توضیح المسائل نسخه متنی

مسأله 2242 - اگر بعد از قرارداد مزارعه، مالك يا زارع بميرد، مزارعه بهم نمىخورد ووارثشان بجاى آنان است، ولى اگر زارع بميرد وشرط كرده باشند كه خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه بهم مى خورد وچنانچه زراعت نمايان شده باشد بايد سهم او را بورثه‌اش بدهد وحقوق ديگرى هم كه زارع داشته، ورثه او ارث ميبرند ولى نمىتوانند مالك را مجبور كنند كه زراعت در زمين باقى بماند.

مسأله 2243 - اگر بعد از زراعت بفهمند كه مزارعه باطل بوده، چنانچه بذر مال مالك بوده حاصلى هم كه بدست مىآيد مال او است وبايد اگر زارع بامر مالك كار كرده مالك مزد او ومخارجى را كه كرده وكرايه گاو يا حيوان ديگرى را كه مال زارع بوده ودر آن زمين كار كرده باو بدهد، واگر بذر مال زارع بوده زراعت هم مال او است وبايد اجاره زمين را اگر زمين در دست زارع بوده وخرجهائى را كه مالك بامر زارع كرده وهم چنين كرايه گاو يا حيوان ديگرى كه مال مالك بوده ودر آن زراعت كار كرده باو بدهد.

مسأله 2244 - اگر بذر مال زارع باشد وبعد از زراعت بفهمند كه مزارعه باطل بوده، چنانچه مالك وزارع راضى شوند كه با اجرت يابى اجرت زراعت در زمين بماند اشكال ندارد واگر مالك راضى نشود، پيش از رسيدن زراعت هم مىتواند زارع را وادار كند كه زراعت را بچيند، وزارع اگر چه راضى شود چيزى بمالك بدهد، نمىتواند او را مجبور كند كه زراعت در زمين بماند ونيز مالك نمىتواند زارع را مجبور كند كه اجاره بدهد وزراعت را در زمين باقى بگذارد.

مسأله 2245 - اگر بعد از جمع كردن حاصل وتمام شدن مدت مزارعه ريشه زراعت در زمين بماند وسال بعد دو مرتبه حاصل دهد، چنانچه مالك وزارع از زراعت صرف نظر نكرده باشند، حاصل سال دوم را هم بايد مثل سال اول قسمت كنند اگر معمول باشد، كه از اين حاصل بيشتر از يك سال استفاده كنند واگر زائد بر يك سال معمول نباشد تمام حاصل سال دوم مال صاحب بذر است.