لطفا منتظر باشید ...
مسكن:
كاروان هاى كويتى كه تمايل داشته باشند براى زائرين خود هتل و يآپارتمان هاى خوب و درجه يك مثلا پنج ستاره را اجاره كنند، گاه از چندين ماهو حتى يك سال با پرداخت بيعانه و انعقاد قرار داد با طرف هاى سعودى به اينكار اقدام مى كنند. در غير اين صورت مديران كاروان ها براى هماهنگى و مذاكرات و انعقاد قراردادهاى اوليه به عربستان اعزام مى شوند و با اقامت حدود يك يا دو هفته مكان هاى مورد نياز را اجاره مى كنند و هزينه عزيمت و اقامت آنان با تور زيارتى مربوطه است.
مديران كاروان ها براى اجاره منازل مورد نياز زائران كويت از دستور العمل خاصى تبعيت نمى كنند. كويتى ها تمايل دارند كه به حرمين نزديك باشند و شعاع پانصدمترى تا 5/1 كيلومترى بهترين شكل ممكن براى آنان است. كاروان هايى كه از زائرين خود قيمت هاى بالايى را مطالبه مى كنند، عمدتا در پى اجاره هتل هاى پنج ستاره و گران قيمت هستند.در عين حال اداره امور حج كويت، بر محل هاى اجاره شده توسط كاروان ها نظارت مى كند و نظر آنان در رسيدگى و رأى نهايى در مورد ادامه فعاليت مدير كاروان تأثير گذار است.
مديران كاروان ها در هنگام اجاره، همه امكانات مورد نياز زائرين را از موجرين دريافت مى كنند و در صورتى كه نيازى باقى بماند خود تورهاى زيارتى آن را تأمين مى نمايد. سرانه مسكن هر زائر كويتى بين صد تا صد و پنجاه دينار است و سرانه مساحتى مورد استفاده هر زائرسه تاپنج متراست. نحوه تقسيم اتاق ها بين زائرين به اين گونه است كه در مدينه زنان و مردان با هم هستند ولى در مكه جدا مى باشند و معمولا مردان در يك طبقه و زنان در طبقه ديگر اسكان داده مى شوند.
در عين حال زائران مى تواند از قبل در مورد نياز خود با مسئولان كاروان هماهنگ نمايند. زائران شيعه كويتى قبل از انجام مناسك حج به مدينه مى روند ولى زائران اهل سنت عمدتا بعد از حج يا عمره به مدينه مى روند. توقف زائران اهل سنت كويتى در مدينه كوتاه و در حد يك يا دو روز است و شيعيان بين سه تا پنج روز توقف دارند. در مجموع شيعيان هفت روز در مكه و سه روز در مدينه يا ده روز در مكه و پنج روز در مدينه و اهل سنت هشت روز در مكه و يك يا دو روز در مدينه هستند.
تداركات و تغذيه:
كاروان هاى زيارتى قبل از عزيمت به سفر حج، برنامه غذايى زائرين در طول سفر را تعيين مى كنند. معمولا طبخ غذا در محل اقامت زائرين صورت مى گيرد و يا كاروان ها با انعقاد قراردادها با هتل ها و رستوران هاى محلى نسبت به تأمين غذاى مسافران خود اقدام مى كنند. توزيع غذا نيز به صورت بوفه اى و يا سلف سرويس است و زائران هيچ مسئوليتى براى تهيه غذا ندارند. زائران كويتى كه با كاروان ها و يا تورها به حج مشرف مى شوند، مسئوليتى در قبال تهيه غذا ندارند و هيچ امكانى را نيز با خود به عربستان نمى برندولى زائرانى كه شخصا به عربستان عزيمت مى كنند ممكن است موادى از جمله كنسرو و كمپوت و برنج و حبوبات با خود ببرند. تورهاى كويتى آشپز و كمك آشپز و كارگران مورد نياز در آشپزخانه را از كويت با خود مى برند ولى اقلام غذايى را از عربستان تأمين مى كنند. در ايام حضور زائرين در منى و عرفات نيز غذا توسط كاروان ها تهيه و در اختيار زائرين قرار مى گيرد. كاروان هاى كويتى براى زائرين خود ميوه و آب ميوه و آب و چاى تهيه و به صورت بيست و
چهار ساعته در اختيار آنان قرار مى دهند. سرانه تغذيه به هر زائر كويت در طول سفر بين 150 تا 300 دلار مى باشد.
بهداشت و درمان:
براى هر زائر كويتى كارت بهداشتى مخصوص و يك شكل توسط وزارت بهدارى كويت صادر مى شود. حجاج كويتى با مراجعه به نزديك ترين درمانگاه محل سكونت خود آزمايش خون، فشار خون، قلب و تعيين گروه خون و ساير آزمايش هاى معمول را انجام مى دهند و درمانگاه به آنان واكسن مننژيت نيز تزريق مى كنند.اگر متقاضى عزيمت به حج، به بيمارى مزمنى مبتلا باشد بايستى نوع آن و داروهاى مورد استفاده طبق نظر پزشك در كارت مخصوص وى ثبت و به هنگام مناسك همراه وى باشد. همچنين مبتلايان به قند خون، بيمارى هاى قلبى و فشار خون و بيمارى هاى حساسيتى و غدد و مفاصل موظف هستند كه گزارش كاملى در مورد آخرين وضعيت خود و نوع داروهاى مصرفيو راه هاى درمان و بهترين راه هاى رفتار با بيمار در مواقع اضطرارى
را از پزشك مربوطه دريافت و به مسئولان كاروان ارائه كنند تا در صورت لزوم مورد استفاده قرار گيرد. زائرين با بيمارى هاى واگيردار هم اعزام نمى شوند.
بيماران خاص با نظارت گروه درمانى بعثه كويت اعزام و در طول سفر نيز از خدمات تيم پزشكى طبق نظر پزشك بهره مند مى شوند. براى ارائه خدمات پزشكى به زائران، هر كاروان با در اختيار گرفتن پزشكان زن و مرد و پرستارى كه داوطلب عزيمت به حج هستند و معاف كردن آنان از پرداخت هزينه هاى حج به اعضاى كاروان خود خدمات اوليه پزشكى ارائه مى كند و معمولا طورى برنامه ريزى مى كنند كه در ازاى هر دويست زائر يك پزشك اعزام شود. در هر حال انتخاب پزشكان و پرستاران كاروان ها بايستى با اطلاع و تأييد وزارت بهدارى صورت گيرد.
علاوه بر نيروى بهداشتى و درمانى داخل كاروان ها تيم پزشكى اعزامى از سوى وزارت بهدارى كويت نيز متشكل از بيست پزشك و ده پرستار زن و مرد و ده دستگاه آمبولانس با تجهيزات مورد نياز در بعثه پزشكى كويتى و محل استقرار
كاروان هاى كويتى در عزيزيه و منى مستقر و به ارائه خدمات فورى، حوادث و بيمارى هاى عادى حجاج رسيدگى مى كنند. در مواقعى كه براى انجام اعمال جراحى خاص، ضرورتى احساس شود و نياز به تجهيزات و كادر پزشكى و اتاق عمل و بسترى كردن بيماران باشد از امكانات بيمارستان هاى سعودى استفاده مى شود. هر كاروان كويتى بر اساس تعداد حجاجى كه اعزام مى كند با معرفي اداره امور حج مقاديرى دارو از وزارت بهدارى كويت دريافت و به همراه كاروان به عربستان مى برد و تيم پزشكى بعثه كويت نيز به صورت جداگانه دارو و وسايل پزشكى مورد نياز را به همراه خود منتقل و از داروهاى عربستان كمتر استفاده مى كنند. تيم هاى پزشكى اعزام شده از سوى وزارت بهدارى كويت حدود يك هفته قبل از ورود اولين گروه حجاج كويتى به عربستان عزيمت مى كنند و تا پايان مراسم با آنان هستند.
نظافت و بهداشت محيط استقرار زائران به عهده تورها و شركت هاى صاحب كاروان است و كميته هاى مربوطه در بعثه كويت به صورت مداوم
به بازرسى و نظارت محل استقرار زائران مى پردازند. كويتى ها در هنگام اقامت زائرين خود در منى قراردادى با شركت هاى خصوصى عربستان منعقد مى كنند تا روزانه چادرهاى محل اقامت زائرين را نظافت كنند. در هتل هاى مكه و مدينه نيز كاروان ها مسئول نظارت و كنترل امور بهداشتى هستند.
وسائل نظافت از جمله صابون و شامپو و خدماتى از قبيل اصلاح مو و شست و شوى لباس نيز به زائرين ارائه مى شود. حجاج كويتى از طريق راديو و تلويزيون و يا چاپ و توزيع بروشورها و كتابچه ها و نيز از طريق وزارت بهدارى و وزارت اوقاف و بعثه كويت، آموزش لازم را در زمينه رعايت نظافت و بهداشت مى بينند.بخشى ازاين آموزش ها نيز توسط دبيرخانه بهدارى كشورهاى عضو شوراى همكارى خليج فارس به صورت رايگان به حجاج ارائه ميشود.
بيمه:
سيستم بيمه اى خاصى در كويت براى حجاج اين كشور اعمال نمى شود ولى خودروهايى كه از كويت به عربستان اعزام مى شوند از بيمه هاى معمول مانند بدنه و شخص ثالث و غيره استفاده مى كنند كه ارتباطى با حج ندارد. اداره امور حج در صدد است در سال هاى آتى سيستم بيمه زائران و با قرار دادن وظيفه آن به عهده كاروان ها و از طريق شركت هاى بيمه محلى به اجرا گذارد.
آموزش:
كويتى ها قبل از عزيمت به حج در مسائل مربوط به مناسك و موارد بهداشتى آموزش مى بينند. اين آموزش ها معمولا از دو يا سه هفته قبل از عزيمت آغاز مى شود و در طول سفر نيز توسط روحانيون كاروان ها و مسئولان پزشكى بعثه دنبال مى شود. مسئولان آموزش زائرين توسط وزارتخانه هاى بهدارى و اوقاف و نيز كاروان ها انتخاب و تا آخر سفر به عنوان كادر كاروان مربوطه شناخته مى شوند و از زمان شروع آموزش ها در كويت تا هنگام بازگشت حجاج و به ويژه در طول سفر با آنان در ارتباط هستند. در زمينه نحوه آموزش مناسك زائرين بايد اضافه كرد كه قبل از شروع سفر، روحانيون طى دو يا سه جلسه در هر هفته براى ثبت نام كنندگان در كاروان، مناسك را آموزش مى دهند. برخى كاروان ها از روحانيون عربستان نيز درطول سفربراى آموزشورفع مشكلات زائرين استفاده مى كنند. هر چند كه آموزشهاى دينى عمدتا توسط كاروان ها سازماندهى مى شود لكن اداره امور حج نيز ممكن است بروشورها و كتبى در زمينه مناسك چاپ و به صورت رايگان مستقيما و يا از طريق كاروان ها در اختيار زائران قرار دهد. اما آموزشهاى بهداشتى فقط توسط وزارت بهدارى اعمال مى شود. براى همه آموزش ها از امكانات رسانه اى كشور و نيز جزوات و فيلم ها و... نيز استفاده مى شود.
بروشورها و جزوات به صورت رايگان از سوى اداره حج و يا كاروان ها در اختيار زائرين گذاشته مى شود اما در ازاى ارائه نوارها و فيلم ها هزينه دريافت مى شود. سرانه آموزش زائران كويتى مشخص نيست. به حجاج كويتى توصيه مى شود كه حتما بعد از بازگشت از سفر نيز به مراكز پيشگيرى و درمانگاه ها و پزشكان خود مراجعه و از سلامت خود آگاهى كامل پيدا كنند. و بروز هر مشكل در وضعيت سلامتى خود بعد از سفر را جدى تلقى كنند.
مجريان حج نيز توسط اداره امور حج آموزش هاى لازم مى بينند. مقام هاى
كويتى درصدد تشكيل موسسه اى براى اجراى طرح هاى آموزشى دست اندركاران امور حج از جمله كاروان داران هستند.
تشكيلات اجرايى حج:
بعثه دولت كويت براى كنترل عمليات اجرايى حج درمكه و مدينه مستقر مى شوند. اعضاى بعثه بين 15 تا 20 نفر هستند و مركب از نمايندگان وزارتخانه هاى اوقاف، كشور، بهدارى، خارجه، اطلاع رسانى و دفتر هواپيمايى كويت مى باشند. اين بعثه تحت نظارت مدير كل بعثه كه از سوى وزارت اوقاف كويت منصوب مى شود فعاليت مى كنند و با ايجاد كميته هايى شامل بهدارى، امنيت، امور دينى و نظارت بر فعاليت كاروان ها و مذاكره با مقام هاى سعودى براى گرفتن امكاناتى مانند زمينى در منى و عرفات، حل مسائل و مشكلات كاروان ها و حجاج را بر عهده دارد.خدمتگزاران به زائرين توسط مسئولان كاروان ها انتخاب مى شوند ولى امور بهداشتى آنان از سوى دستگاه هاى ذيربط تأييد مى شوند. اين افراد بايد تخصص لازم را داشته و ازتوانايى بدنى
كافى برخوردار باشند. خدمتگزاران در قبال مسئولان كاروان ها پاسخگو هستند و عملكرد آنان بر وضعيت و جايگاه كاروان ها تأثير گذار است.
فرد متقاضى اداره كاروان نيز بايد واجد چند شرط باشد از جمله اينكه بايد كويتى باشد ـ كمتر از 30 و بيشتر از 60 سال نداشته باشد ـ محكوميت دادگاهى نداشته باشد ـ در امور مربوط به حج كارشناس ارشد از توانايى هاى كافى برخوردار باشد. در تمامى اين شرايط متقاضى بايد در آزمونى كه توسط اداره امور حج برگزار مى شود موفق شود.
اداره امور حج به نمايندگى از سوى وزارت اوقاف و كميته هاى نظارتى بعثه كويت با اعزام نمايندگان متخصص در زمينه هاى بهداشتى و درمانى، اغذيه، امنيتى، حمل و نقل و اسكان، به تهيه گزارش هايى در مورد وضعيت كاروان ها مى پردازند، نتيجه اين بررسى ها نهايتا در كميته عالى امور حج مورد بررسى قرار مى گيرد. كميته عالى همچنين در مورد عملكرد اداره امور حج نيز نظر مى دهد كميته هاى نظارتى ازمجموعه 100 امتياز در نظر گرفته شده براى ارزشيابى چهل امتياز را براى انجام مناسك حج و 60
امتيازرا به نظرات حجاج كاروان در مورد مديريت اختصاص مى دهند كه كسب امتياز بيشتر براى تشويق و تقدير مؤثر است.
معمولا اداره امور محج كويت بعد از پايان سفر حج، مراسمى براى تشويق كاروان هاى ممتاز و تقديم تقدير نامه توسط وزير اوقاف به آنان برپا مى كنند. از سوى ديگر كميته امور حج نيز بر تخلفات كاروان ها رسيدگى و در مورد نوع مجازات آنان نظر مى دهد. تخلفات كاروان ها به سه گروه قبل از سفر ـ هنگام خروج از مرز زمينى (تخلف در مورد به كارگيرى اتوبوس هاى غير از موارد تعهد شده ـ افزايش سرنشينان اتوبوس ها و...) و هنگام حضور در عربستان (نظافت ـ بهداشت ـ وضعيت اسكان ـ غذا و غيره) تقسيم بندى شده است.
بعثه در طول سفر كارهاى فرهنگى نيز انجام مى دهند و ممكن است نشريات خاصى را بين زائرين در طول سفر توزيع كنند. نمايندگان كميته هاى تشكيل شده در بعثه به صورت مستمر با كاروان ها در ارتباط هستند و تصميمات بعثه كويت از اين طريق به كاروان ها و سپس به اطلاع حجاج مى رسد.
