بررسی قانون سرقت نسخه متنی

ب) قطع پاى چپ

در باب تكرار جرم دو تئورى وجود دارد؛ يكى آن است كه به مجرد صدور حكم قطعى، قاعده تكرار و تشديد مجازات اجرا مى گردد. نظريه ديگر اين است كه تنها با اجراى حكم مى توان از مجرم انتظار تنبّه داشت؛ ازاين رو تا وقتى كه حكم قبلى به مرحله اجرا در نيايد، با ارتكاب جرم جديد قاعده تكرار اِعمال نمى گردد. قانون مجازات اسلامى در باب حدود به طور كلى اجرا را براى تكرار جرم به كار برده؛(46) ازاين رو تا وقتى كه در خلال ارتكاب سرقت هاى قبلى حد شرعى اجرا نشده باشد، حكم يك بار سرقت را خواهد داشت. تبصره يك ماده 201 مقرر مى دارد: «سرقت هاى متعدد تا هنگامى كه حد اجرا نشده، حكم يك بار سرقت را دارد».

پس از آن كه حد سرقت اجرا شد، اگر شخص مجدداً مرتكب سرقت شود، بار ديگر در مورد او حد اجرا خواهد شد. در مورد حد دوم فقهاى شيعه و بيشتر فقهاى اهل سنت معتقدند پاى چپ سارق قطع مى شود، اما برخى از فقهاى اهل سنت مانند عطا فتوا داده اند دست چپ سارق قطع مى شود. دليل فقهاى شيعه سيره جزايى رسول خدا و حضرت على(ع) است. حضرت على(ع) فرمود: من از خدايم خجالت مى كشم سارق را به گونه اى مجازات كنم كه چيزى براى غذا خوردن و تطهير نداشته باشد. و در روايت ديگر فرمود: پيامبر چنين عمل كرد و من نيز با او مخالفت نمى كنم.
و اما اين كه چرا پاى چپ قطع مى شود نه پاى راست، در برخى روايات استدلال شده كه چون دست راست سارق قطع شد، اگر پاى راست او هم قطع شود، تعادل او از بين مى رود، اما اگر پاى چپ قطع شود، با كمك پاى راست و دست چپ تعادل او حفظ مى گردد.(48) علاوه براين، در مورد قطع دست و پا به خلاف در باب محاربه نيز در برخى از روايات استدلال شده، چون شخص بر پاى چپ تكيه داده و با دست راست اسلحه مى كشد، ازاين رو به تناسب ارتكاب جرم دست راست و پاى چپ او قطع مى گردد. شايد بتوان با الغاى خصوصيت حكم آن را به بحث كنونى هم تعميم داد.

اما اين كه از كجاى پاى سارق قطع مى شود، فقهاى شيعه به تبعيت از روايات وارده عقيده دارند انگشتان پاى سارق از پايين بر آمدگى قطع مى شود، به گونه اى كه مقدارى از محل مسح پا و نصف قدم باقى بماند، تا آن كه او بتواند با تكيه بر بقيه پا به رفع نيازهاى خود بپردازد. فقهاى اهل سنت عقيده دارند پاى سارق از مچ به پايين قطع مى شود و ساق پا باقى مى ماند.
بند «ب» قانون مجازات اسلامى مقرر مى دارد:

در مرتبه دوم، قطع پاى چپ سارق از پايين برآمدگى به نحوى كه نصف قدم و مقدارى از محل مسح او باقى بماند.