى كند لازم نيست كه داراى شرايط ويژه اى باشد و براى سنوات تشرف نيز محدوديتى وجود ندارد.
ثبت نام از زائران در كويت غير متمركز است. با عنايت به اينكه زائران كويت با سهميه خاصى مواجه نيستند لذا ارگان ها، نهادها، و نوابغ و مخترعان نيز داراى سهميه ويژه نيستند اما برخى كاروان ها ممكن است به ابتكار خود براى مستمندان يا معلولان خدمات ويژه اى ارائه كنند كه شامل تخفيف و حتى اعزام رايگان اين گونه افراد باشد.
مراكز و جمعيت هاى خيريه اى نيز وجود دارند كه با بهره گيرى از كمك هاى مردمى، سالانه عده اى از مستمندان را به حج اعزام مى كنند
بخش خصوصى از دولت براى انجام وظايفى كه بر عهده دارد يارانه اى دريافت نمى كند ولى در كويت انجام هر فعالتى اعم از اقتصادى و بازرگانى و يا فرهنگى در قالب شركت هاى خصوصى و يا تعاونى و نيمه خصوصى از پرداخت ماليات معاف است. هزينه حج هر زائر كويتى، قبل از سفر نقدا و يا به صورت چك دريافت مى شود. برخى تورها به اختيار خود و بدون اينكه در اين زمينه برنامه و نظم خاصى وجود داشته باشد ممكن است يك سال و يا شش ماه قبل از سفر به صورت قسطى هزينه سفر را از زائر دريافت كنند تا اينكه در زمان حج كليه وجوه پرداخت شده باشد.
در هر حال كليه هزينه ها قبل از عزيمت اخذ مى شود. براى سفرهاى ده روزه با هواپيما بين 960 تا 2750 دلار (300 تا 850 دينار) دريافت مى شود. زائرانى كه بخواهند با اتوبوس و در مدت 12 روز به عربستان عزيمت كنند 1220 دلار مى پردازند. به دليل وجود سيستم رقابتى
دولت كنترلى بر قيمت ها اعمال نمى كند. كيفيت عملكرد كاروان ها و نحوه ارائه خدمات به حجاج، تعيين كننده مقدار هزينه است. يعنى تورهاى زيارتى بر اساس نوع خدماتى كه به حجاج ارائه مى كنند از آنان هزينه دريافت مى كنند و در مقابل آن ها نيز پاسخگو هستند. اگر حجاج ازكيفيت خدمات ارائه شده بر اساس هزينه هاى پرداختى راضى نباشند شكايات خود را طى روزهاى حج يا بعد از آن به اداره امور حج مى دهند.
اداره مزبور نيز شكايات را مورد بررسى قرار مى دهد و در صورتى كه ادعاى زائرين اثبات شود حتى به جرايمى در حد لغو مجوز كاروان نيز منجر مى شود. زائر كويتى در طول سفر حج هيچ مسئوليتى ندارد و هيچ امكانى را نيز با خود به عربستان منتقل نمى كند بلكه تمامى امور به عهده كاروان هاست. زائر حدود سه و يا چهار هفته قبل از سفر با كاروان خود ارتباط برقرار مى كند در عين حالى كه افراد شخصا مى توانند به صورت انفرادى و با خودرو شخصى و يا دسته جمعى و با آشنايان خود عازم حج شوند. كويتى ها نيازى به ويزا و يا گرفتن مجوز براى خودرو ندارند و بدون نياز به كارهاى
ادارى قبلى تا قبل از بسته شدن مرزهاى عربستان مى توانند با خودرو عازم حج شوند. اينگونه افراد براى صرفه چويى و نپرداختن هزينه هاى اضافى به كاروان ها و تورها به چند شكل عمل مى كنند. رايج ترين شيوه اينگونه است كه آنان مبلغى را به كاروان ميدهند و با آنان توافق مى كنند كه درمكه يا مدينه و يا هر دو محل به كاروان ملحق و از بخشى از امكانات آنان استفاده كنند. اكثر افراد اهل سنت فقط به مكه سفر مى كنند و در آنجا از برخى امكانات بعثه كويت استفاده مى كنند و با نصب چادر در كنار بعثه و استفاده از امكانات آنان خود را از استفاده از امكانات كاروان ها بى بى نياز مى كنند.
گذرنامه و ويزا:
هر گذرنامه اى اعم از خدمت، سياسى و عادى كه فرد كويتى و يا مقيم در اختيار داشته باشد براى انجام سفر حج قابل استفاده است. لكن تنها شرطى كه براى خارجيان مقيم كويت وجود دارد اين است كه از مدت اقامت آنان در كويت شش ماه گذشته باشد. افراد خارجى با ويزاى زيارتى نمى توانند از
اين كشور براى اداى مناسك حج وارد عربستان شوند. كويتى ها هيچ نيازى به تحويل گذرنامه به سفارت عربستان ندارند چرا كه از ويزا معاف هستند و براى افراد خارجى نيز معمولا دو هفته قبل از انجام سفر گذرنامه ها به تورهاى مربوطه تحويل و از آن طريق تسليم سفارت عربستان سعودى مى شود. سفارت مذكور نيز براى صدور هر ويزا جهت افراد مقيم چهل دينار دريافت مى كند كه اين مبلغ به اضافه ده دينار حق الزحمه امور مربوط به ويزا و گذرنامه توسط كاروان ها و به صورت جداگانه از زائرين دريافت مى شود.
انتقال زائرين به عربستان (هوايى ـ زمينى ـ دريايى):
زائرين كويتى از راه زمينى و هوا به عربستان عزيمت مى كنند. روى بليط هواپيمايى كويت از هر مسافر دو دينار به عنوان عوارض خروجى اخذ مى شود كه اين مبلغ خاص سفر حج نيست. هزينه رفت و آمد هوايى حجاج كويتى به عربستان و بالعكس 450 دينار است كه دولت تمامى آن را دريافت و يارانه اى به آن تعلق نمى گيرد. تمامى بليط هاى
زائرين، توسط كاروان هاى انتخاب شده تهيه مى شود. شركت هواپيمايى مربوطه امور پروازى زائرين را هماهنگ مى كند ولى كاروان ها وظيفه دارند تعداد مسافران نيازمند به خدمات ويژه در حين پرواز مانند افراد محتاج به صندلى چرخدار را قبل از پرواز به اطلاع هواپيما برسانند.
حجاج كويتى از يك ايستگاه به سوى جده و مدينه پرواز مى كنند. روزانه هفت پرواز توسط هواپيمايى كويت به مقصد جده و مدينه انجام و مجموعا در بيست و يك روز پرواز حدود 5500 زائر به عربستان منتقل مى شوند.
قريب همين تعداد نيز توسط هواپيمايى سعودى از كويت به عربستان مى روند و برمى گردند. بر اين اساس پروازهاى رفت و برگشت كويتى ها مجموعا شش روز به طول مى انجامد. معمولا در هنگام رفت زائرين، زمان برگشت آنان نيز تعيين مى شود. علاوه بر استفاده از هواپيما نزديك به هشتاد اتوبوس نيز كار انتقال حجاج كويتى به عربستان را بر عهده دارد. خودروهاى سبك كويتى براى ورود به عربستان نياز به مجوز ندارند ولى افراد مقيم بايستى به
هنگام مراجعه براى دريافت ويزا، تقاضاى مسافرت زمين با خودرو را ارائه كنند. از آنجا كه در فصل حج، عزيمت اتوبوس هاى با پلاك كويت و ساير كشورها به عربستان ممنوع است، كاروان هاى كويتى اتوبوس هاى مورد نياز خود را از شركت هاى عربستانى اجاره مى كنند. اين كار عمدتا از طريق شركتى موسوم به حمل و نقل عمومى كويت كه يك شركت سهامى فعال در امور حمل و نقل است از زائرين دريافت مى كنند.
فاصله كويت تا نزديك ترين مرز زمينى عربستان صد كيلومتر است. اين فاصله تا مدينه هفت صد كيلومتر و تا مكه هزار و دويست كيلومتر مى باشد.
گمرگ ـ ارز ـ سوغات:
زائرين كويتى براى خروج از كشور مبلغى نمى پردازند. بازرسى بدنى و وسايل زائرين در هنگام خروج از مبادى پروازى با دستگاه هاى معمول ايكس دى انجام مى شود ولى در مرزهاى زمينى بازرسى خاصى وجود ندارد. اما در مرزهاى ورودى زمينى به عربستان عموم خودروهاى شخصى و اتوبوس ها به
صورت كامل بازرسى مى شوند و حتى ممكن است بار آن ها نيز پياده و بازرسى شود كالاهاى ممنوعه براى خروج از كشور اسلحه و مواد منفجره، مواد مخدر و مشروبات الكلى است و زائران به جز اين موارد مى توانند هر نوع شخصى را از كويت خارج كنند ولى چنين كارى درميان زائرين اين كشور سابقه ندارد.
ورود هر نوع كالايى هم به جز موارد ذكر شده به كشور مجاز مى باشد. كويتى ها در آوردن كالا از عربستان با محدوديتى مواجه نيستند لكن خريد آن ها عمدتا از حد سوغات تجاوز نمى كند. آنان مى توانند سى كيلوگرم بار به صورت رايگان و بقيه را (از حيث وزن) با هزينه خود منتقل كنند. خرما، آب زمزم، تابلوهاى خانه كعبه، جانماز و تسبيح اقلام عمده اى هستند كه زائران كويت از عربستان خريدارى مى كنند. در صورتى كه كالاى ممنوعه اى وارد كشور شود، مقررات مربوط به تخلفات گمركى و مدنى كه عقوبتى چون جريمه نقدى و زندان اعمال مى گردد. گمرك از اجناس در حد مجاز مبلغى دريافت نمى كند. مبلغ ارز همراه زائران هيچ محدوديتى ندارد. اين ارز توسط خود زائر خريدارى
مى شود و دولت به آن يارانه اى نمى پردازد. ارز همراه، بيشتر صرف خريد هداياى و سوغات مى شود.
فرودگاه جده ـ حمل و نقل داخل عربستان:
هر زائر كويتى در هنگام ورود به كشور عربستان بايد دويست ريال بپردازد. پرداخت اين مبلغ بر عهده خود زائر است و كاروان در قبال آن هيچ مسئوليتى بر عهده ندارد.
زائران كويتى پس از ورود به فرودگاه جده بيش از يك يا دو ساعت در آنجا اقامت ندارند در اين مدت تورها و شركت ها زائران را در محل مناسبى مستقر و از آنان پذيرايى مى كنند. هزينه اين پذيرايى در سرجمع مبلغ دريافتى از زائر محاسبه شده است. كاروان هاى شيعه از كويت به مدينه و از مدينه با اتوبوس به مكه مى روند و كاروان هاى اهل سنت عموما از طريق جده با اتوبوس به مكه مى روند و در پايان آيين حج به مدينه سفر مى كنند. معمولا مقام هاى كويتى قبل از سفر براى گرفتن اجازه انتقال زائرين اين كشور با اتوبوس هاى كويتى از جده به مكه مذاكراتى براى گرفتن اجازه انتقال
با مقامات مربوطه عربستان سعودى انجام مى دهند. در بين راه از حجاج كويتى، با غذاى ساده، آب ميوه و نوشابه در يك نوبت پذيرايى به عمل مى آيد. در موسم حج و براى انتقال زائرين به مسجدالحرام و حرم شريف نبوى براى زائران كويتى اتوبوس اجاره مى شود. اكثر كاروان هاى كويتى تلاش مى كنند تا براى انتقال زائران از كويت از اتوبوس هايى با پلاك سعودى استفاده كنند تا در استفاده از آن ها در داخل عربستان با مشكل روبرو نشوند و به اين منظور با شركت هاى سعودى وارد قرار داده شده و اتوبوس هاى آنان را به كويت فرا مى خوانند. از اين اتوبوس ها در طول اقامت زائرين در مكه و مدينه روزانه دو يا سه بار براى جابجايى زائرين استفاده مى شود. اجاره اتوبوس ها بر عهده كاروان هاست و زائرين در اين جهت مسئوليتى ندارند.
سرانه حمل و نقل حجاج كويتى با هواپيما 140 دينار و با اتوبوس بين 30 تا 40 دينار است.
