لطفا منتظر باشید ...
سئوال1170
در قـولنامه ها مى نويسند : اگر هر يك از طرفين پشيمان شدند , بايد فلان مبلغ به ديگرىبدهد , آيا مى توان به اين قول و قرارها ملتزم شد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنانچه به اين صورت قرار بگذارند كه هر يك از دو طرف اگرفلان مبلغ را داد , مى تواند معامله
را فـسخ كند .معامله مزبورمشروط به خيار شرط است و هر يك از دو طرف مى تواند بادادن مبلغ
مزبور معامله را فسخ كند .و در غير اين صورت معامله صحيح و لازم است , و شرط فاسد مى باشد .و بايد به معامله عمل كنند , مگر اين كه اقاله كنند و هر دو راضى به فسخ شوند بدون اين كه كسى
از ديگرى چيزى بگيرد , واللّه العالم .
سئوال1171
مـعـامـله و يا گرفتن رضايت از فردى كه جنون ادوارى داردهنگامى كه در جنون است ,نافذ است ؟
جواب
بسمه تعالى
نافذ است , واللّه العالم .
سئوال1172
آيا انسان زنده حق فروش اعضاى بدن خود را دارد ؟ اگرفقير و مسكين باشد .چطور ؟جواب
بسمه تعالى
اعضاى بدن انسان قابل خريد و فروش نيست , واللّه لعالم .
سئوال1173
پـدر زمـين و مال ديگرى را به فرزند منتقل مى كند , به شرط انكه مادامى كه پدر در قيدحيات است فرزند تصرف نكند اين كار به چه صورت بايد باشد ؟
جواب
بسمه تعالى
بـه مصالحه زمين يا مال ديگر را به صورت مسلوب المنفعة مادامى كه پدر در قيد حيات است , به
او تـمـليك مى كند و براى خود خيار فسخ قرار مى دهد كه هر وقت خواست مصالحه رافسخ كند ,
واللّه العالم .
سئوال1174
چند سال كارگر يك مغازه بودم .با ميل خود گفتم :مى خواهم بروم .او نيز تا آخرين روزكارم به من حقوق پرداخت كرد .به اداره كار رفتم .آنان گفتند : به شمار سالهايى كه كار كرده ايد
, حـق داريـد حـقوق بگيريد ـ برابر هر سال يك ماه ـ صاحب كار راضى به پرداخت مبلغ نيست .آيا
شرعاحقى دارم ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانچه در قرارداد كار ـ يعنى كه با صاحب مغازه معامله كرديدكه آن جا شاگرد بشويد ـ شرط
شده بود كه وقت بيرون رفتن شما به اختيار , صاحب مغازه علاوه , بر دستمزد روزانه مالى به شما
بـدهد , حق داريد كه از صاحب مغازه مال مزبور را مطالبه كنيد .و اگر شرطى نكرده بوديد حق
مطالبه مالى از صاحب مغازه نداريد , واللّه العالم .
سئوال1175
آيا خريد و فروش اسكناس به طور نقد و نسيه , به جهت تخلص از ربا جايز است ؟جواب
بسمه تعالى
خـريد و فروش اسكناس اگر از دو جنس باشد , مطلقا جايز است ,مانند بيع ريال به دلار .اما اگر
هـر دو يـك جـنـس بـاشد نقد باشدبيع ان نقدا اشكال ندارد , ولى اگر نسيه باشد , مانند اين كه
پول كم بدهد تا بعد از مدتى پول زيادتر بگيرد , جايز نيست , واللّه العالم .
سئوال1176
اگر واحد پول دولت از ارزش بيفتد , بدهكار مى تواند به طلبكار خود , عين بدهى را بدهديا اين كه بايد قيمت آن به مبلغ بدهى سابق باشد ؟
جواب
بسمه تعالى
در صورتى كه به طور كلى از ارزش ساقط شود , معادل آن را ازجانشين آن بپردازد , واللّه العالم .
سئوال1177
آيا خريد و فروش كوپن اجناس جايز است ؟جواب
بسمه تعالى
در صـورتى كه خريد و فروش كوپن تصادفى بوده باشد وصاحب كوپن احتياج به آن نداشته باشد ,
مانعى ندارد .و در غيراين صورت بايد بر طبق مقررات عمل شود , واللّه العالم .
سئوال1178
خريد و فروش مجسمه يا نقاشى به عنوان آثار هنرى , چه حكمى دارد ؟جواب
بسمه تعالى
خريد و فروش مجسمه جاندار , اگر مجسمه كامل باشد اشكال دارد , واللّه العالم .
سئوال1179
عـمـرو نـيـاز بـه پـول دارد و زيد هم جنس دارد .عمرو از زيدبادام را كيلويى 460 تومانمى خرد تا پس از سه ماه پول به اوبدهد , و در همان مجلس زيد از عمرو بادام را كيلويى 430تومان
مى خرد , حكم اين مساءله چيست ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنانچه معامله دوم در معامله اول شرط نشده باشد ـ به طورى كه بعد از تمام شدن معامله اول ,
عمرو در فروختن آن به زيدمخير باشد و زيد نيز در خريدن آن از عمرو اختيار داشته باشدـ مانعى
ندارد , واللّه العالم .
سئوال1180
كـسـى بـه دليل آشنايى با فروشنده اى , مشترى را براى خريد جنس به همان آشنا معرفىمـى كـنـد .سـپـس او بـه صـاحـب فـروشـگـاه تفهيم مى كند كه حق مرا در ياد داشته باش .آن
گـاه فـروشـنـده نيز مبلغى بر بهاى جنس مى افتد تا از خريدار بگيرد ,آيا چنين معامله اى درست
است ؟
جواب
بسمه تعالى
در فرض مذكور , اگر اين عمل گول زدن مشترى حساب نشوداشكالى ندارد , ولى اگر مشترى
بفهمد كه فروشنده جنس را به زيادتر از قيمت المثل فروخته حق فسخ دارد , واللّه العالم .
سئوال1181
فروشنده زمينى , زمين خود را مى فروشد , ولى بهاى آن را در دو يا سه قسط قرار مى دهدتا پايان اقساط بهاى آن ترقى مى كند , آيا حق فسخ دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه ترقى قيمت بعد از وقوع معامله باشد و يا در زمان آمعامله بوده , لكن بايع در زمان اخذ
ثـمـن , عـالـم بـه آن بـود و چـيزى نگفته حق فسخ ندارد .و چنانچه در زمان معامله ترقى معتد
بـه داشـته و در زمان اخذ ثمن عالم نشده حق فسخ دارد , لكن بايدترقى قيمت در زمان معامله را
اثبات كند , واللّه العالم .
سئوال1182
مـعـامـلـه قـوام در يـكى شهرستانهاى ايران رايج است .به اين شكل كه چند نفر جنس رامـى خـرنـد در ميان خود مى گذارند .يكى مى گويد : صد تومان بالاتر مى خرم , دومى مى گويد
:دويـسـت , سـومـى سـيصد , به اين ترتيب تا هر كس بيشتر بخردبه او مى فروشند آن گاه , سود
حاصل را ميان همه شريكان پخش مى كنند اين نوع معامله چه طور است ؟
جواب
بسمه تعالى
هـر كـسـى سهم خود را از مال خريده شده هر چقدر است ,مى تواند به ديگرى از شركا بفروشد .و
مـنـفـعـتى كه در مقابل آن سهم است مال فروشنده سهم است , پس در آخر اءمر كه يكى ازشركا
مـى گويد : مال به صد و پنجاه تومان قبول دارم چنانچه مرادش آن باشد كه سهم شركاى ديگر را
از حـسـاب قـيـمت تمام مال صد و پنجاه تومان باشد .خريدم كه عين مال بعد از اين خريد مال او
مـى شـود , مـانعى ندارد , ولى اگر مراد از قبول كردن آن باشد كه باز مال مشترك مى ماند , ولى
شـركـاى ديگر بعد ازفروش آن مال حق مطالبه ربح زايد از قيمت صد و پنجاه تومان ندارند , بلكه
مال هر چه فروش شود به آنها از قيمت صد و پنجاه پول داده خواهد شد چه به بيشتر از آن بفروشد
يا به كمتر دراين صورت معامله باطل است , واللّه العالم .
سئوال1183
اگر شخصى منزل يا فرش را به كسى بفروشد يا هبه كند به شرط اين كه تا زنده است خوداز سود آن بهره مند شود بعد ازمرگ نيز خريدار يا موهوب له از آن استفاده كند چه حكمى دارد , و
آيا فرقى هم در فروش و هبه در مورد مذكورمى باشد ؟
جواب
بسمه تعالى
فروختن عين به شرط مسلوب المنفعة بودن تا آخر عمرفروشنده , صحيح نيست , ولى اگر عين
را مسلوب المنفعة تاآخر عمرش مصالحه نمايد مانعى ندارد .و نيز اگر عين را هبه كند به شرط آن
كـه متهب خانه مزبور يا فرش يا عين ديگرى رادوباره در اختيار واهب بگذارد كه تا آخر عمرش از
آن استفاده كند مانعى ندارد , البته در اين صورت بايد عين را به متهب قبض دهد بعد او در اختيار
ديگرى بگذارد , واللّه العالم .
سئوال1184
قـطـعـه زمـين كشاورزى پانزده سال پيش فروخته شده وحدود نصف قيمت در مجلسگرفته شده , و شرط گرديدنصف باقى مانده به مدت 20 روز پرداخت شود در وقت مقررپرداخت
نـشده است .فروشنده چند كار روى زمين انجام داده است , از قبيل هر سال بعد از معامله مذكور
در زمـين كار كرده وعايداتش را خود برداشته , چند قطعه از ملك مزبور به ديگرى فروخته شده ,
نـيـز بـقيه آن را به شخص ديگرى به مدت سه سال اجاره داده است .اينك بعد از 15 سال مشترى
مى گويد :معامله درست است , و مانده پول را پرداخت خواهم كرد , آيارفتار مشترى درست است
؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچـه در مـعامله فروش قيد شده كه مشترى بايد نصف ديگررا تا بيست روز پرداخت كند و
پـرداخـت نـكرده , فروشنده خيارفسخ معامله را داشته و مى توانسته معامله را فسخ نمايد .واگر
تصرفات مزبوره به قصد فسخ انجام گرفته مشترى حق مطالبه ندارد .فقط مى تواند مقدار پولى را
كه داده پس بگيرد ,واللّه العالم .
سئوال1185
اگـر سـيـصد هزار تومان اسكناس به صيغه شرعى به فروشنده به مدت سه الى چهار ماهفروخته باشد , آيا چنين فروشى درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
فروش پول نسية به مبلغى بيشتر از جنس همان پول قرض ربوى و حرام است , هر چند باسم خريد
و فروش انجام گيرد ,واللّه العالم .
سئوال1186
آيـا فـروش قـرآن بـه كفار و اهل كتاب جايز است , بخصوص اگر بدانيم آنان قصد توهينندارند , بلكه جهت مطالعه آن راتهيه كرده اند ؟
جواب
بسمه تعالى
بـنـابـر احتياط فروش قرآن به غير مسلمان جايز نيست .ومعامله آن باطل است .البته قرار دادن
قـرآن در دسـترس كافر به قصد هدايت و ارشاد وى با اطمينان به اين جهت كه كتاب مجيدمورد
هتك نيست , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1187
ژلاتـيـن از بـافـت ( اسـتخوان , پوست و غضروف و.. .)حيوانات به دست مى آيد .اين مادهامـروزه بـه دو صـورت حاصل مى گردد .با توجه به اين كه به دست آوردن آن از راه حلال ممكن
اسـت .و در صنايع دارويى و غذايى هم مصارف زيادى دارد , آيا استفاده و كاربرد ژلاتين حاصل از
خوك ,صرف احتمال استحاله جايز است ؟ در صورتى كه ژلاتين خوكى محكوم به نجاست باشد , آيا
مصرف موادى كه در آن ژلاتين خوكى هر چند كم كاربرد دارد , درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه استفاده از اجزاى خوك در تهيه محصول مشكوك باشد .حكم به طهارت آن مى شو , و
اگـر مـحـرز شـود كـه از اجـزاء خـوك درتـهيه محصول استفاده شده و شك در آن باشد كه آن
اجزااستحاله شده يا نه حكم به نجاست آن محصول مى شود , واللّه العالم .
سئوال1188
آيـا خـريـد كالا يا خدمت توسط كاركنان بانكها يا سازمانهاى دولتى و عمومى با استفاده ازاسم و عنوان شغلى اشخاص ,حلال است ؟
جواب
بسمه تعالى
دروغ گفتن حرام است و نيز اگر مخالفت با مقررات باشد اشكال دارد , واللّه العالم .
سئوال1189
معناى (( سفيه )) را درست نفهميده ام خواهشمندم آن راروشن تر بفرماييد ؟جواب
بسمه تعالى
سـفيه كسى است كه در نوع معاملات اموالش را هدر مى دهد وخير و شر خود را ان گونه كه بايد
تشخيص نمى دهد , و نوعا درمعاملات كلاه سرش مى رود , واللّه العالم .
سئوال1190
مـشـتـرى كـوپـن برنجى را در اختيار مغازه دار مى گذارد تا هروقت فروشنده برنج آوردسـهـمـيـه اش را بـدهـد .سه سال از آن هنگام مى گذرد كه مغازه دار امروز فردا مى كند .روشن
مى شودوى در آنها تصرف كرده است .بهاى آن هنگام برنج 50 تومان بود .اكنون 300 تومان است .صاحب كوپن كدام قيمت راتقاضا كند ؟
جواب
بسمه تعالى
در فـرض مـذكور مغازه دار بايد قيمت كوپنها را در وقتى كه تصرف عدوانى در آنها نموده و با آنها
برنج گرفته , به صاحب كوپن بپردازد , واللّه العالم .
سئوال1191
در مـعـامـلـه , خريدار و مشترى شرط مى كنند , هر كدام فسخ كنند , فلان مبلغ به طرفديگر بپردازد , آيا درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه شرط بدين معنى باشد كه در صورت پرداخت مبلغى ,پرداخت كننده حق فسخ داشته
باشد مانعى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1192
در معامله نسيه كه فرموده اند : اگر مدت معين نشد باطل است .آيا مراد اين است كه نسيهباطل است و معامله نقدى مى شود يا اصل معامله باطل است ؟
جواب
بسمه تعالى
اصل معامله باطل مى شود , واللّه العالم .
سئوال1193
اگر در معامله نقدى تمام خيارات را ساقط كنند , آيا خيارتاءخير ثمن و خيار حيوان را همشامل مى شود .جواب
بسمه تعالى
اگر بدانند كه خيار تاءخير ثمن و خيار حيوان دارند , با وجود اين اسقاط كنند ساقط مى شود , واللّه
العالم .
سئوال1194
حـكـم استفاده و خريد و فروش محصولاتى كه در تهيه آنهابه نحوى مواد گرفته شده ازاجزاى خوك , مثل ژلاتين به كاربرده شده , چگونه است ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر اجزاى خوك استحاله شده ( و استحاله اين است كه حقيقت شى ء عوض شود و در نظر عرف
چـيز ديگرى حساب شود , مثل بدن انسان كه مبدل به خاكستر شود ) استفاده از آن مانعى ندارد ,
واللّه العالم .
سئوال1195
ملاك تشخيص كتب ضاله چيست ؟ و آيا خريد و فروش آن جايز است ؟جواب
بسمه تعالى
خريد و فروش و نشر كتبى كه موجب گمراهى ديگران و ترويج باطل است جايز نيست , واللّه العالم
.
سئوال1196
مـغازه اى است كه اين جانب با مرحوم پدرم مدت 25سال در آن مشغول به كار بوده ام .آنمـرحـوم مـغـازه را با حق سرقفلى و ملك به طورى مساوى بين اين جانب و دو برادرديگر تقسيم
نموده است .اينك آن 2 برادر اصرار بر تخليه مغازه دارند با توجه به اين كه مغازه از ابتدا در تصرف
بـنـده بـوده و بعد از فوت مرحوم پدرم اجازه مغازه را به شركا پرداخت نموده و اكنون نيز از خريد
سهم آنان ابائى ندارم , آيا مى توانندرا از من بگيرند ؟
جواب
بسمه تعالى
اگر دو برادر ديگر راضى شدند مغازه را به شما مى فروشند .واگر راضى نشدند سه نفره مغازه را
مى فروشيد و بعد تقسيم مى شود , واللّه العالم .
سئوال1197
كـارخـانـه ها , كارگرى را كه چندين سال در آن كار مى كند .سپس كارگر خود مايل بهرفتن از آن كارخانه است و كارفرماحقوقى را به دليل سابقه او به وى مى پردازد , آيا حلال است آن
را بگيرد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه در قرارداد كارى كه بين كارگر و كارفرما در ابتدا بودقرار شده است كه كارفرما وقت
رفـتـن كـارگر پس از چند سال ,مالى به او بدهد لازم است , كارفرما به آن عمل كند , و كارگر
حـق مـطـالبه دارد .و در غير اين صورت كارگر غير از اجرت كار حق مطالبه چيزى را از كارفرما
ندارد , واللّه العالم .
سئوال1198
خريدار و فروشنده قرار مى گذارند بهاى مقدارى كرك كه000 /150 تومان است , يك صدهزار آن را نقد و باقى را دوماه ديگر بپردازد .خريدار سر وعده پرداخت نمى كند .قيمت آن به چند
برابر افزايش مى يابد , آيا حق فسخ دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
چنانچه معامله به نقد بود و در وقت دادن پول مشترى صد هزارتومان را داده و بايع راضى شد كه
بقيه را دو ماه بعد بپردازد ,معامله لازم است .و بايع حق بيش از پنجاه هزار تومان را ندارد .و اگر
مـعـامـلـه بـه اين صورت واقع شده كه صد هزار تومان را به نقد بدهد و بقيه را به نسيه , چنانچه
مـشـترى سر وقت آن , بقيه را نياورد , بايع حق دارد معامله را فسخ كند و اگر كرك پيش خريدار
مـوجـود اسـت ان را پس بگيرد و اگر موجود نيست قيمت تمام كرك را در روز فسخ بگيرد , واللّه
العالم .
سئوال1199
زنى مقدارى طلا به زرگرى مى فروشد , به اين نحو كه منافعش مال زرگر باشد و هر ماهمبلغى به صاحب طلابپردازد , و در آخر كار هم طلاهايش را به او برگرداند , آيا اين معامله صحيح
است ؟
جواب
بسمه تعالى
معامله به صورت مفروضه صحيح نيست .وزن مى تواند جزئى از دكان زرگر يا دستگاه او را بخرد
به همان طلاها , به بيع خيارى , بعد جزء خريده را به ماهى 5 هزار تومان يا كمتر يابيشتر اجازه دهد
, واللّه العالم .
سئوال1200
زمـيـنهايى كه بعد از انقلاب به تصرف دولت درآمده ودولت آنها را به بسيجيان فروخته ومى فروشد , خريد آن چه حكمى دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچـه مـوات بوده و بعدا كشت و صنعت احيا نموده وفروخته , تصرف در آن مانعى ندارد .و
چـنـانـچه آباد بوده , و لوآن كه بعدا باير شده , اگر مالك شرعى معلوم داشته , بايد بارضايت وى
تصرف شود .و در صورت عدم رضايت به خود وى برگردد .و اگر مجهول المالك باشد , با اجازه
حاكم شرع مى توان تصرف نمود , و در هر حال گذشت زمان اثرى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1201
من تاجر هستم كه وظيفه من تهيه كردن ابزار و آلات مختلف براى شركتهاى غير اسلامىاست , و هر گاه فاكتورمى خواهند 20 در صد اضافه مى نويسم چون علاوه بر درآمداضافه احتمال
تاءخير در پرداخت را مى دهم ؟
جواب
بسمه تعالى
دروغ نوشتن حرام است , واللّه العالم .
سئوال1202
در بـرخـى اسـتانهاى مرزى كشور , كالاهاى خوراكى ومصرفى به صورت قاچاق به خارجرفته يا وارد مى شود .گاهى نيز نيروهاى مرزبانى , آنها را توقيف و صاحبان آن را بازداشت مى كنند
.اين كالاها گاهى از طريق تعاونى ها يا نهادهاى دولتى , به قيمت يا مجانى پخش مى شود .در اين
زمينه سؤال مى شود :
آيا خريدن و تصرف اين اموال كه ممكن است برخى از آنها هم بدون حكم دادگاه ضبط شده باشد ,
براى ما جايز است ؟
آيـا مى توان اين اموال را كه به قيمت ارزان مى فروشند , خريد وبه همان قيمت يا مجانى به فقرا و
نياز مندان داد ؟
آيا مى توان اين اموال را به قيمت مناسب خريد و از طرف صاحب آنها رد مظالم كرد ؟
جواب
بسمه تعالى
كـسـى كه صاحبان كالا را نمى شناسد و نمى تواند بشناسد ,مانعى ندارد آنها را بگيرد و سپس پول
آنها را به قيمت عادلانه به مؤمن فقير از طرف صاحبانش صدقه بدهد , واللّه العالم .
سئوال1203
خريد و فروش اسكناس به اين صورت كه :ده قطعه اسكناس هزار تومانى را به صد و ده قطعه اسكناس صد تومانى نقد مى فروشم و جنسى را
بر بهاى آن را در مجلس معامله مى كنم .و معامله نقد صورت مى گيرد , آيا معامله درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
صحيح است , واللّه العالم .
سئوال1204
خـريـد و فروش اسكناس به صورت نسيه , به اين كه : ده قطعه اسكناس هزار تومانى را بهيـك صد و ده اسكناس ايرانى مى فروشد , ولى ده اسكناس هزار تومانى را نقد , و صد و ده اسكناس
ايرانى ديگر را خريدار پس از يك ماه خواهدپرداخت , آيا صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
معامله مزبور قرض ربوى محسوب مى شود , واللّه العالم .
سئوال1205
ده قـطعه اسكناس هزار تومانى ايرانى را به شصت دينارعراقى مى فروشد , يعنى ده قطعهاسـكـنـاس هـزار تومانى ايرانى را نقد تحويل مى دهد , ولى شصت دينار عراقى را در يك ماه آينده
تحويل خواهد گرفت , آيا اين معامله صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
صحيح است , واللّه العالم .
سئوال1206
جـايى كه پدر اندكى پول به دست كودك مى دهد تا اوبراى خود خوراكى بخرد .فروشندهپـدرش را نـمى شناسد ,ولى مى داند پدرش از آن پول چشم پوشيده تا او چيزى بخرد ,آيا فروش با
اين انديشه به بچه درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه صبى استقلال در تعيين قيمت نداشته باشد , مثل اين كه قيمت جنس مضبوط باشد و
فرستنده بداند , معامله صحيح است , واللّه العالم .
سئوال1207
شخصى باغى دارد كه در آن نخل خرما است و علف هاى خودرو هم در آن مى رويد .صاحببـاغ بـه ايـن دليل كه حيوانات باغ را خراب مى كنند , اعلام مى كند حرام است دام كسى به باغ من
بيايد , آيا وى اين حق را دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
صاحب باغ حق ممانعت دارد , واللّه العالم .
سئوال1208
بـنـابـر فـرض فوق اگر صاحبان دام بى توجهى كنند و دامشان از علفها و گياهان آن باغبخورند , شير آنها حلال است ؟
جواب
بسمه تعالى
شـيـر حـلال است , و اگر تقصير از صاحب باغ باشد , صاحب گاو وگوسفند ضامن نيست , واللّه
العالم .
سئوال1209
امور انتظامى ماشين يا موتور يا وسائل ديگر را از مردم گرفته و مى فروشد , مى شود خريديا نه ؟
جواب
بسمه تعالى
چنانچه نتوانند صاحبان اموال را بشناسند , حكم مجهول المالك را دارند , واللّه العالم .
سئوال1210
ايـن جـانب پولى را به عنوان سپرده در بانك گذارده ام , باچه شرايطى مى توانم از سودىكه خود بانك مى دهد استفاده كنم ؟ و اصلا اخذ اين سود جايز هست ؟
جواب
بسمه تعالى
در صـورتـى كـه بـه صـورت مـضـاربه و جعاله و امثال آن از عقودشرعيه با بانك قرارداد كنيد و
اطـمينان داشته باشيد كه با آن عقود عمل مى شود جايز است .در غير اين صورت نيست بايدشرط
سود نكنيد و با سودى كه بانك خودش مى پردازد معامله مجهول المالك بايد بكنيد , واللّه العالم .
سئوال1211
آيا آنتن ماهواره جزو آلات لهو است ؟ خريد و فروش آن ,چگونه است ؟جواب
بسمه تعالى
بر طبق مقررات نظام بايد عمل شود , واللّه العالم .
سئوال1212
آيـا روزنـامه هاى عادى و مذهبى كه داراى اسماء مقدس مى باشند مى توان به عنوان دستدوم فروخت ؟
جواب
بسمه تعالى
در اخـتيار قرار دادن آنها در نزد كسانى كه رعايت احترام رانمى كنند چه بفروش چه غير آن جايز
نيست , واللّه العالم .
اجاره
سئوال1213
زنـى نـاقـص العقل در منزل برادر خود بعضى از كارهاى خانه را انجام مى دهد آيا مستحقاجرت است ؟
جواب
بسمه تعالى
زن مزبور مستحق اجرة المثل است و بايد برادر كه زن پيش اوست به حاكم شرع يا وكيل او رجوع
كـند و چنانچه بر آن زن نفقه مى دهد در مقابل عمل او بحاكم شرع يا وكيل او بگويد و بعداز اجازه
ما بقى اجرة المثل را براى زن صرف يا بطورى نگهداردتا تلف نشود , واللّه العالم .
سئوال1214
مـنـزلـى را اجـاره و رهن مى دهد , مثلا يك ميليون تومان رهن و مبلغى هم اجاره هر ماهمى گيرد , آيا صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر مـنزل را در مدت معينى به مبلغ معين اجاره دهند و در ضمن عقد اجاره , موجر شرط كند
كـه مـسـتـاءجـر كـه مـبلغى را به وى قرض بدهد , مانعى ندارد , ولى اگر پول را به صاحب خانه
قرض بدهد به شرط آن كه خانه را به وى به مبلغ معينى اجاره دهد يابدون اجاره استفاده كند جايز
نيست .و رهن پولى كه در آن تصرف مى شود و مصرف بدهكار مى شود صحيح نيست , واللّه العالم .
سئوال1215
يـك دستگاه كمباين را به مدت يك سال اجاره مى دهد وكل مال الاجاره را دريافت كند ,ولـى مـسـتـاءجر مبلغى را نقد ومبلغى را چك مى دهد .و شرط نموده اند اگر وصول نشده اجاره
مـزبـور بـه مـدت يـك سـالـه ملغى و كمباين را به مالكش برگرداند .ايا در صورت عدم وصول ,
مـى شود دستگاه مزبوررا استرداد نمود , و آيا هزينه برگرداندن به عهده مستاءجراست ؟ آيا رد در
محل قبض لازم است يا در محل خودمستاءجر كافى است ؟
جواب
بسمه تعالى
در فـرض مـزبـور مى تواند اجاره را فسخ نمايد .و در صورتى كه متعارف آن باشد كه مستاءجر بايد
كـمـبـايـن را بـه موجر برگرداند ,برگرداندن آن به عهده مستاءجر است .و ملاك , رد در محل
قبض است , مگر اين كه غير آن را در اجاره شرط كرده باشند , واللّه العالم .
سئوال1216
اگر پولى مثلا صد تومان را بدون ضميمه و به مدت دوماهه به صد و بيست تومان بفروشد, آيا صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
مـعـامله به نحوى كه در سؤال امده قرض ربوى و حرام است ,هرچند به اسم خريد و فروش انجام
بگيرد , واللّه العالم .
سئوال1217
اگـر مستاءجر به موجر بگويد : كه مبلغى پول برايت مى دهم تا اجاره را كمتر كنى , ايا اينقرض جايز است ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر اجـاره بـه مـبلغى كمتر از معمول بوده و در ضمن عقد اجاره شرط قرض دادن مستاءجر به
موجر بشود جايز است , ولى شرط اجاره به كمتر در ضمن عقد فرض جايز نيست , و رباست .و اگر
قرض جداگانه و اجاره جداگانه بوده و به هم ارتباطى نداشته باشد , جايز است , واللّه العالم .
سئوال1218
مـستاءجرى در ملكى سه سال بنشيند از مالك درخواست حق كسب مطالبه كند , آيا شرعاجايز است ؟
جواب
بسمه تعالى
حق كسب وجه شرعى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1219
مـا دانـشجويان يك مركز غير انتفاعى با قراردادى كه بر پايه اساسنامه آن مركز است , همههـزيـنه تحصيل خود رامى پردازيم .يكى از مفاد اساسنامه اين است كه يك عضوهيئت علمى تمام
وقت براى مركز به خدمت بگيرد تا درازمايشگاه و كارگاه بيشترين بهره بردارى شود .اما دانشگاه
بـه آن رفـتـار نكرده , بلكه استادان مدعو و حق التدريسى را به كارگرفته و از اين راه در واقع
13 مـبلغ هزينه شده را به كار بسته است و دانشگاه به يك نيروى كارآمد عضو هيئت علمى تمام وقت
نيازمند است .لطفا حكم شرعى اين نقض قرارداد رابفرماييد ؟
جواب
بسمه تعالى
چون مركز غير انتفاعى ـ طبق مطالب ابراز شده ـ از شرطمذكور در ضمن عقد تخلف نموده است
, براى دانشجويان آن مركز حق خيار فسخ ثابت است .و پس از فسخ و دريافت شهريه پرداخت شده
بايد اجرة المثل مدتى را كه تحصيل نموده اند به دانشگاه بپردازند , واللّه العالم .
سئوال1220
مـغـازه اى را كـه ( چـه بـا سرقفلى يا جز آن ) واگذار مى كنند ,اگر پيش از پايان اجاره ,مستاءجر بخواهد تغيير شغل بدهد ,مالك مى تواند در بقيه مدت اجاره , كرايه را چند برابرنمايد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنانچه در عقد اجاره شرط شده باشد كه مغازه را براى شغل خاص اجاره مى كند , چنانچه تغيير
شغل بدهد , مالك مى توانداجاره اولى را فسخ كرده و بر اجاره دومى اجرت زايد بخواهد .وچنانچه
براى مطلق شغل اجاره كرده اجاره اولى باقى است ومالك نمى تواند اجرت زايد مطالبه كند , واللّه
العالم .
سئوال1221
گـمـركـهـا بـه عنوان دستمزد , جعاله , كرايه انبار , جا به جايى , نوسانهاى قيمت ارز , ياترانزيت , حق خود را بگيرند ,اشكال دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
آنـچـه كـه بـعنوان معامله شرعى گرفته مى شود , مانعى ندارد .ونيز اگر در معامله شرعى , امر
مـشـروعى را برگذارنده مال شركت كنند , مطالبه آن مانعى ندارد .و مى توانند بر طبق آن عمل
كنند , واللّه العالم .
سئوال1222
چند باب مغازه را به مدت سه سال اجاره داده ام بدون سرقفلى , مستاءجران پس از سه سالحاضر به تخليه نمى شوند , آيا صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
در فـرض سـؤال , در صورت عدم رضايت مالك تصرف مستاءجرين پس از تمام شدن مدت , غصب
مـحسوب مى شود وجايز نيست .و براى مدتى كه بدون رضايت مالك مانده اند ,ضامن اجرة المثل
مغازه براى مالك هستند , واللّه العالم .
سئوال1223
مـبـلـغى كه مستاءجر به عنوان رهن به موجر پرداخت مى كند , موجر مى تواند از آن مبلغاستفاده نموده و معامله كند ؟ در صورت اشكال داشتن حرمت آن دامن گير مستاءجرهم مى شود
؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر مـوجـر در عـقـد الاجارة شرط كند كه مستاجر مبلغى را به عنوان قرض به او بدهد , چنين
معامله اى صحيح است .و موجرحق تصرف در آن مال را دارد , واللّه العالم .
سئوال1224
اشـخـاصـى حـدود بـيست سال پيش سرقفلى مغازه هايى رابه ديگران واگذار كرده اند واجاره اى كه صاحبان سرقفلى به مالكين مى دهند بسيار از نرخ روز كمتر است تكليف چيست ؟
جواب
بسمه تعالى
احـتـيـاط آن اسـت كه مالك ـ به جهت اين كه سرقفلى گرفته است آبه همان مبلغ اجاره سابق
قـنـاعت كند , مگر اين كه مستاءجرين راضى شوند , لكن مى تواند به مقدار اجرة المثل مغازه هايى
كه مثل آن مغازه هستند , و فعلا با سرقفلى اجاره داده مى شوند ,مطالبه كند و حق مطالبه بيش از
آن را ندارد , واللّه العالم .
سئوال1225
مـنـزلـى يك ساله به كسى اجاره داده مى شود , به اين شكل كه : 50 هزار تومان به عنوانقرض الحسنه و اجاره ماهيانه 10هزار تومان .بعد از عقد قرارداد , مستاءجر 10 هزار تومان به صاحب
خـانـه داده پس از چند ماه مستاءجر اعلام نمود كه قادربه پرداخت مابقى آن نيست بلكه به جاى
بقيه مبلغ قرض رابيشتر كنيد .اينك كه دو طرف راضى هستند , ايا جايزاست ؟
جواب
بسمه تعالى
در صـورتـى كـه عقد اول را فسخ كنند و دوباره عقد كنند .اگرقرض در عقد اجاره و شرط شود
اشكال ندارد , ولكن اگر قرض واجاره به هم مرتبط باشند , به غير نحو مذكور , و يا اجاره شرطدر
قرض باشد , باطل است .و بايد پول را به قرض دهنده برگرداند , واللّه العالم .
سئوال1226
هـنگام بمباران هواپيماهاى عراق , مغازه خود را به بانك اجاره دادم .بنا بود بانك در پايانمـهـلت مقرر به محل ديگرى برود .اكنون كه ارديبهشت 1375 است , بانك رفته و مغازه مراقفل
كـرده است .از من حق كسب مى خواهند , حال آن كه من حق كسب , سرقفلى و جز آن را از بانك
نگرفته ام : در اين موردچه مى فرماييد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچـه شما فقط مغازه را به بانك اجاره داده ايد ـ و حق سرقفلى يا حق كسب تان را در مقابل
گـرفـتـن مـالـى بـه بـانـك واگذارنكرديد , و در معامله هم شرط نشده بود كه پس از انقضاى
مدت اجاره و در وقت تحويل مغازه , شما چيزى به بانك بدهيد ـ همان طور كه ظاهر فرض است ,
بـانـك حـق مـطـالـبـه چـيـزى از شما راندارد بايد پس از انقضاى مدت اجاره , مغازه را به شما
تحويل دهد .و نمى تواند مغازه شما را قفل بزند , واللّه العالم .
سئوال1227
بـه وسـيـله يكى از وارثان چند سال پيش , مغازه اى بر پايه اجاره بهاى ماهيانه به شخصىاجاره داده شد .مبلغى هم به عنوان سرقفلى و غير آن , از مستاءجر گرفته نشده , آيا بدون رضايت
وراث , ادامه كسب پس از انقضاى مدت اجاره ,شرعا جايز است ؟
جواب
بسمه تعالى
تـصرف در محل كسب ـ بعد از نقضاى اجاره ـ بدون رضاى مالك جايز نيست .و مستاءجر درآمدى را كـه از كـسـب و تجارت در آن محل به دست مى آورد , مالك مى شود , لكن اجرة المثل محل را
درمدتى كه بدون رضاى مالك تصرف نموده , بايد پرداخت كند ,واللّه العالم .
