11- نذورات و موقوفات: - بانوی ملکوت نسخه متنی

11- نذورات و موقوفات:

از جمله مظاهر برازندگى و قداست حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها و موقعيّت بسيار رفيع آن بانوى يگانه و پايگاه منيع او در اعماق جان مردم، موضوع نذرهايى است كه براى آن مخدّره مى‏شود و در طول سال و هر روز و شبى به انواع مختلف، جريان دارد.

يكى از كانالهاى اين نذورات و شايد مهمترين و بيشترين آنها عبارت از نذورات مالى است كه به وسيله طبقات مختلف از عالم و عامى و ثروتمند و يا مردم متوسط الحال و احياناً ضعفا و كسانى كه خود مشكل مالى دارند، انجام مى‏شود.

علاقمندان به خاندان پيغمبر صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله‏وسلّم و على‏الخصوص فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها احياناً نذورات مطلقه مى‏كنند كه نذرشان بدون قيد و شرط است، ولى غالباً نذرهاى مقيّد مى‏نمايند؛ يعنى وجهى را مقيد به رسيدن به حاجتشان - مثلاً پيدايش فرزند براى آنان يا مراجعت مسافرشان و يا پيشروى تجارت و كارشان و يا موفقيّت در ازدواج و يا تحصيل، يا شفاگرفتن و درمان‏شدن بيمارانشان يا مرتفع شدن درد و بيمارى خودشان و يا آزادشدن گرفتاران و محبوسينشان و ده‏ها و صدها حاجت و خواسته به مناسبت زمان و مكان - نذر مى‏كنند و در بسيارى از موارد به خواسته‏هاى خود مى‏رسند و به بركت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها و در پرتو الطاف بى‏دريغ آن مكرّمه حاجتشان برآورده مى‏شود و لذا نذر خود را هم انجام مى‏دهند.

و نحوه پرداخت وجوهى كه نذر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها مى‏شود، دو گونه است:

الف: مراجعه به دفتر مخصوص نذورات و صندوق ويژه آن نموده و نذر خود را ادا كرده، وجه مربوط را تحويل مى‏دهند كه در اين مورد همراه با اخذ قبض رسيد مى‏باشد.

ب: خود نذركنندگان وجه منذور را به داخل ضريح مبارك مى‏اندازند و مى‏ريزند و گاهى اگر مثل پارچه يا فرش كوچكى باشد به بالاى ضريح مى‏اندازند و روى همين جهت بعد از مدّتى خدام محترم و يا اشخاص ديگرى پس از مراسم خلوت كردن حرم، درب ضريح رإ؛ث‏ث‏ك‏ك بازكرده و وجوه نذرى را بيرون مى‏آورند و تحت مراسم خاصّى آن را به مصارف مقرّر مى‏رسانند.

كانال نذورات، كانال بسيار سرشار و پردرآمدى است و مقادير زيادى مال و وجوه از همين رهگذر در هر ماه و سالى در اختيار آستانه‏مباركه قرار مى‏گيرد و اين نذورات منحصر به خود مردم شريف قم نيست، بلكه از بلاد ديگر و حتى گاهى از بلاد بعيده و از ممالك خارج نيز اين نمونه نذرها انجام مى‏شود و مبالغى را تقديم آستانه‏مباركه حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها و حرم شريف او مى‏كنند و آن را با دست خود يا به وسيله ديگران تحويل مى‏دهند.

ناگفته نماند كه نذورات منحصر به پول و مال نيست و شعب و رشته‏هاى فراوانى دارد از جمله، گاهى نذر تعمير حرم شريف مى‏شود، كه در سابق اين جريان زياده بوده و گاهى نذر نماز و تلاوت قرآن و تقديم ثواب آن به روح منوّر حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها است و احياناً نذر زيارت آن معظّمه را مى‏كنند و در جاى خود انجام مى‏دهند. چنانكه گاهى نذر اقامه عزادارى حضرت سيدالشّهدا عليه‏السّلام يا ديگر از معصومان پاك و يا ذكر مصايب خود حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها مى‏كنند و در حرم مطهر يا رواق‏هاى مجاور، انجام مى‏دهند.

اخيراً ورقه‏اى به دست آمد كه مربوط به دوران فتحعلى‏شاه است و حاكى از مرسوم بودند نذر زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها در آن زمان بوده است و متن آن اين است:

و بعد حاضر گرديد احقر عباد واقّل السادة خادم خدّام والامقام سركار فيض آثار، حضرت فاطمه بنت موسى بن جعفر عليها و على آبائها آلاف التحية و الثناء "سيد محمدبن سيد على الرضوى" در محكمه بندگان عيّوق‏شان عالى جناب مقدّس القاب فضائل و فواضل اكتساب حقايق و مارف انتساب، حاوى الفروع و الاصول، جامع المعقول و المنقول، مجتهدالعصروالزمان، ميرزائى ميرزا عليرضا دام فضله العالى، وبه عنوان نذر بر خود واجب و لازم و متحتّم نمود كه از غرّه شهر رمضان المبارك هذالسنة و مابعدها مادام الحياة هر روزى يك زيارت، به جهت بندگان سكندر نشان، دارا دربان، ملايك پاسبان، آسمان مكان، سلطان الاعظم و خاقان الاكرم، السلطان العادل فتحعلى شاه، نيابتاً و دو زيارت كه ثواب آنها عايد رضوان آشيانان والد و والده حضرت شاهنشاهى روحى‏فداه نمايد و صيغه نذر را جارى ساخت كه هرگاه العياذباللَّه بدون عذر شرعى خلاف نذر به عمل آمد، مبتلا به كفّاره حنث نذر گردد.

و اين چند كلمه به رسم يادداشت قلمى و تحرير شد و به نظر مبارك واقفان انجمن حضور معدلت دستور رسيده كه به علاوه احتياط از گرفتارى كفّاره چنانچه تساهل و مسامحه نمايد، مورد مؤاخذه و عقوبت حضرت شهريارى باشد.