اهتمام شيعه به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها - بانوی ملکوت نسخه متنی

اهتمام شيعه به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها

زيارت حضرت‏فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها در نزد شيعيان بسيار با اهميّت است و آنان از ديرزمان به آن اهميت داده، حتّى اگر ساكن قم نباشند، رنج سفر را بر خود هموار كرده و براى عرض ادب به پيشگاه مبارك آن حبيبه دربار خدا به قم مشرّف مى‏شوند.

بسيارى از شيعيان كشورهاى خارج كه براى زيارت حضرت رضا عليه‏السّلام به ايران مى‏آيند، تقيّد و اهتمام كامل دارند كه از مشهد به قم بيايند و قبر منوّر حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها را هم زيارت كنند و همانگونه كه ايرانيانى كه به مكّه مشرّف مى‏شوند، اگر قبل از اعمال حجّ به زيارت رسول خدا صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله در مدينه مى‏شتابند و يا اگر به عراق براى زيارت حضرت اميرالمؤمنين و حضرت سيدالشّهدا بروند، مقيّدند علاوه بر زيارت آن دو بزرگوار و زيارت كاظمين عليهماالسّلام اگرچه يك روز هم كه شده به سامرّا بروند و قبر مبارك حضرت هادى و حضرت عسكرى عليهماالسّلام را زيارت كنند، زائران خارجى حضرت رضا عليه‏السّلام نيز سفر زيارتى خود رإ؛99ك‏ك با زيارت مرقد منوّر حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها تكميل مى‏كنند و بالاخره هرسال جماعت بسيارى از شيعيان و مواليان اهلبيت عليهم‏السّلام از اطراف و اكناف ايران از اقصى نقاط جهان و از بلاد بعيده و دوردست، براى درك فيوضات بى‏شمار در پرتو زيارت آن معظمه آل عصمت به قم آمده، در كنار قبر شريف و مرقد دلرباى وى عرض ادب و اخلاص مى‏كنند.

عشق و علاقه قلبى و عميق دلدادگان اهلبيت عصمت و طهارت به زيارت كريمه‏خاندان وحى حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها چنان است كه گاهى خيل عاشقان و علاقمندان آن حضرت وارد شهر قم مى‏شوند و چون در اين شهر آشنايى نداشته و وضع مالى و مادّى آنان ايجاب نمى‏كند كه در هتلها و حتى مسافرخانه‏هاى معمولى سكونت كنند، در كنار رواق‏ها و صحن‏هاى شريف و گاهى در ميادين و خيابان‏هاى مجاور حرم شريف بار مى‏اندازند و گاهى كنار خيابان و پياده‏روها، مختصر چيزى را انداخته، فرش مى‏كنند و با كمبود وسايل و نبود امكانات لازم همانجا مختصر غذايى طبخ و يا تهيّه مى‏نمايند و مصرف مى‏كنند و همانجا در گرما و سرما استراحت مى‏نمايند.

آرى، همه اين شدايد و سختيها را تحمّل كرده و بر خود هموار مى‏سازند و رلخوشى آنان به اين است كه توانسته‏اند قبر مطهّر دختر موسى‏بن‏جعفر عليه‏السّلام را زيارت كنند. اينها مظاهر عشق و علاقمندى مردم مسلمان و ديندار به زيارت بانوى اسلام و كريمه‏اهلبيت است.

خانم محترمه و باديانتى (50) با گروهى به زيارت قبر حضرت رضا عليه‏السّلام مشرّف شده بودند. در بازگشت هنگام شب وارد قم مى‏شوند و درب حرم و صحن منوّر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها بسته بوده است. زائران مى‏خواسته‏اند كه راننده اتوبوس تا اذان صبح توقّف كند تا بتوانند حرم مطهّر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها را زيارت كنند، ولى او نمى‏پذيرد و به درخواست آنان اعتنا نكرده، به سوى شيراز ادامه حركت مى‏دهد.

آن خانم محترمه براى هميشه دلسوخته و افسرده‏خاطر بود كه موفّق به زيارت حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها نشده است.

علماى بزرگ و طراز اوّل شيعه همواره اهتمامى شديد به زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها داشتند، از جمله آنان استاد بزرگ ما مرحوم‏آيت‏اللَّه‏العظمى‏آقاى‏گلپايگانى اعلى‏اللَّه‏مقامه مقيّد به اين موضوع بودند. ايشان ساليان سال نماز صبح را در مسجد بالاسر مى‏خواندند و در همين فرصت مدّتى را در نزديكى قبر مطهر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها مى‏نشستند و به زيارت و رازدل‏گويى با آن حضرت مى‏پرداختند. در سالهاى اواخر اشتغالشان به تدريس، روز چهارشنبه بعد از فراغت از درس مشرّف مى‏شدند و مدّتى بالاى سر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها درست متصل به قبر مبارك به زيارت و عبادت مى‏پرداختند. خدّام محترم حرم در ساعت زيارت ايشان قسمت بالاى سر مبارك را خلوت مى‏كردند و تا پايان برنامه، مراقبشان بودند تا هجوم جمعيّت به سوى ايشان مانع زيارت و ديگر برنامه‏هايشان نشود، البته به طور متفرق و به مناسبات هم به حرم مشرف مى‏شدند و اين برنامه همواره انجام مى‏شد.

يكى از سالها كه براى تغيير آب و هوا به جاسب - محلّى در اطراف قم - مى‏رفتند و شايد آخرين مسافرت تابستانى ايشان به آنجا بود، كسالت و ضعف و خستگى‏شان شدّت داشت، با اين حال فرمودند: اول به حرم مشرّف مى‏شوم و از آنجا به جاسب مى‏رويم. بعضى از نزديكان ايشان عرض كردند: حالتان مساعد نيست، بنابراين همچنان كه اتومبيل از كنار حرم عبور مى‏كند شما از داخل سلام كنيد و زيارت نماييد، ولى ايشان نپذيرفتند و بالاخره با همان حالت به حرم رفتند، در حالى كه بعد از پايان زيارت نتوانستند مسافت كوتاه ما بين داخل حرم تا درب كنار خيابان موزه را راه بيايند. لذا براى ايشان در نزديكى درب خروجى مسجد طباطبائى - مسجدموزه - صندلى گذاشتند و بعد از مختصر استراحتى ايشان را به نزديك ماشين آورده و سوار كردند.

مرحوم آقاى حاج آقا حسين فاطمى رحمةاللَّه‏عليه راجع به استادش مرحوم آقاى حاج ميرزا جواد آقاملكى‏تبريزى مى‏نويسد: براى رفتن به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها بسيار جديّت داشتند و با داشتن مرض قلب همه روزه به حرم مشرّف مى‏شدند. (51)

بلكه از بعضى از آثار گذشتگان مانند نوشته شيخ عبدالجليل قزوينى رازى استفاده مى‏شود كه زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها اختصاصى به شيعه نداشته، بلكه اهل سنت و علما و دانشمندان آنان نيز به زيارت بانوى بهشتيان مى‏رفته‏اند و عبارت او در اين مورد چنين است: و اهل قم به زيارت حضرت فاطمه سلام‏اللَّه‏عليها، بنت مطهّره موسى بن جعفر عليه‏السّلام روند كه ملوك و امرا و علماى حنفى و شافعى به زيارت آن تربت، تقرّب نمايند. (52)

بلكه اين عبارت حاكى از آنست كه علماى مذاهب مختلف اهل سنت به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها بنت موسى بن جعفر عليه‏السّلام مى‏آمده‏اند و چون در مقدّمه مصنّف آن كتاب، از تاريخ ماه ربيع الاول سال پانصدوپنجاه‏وشش از هجرت صاحب شريعت، ذكرى كرده، بايد گفت: علماى اهل سنت از شهرهاى سنّى‏نشين ايران در قرن ششم براى زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها به قم مى‏آمده‏اند و وقتى علماى سنى مذهب چنين باشند، به طور طبيعى عوام و پيروان آنان نيز اينگونه بوده و به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها اهميّت مى‏داده‏اند.