لطفا منتظر باشید ...
سئوال1279
آيـا مـى توان فرد وام گيرنده را الزاما موظف به پرداخت حق بيمه نمود و بيمه در صورتمـرگ يـا مـهجوريت , قرض اورا تكفل نمايد ؟ البته بيمه جهت بالا رفتن ضريب امنيت سرمايه در
صندوق است .جواب
بسمه تعالى
الزام كردن قرض گيرنده به پرداخت حق بيمه اگر به اين صورت باشد كه : وام دهندگان اعلام
كـنـند ما فقط به كسانى وام مى دهيم كه دفترچه بيمه قرض داشته باشند و حق بيمه را بپردازند
,مانعى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1280
پـولى به كسر قرض دادم و تا يك سال وقت پرداخت داشت , هنگام پرداخت ايشان مقدارىبيش از آن به من دادند , آيا اشكال دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر تـوافـق بر زيادى باشد , گرفتن ان حرام است .و اگر به عنوان هديه باشد كه اگر ندهد او
مطالبه نمى كند اشكالى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1281
طـلـبـكارى با اذن حاكم شرع , طبق قانون دادگاه توانسته ازاموال مديون تقاص واقعىبـنـمايد , آيا شرعا تقاص كننده نسبت به اين مالى كه به دست آورده و بر ديگر طلبكاران كه تقاص
ننموده اند , حق تقدم دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
تقاص در صورتى صحيح است كه مديون , متمكن از ادا بوده ونپردازد , ولى اگر مديون قدرت بر
ادا نداشته باشد و طلبكار قهرااز اموال او بردارد , تقاص صحيح نيست .و مالى را كه قهراگرفته ,
در آن حـقى ندارد , مگر آن كه آنچه را كه گرفته عين مال خودش باشد كه به او نقل داده بود كه
در اين صورت با فسخ نقل سابق , مى تواند عين مال خودش را بگيرد , واللّه العالم .
سئوال1282
دوران تـحـصيل , در بين خود پولى را براى خريد روى هم مى گذاشتيم .من كه مسئولايـن كـار بـوده ام نـا آگـاهـانه مقدارى ازآن را برداشته ام .اكنون آنان را نمى بينم .اين دين خود
راچگونه ادا نمايم ؟
جواب
بسمه تعالى
نـسـبت به مقدارى كه يقين دارد از آنها برداشته , اگر آنها رامى شناسد , از آنها حلاليت بگيرد .و
اگر نمى شناسد , از طرف آنهايى كه نمى شناسد , به فقير صدقه بدهد ولو تدريجا , واللّه العالم .
سئوال1283
اگـر كسى مبلغى را به ديگرى بدهد تا با آن كار نمايد وبدون ذكر احكام چند در صد بعداپول گيرنده اضافه بر آن مبلغ پولى را بدهد با توجه به اينكه قصدشان از عدم ذكردرصد براى فرار
از ربا است آيا جايز است يا خير ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر بـراى خود حق تاءمل نباشد كه اگر نداد مطالبه نكند و او هم به عنوان بخشش بدهد مانعى
ندارد , واللّه العالم .
سئوال1284
حواله كردن پول كشورى به كمتر يا بيشتر از آن به كشورديگرى چه حكمى دارد ؟جواب
بسمه تعالى
حـوالـه كـردن پول اگر به مبادله باشد به اينكه پول كشورى را به پول كشور ديگر مبادله كنند و
شـرط كـنـنـد كه آن را در كشورديگر بدهند مانعى ندارد چه به زيادتر و كمتر باشد يا به تساوى و
چـنانچه به قرض باشد به اين كه حواله كنند , پول راقرض بدهد و از مقترض بخواهد كه آن را در
كـشور ديگر بدهداگر به تساوى باشد يا از مقترض بخواهد كمتر از آن را بدهدمانعى ندارد و اگر
از مقترض بخواهد كه بيشتر از آن را بدهدجايز نيست , واللّه العالم .
سئوال1285
عـده اى از افـراد بـا نوشتن مبلغى در هر ماه قرض الحسنه اى را تشكيل دادند تا از مزاياىصـندوق استفاده كنند و وام دريافت نمايند .در ضمن تشكيل صندوق اعضا شرط كردندبه ازاء هر
وامـى كـه داده مـى شـود مبلغى بعنوان كارمزد از طرف صندوق برداشته شود و در ميان اعضا به
صـورت مساوى تقسيم گردد .بديهى است مزدى براى كسى از اعضا يا غيراعضا از طرف صندوق
قـرار داده نـشـده بـلكه اگر كسى بعنوان مسئول يا هيئت رئيسه انجام وظيفه مى كند وجهى در
قـبـال كارش دريافت كند و اين سبب دريافت اين كارمزد شده است .يعنى صندوق بما هو اين كه
صـنـدوق است كارمزد دريافت مى كند و كارمزد به صورت تساوى در ميان اعضا چه مسئول وغير
مـسئول تقسيم مى شود سؤال اين است كه دريافت چنين وجهى از طرف صندوق از اعضا اشكالى
دارد يا نه ؟
جواب
بسمه تعالى
شرط دادن كارمزد در ضمن عقد قرض بر گيرنده قرض جايزنيست , واللّه العالم .
سئوال1286
احـتراما به استحضار مى رساند كه شرط گرفتن كارمزد درضمن عقد قرضى نيست بلكهدر تنظيم اساسنامه , قبل ازگرفتن وام بعنوان يك قانون در صندوق شرط شده است لذامستدعى
است با توجه به اين مرقومه و سؤال مساءله را روشن فرماييد .جواب
بسمه تعالى
شـرط كـارمزد كه قرض را ربوى و حرام مى كند قرارى است كه بين دو طرف ( قرض گيرنده , و
قرض دهنده ) انجام شده و درعقد قرض مورد نظر باشد چه در عقد قرض تصريح به آن شوديا قبل
از قرض ذكر شده و عقد قرض مبنيا بر آن انجام شود ,واللّه العالم .
ضمان
سئوال1287
شـخصى قوچ خود را كه عادت جنگيدن داشت در گله اى رها كرد كه ان گله از خودشنيست .قوچ وى با قوچ گله جنگيد و آن را كشت .آيا صاحب قوچ بايد قيمت قوچ مرده رابپردازد ؟
نيز اگر اين قوچ عادت جنگيدن نداشت چطور ؟
جواب
بسمه تعالى
در فـرضـى كـه قـوچ عادت به جنگيدن دارد , رها كردن آن در گله وكشتن حيوان ديگر موجب
ضمان است .و در فرض دوم ضمانى نيست , واللّه العالم .
سئوال1288
گـوسـفـنـدى مـريـض بـوده و نـمـى تـوانست با گله راه برود .چوپان كه صاحب آن رانمى شناخت , سر راه خود تحويل خانه اى مى دهد كه صاحب آن را بيابند و در خانه هم جزفرزندان
نابالغ نبودند .شامگاه گوسفند مرده بود .ضمان آن برگردن كيست ؟
جواب
بسمه تعالى
اگـر چـوپـان در گـذاشتن گوسفند به آن محل كوتاهى نكرده ـ مثل اين كه به مالك دسترسى
نـداشـتـه و مـكـان ديـگرى هم نبوده كه درآن جا از مردار شدن حيوان جلوگيرى شود , در اين
صورت ضامن نيست , واللّه العالم .
سئوال1289
منظور از ضمان در اين فتوا از مرحوم حضرت امام ( ره )چيست : (( زياده روى در مصرفآب و برق حرام و موجب ضمان نيز مى گردد )) ؟
جواب
بسمه تعالى
مراد اين است كه اگر در مصرف آب و برق زياده روى كند , قيمت آن را بايد بپردازد , واللّه العالم .
سئوال1290
اگـر كـسـى بگويد : من ضامن فلانى هستم اگر پول شما رانداد , من مى دهم , آيا به اينصورت ضامن خواهد بود ؟
جواب
بسمه تعالى
ضـمـان شـرعى به اين معنى كه دين به ذمه او منتقل شود , ندارد ,ولى ضامن ادا مى باشد , اگر
مديون نداد او بايد بپردازد , واللّه العالم .
سئوال1291
اگر دو نفر ضامن كسى شدند و وى وجه را نپرداخت , آيااز هر دو ضامن گرفته مى شود ؟جواب
بسمه تعالى
چنانچه مديون پول را نداد مبلغ مذكور را از هر دو نفر به تنصيف مى گيرند , واللّه العالم .
سئوال1292
كـسـى مى گويد : او پول شما را نداد , من هستم .اين انصراف دارد به اين كه از هم اكنونضامن هستم , يا هنگام پرداخت ضامن مى شوم ؟
جواب
بسمه تعالى
ضامن ادا از حال است .اگر مديون پول را در آن وقت نداد او بايدبپردازد , واللّه العالم .
سئوال1293
در ميان برخى دامداران رسم است كه دامهايشان را هرخانه به نوبت به چرا مى برد .بعضىدر نـوبـت خـود , كـودكـان راهـمراه دامها روانه مى كنند .و گرگها نيز به گله مى زنند و آنها
رامى خورند , آيا تاوان آن به گردن كسى مى آيد ؟
جواب
بسمه تعالى
اگر متعارف اين بوده كه بعضا بچه را مى فرستاده اند , بر كسى ضمان نيست , واللّه العالم .
سئوال1294
شـخـصـى كارگرى مى كرد .كارگر از نردبان يا ساختمان مى افتد , آيا صاحب كار ضامناست ؟
جواب
بسمه تعالى
ضامن نيست , واللّه العالم .
سئوال1295
آيـا حـبـس كردن شخص حر به اين دليل كه در شخص مؤمن بدون رضايت تصرف كرده ,ضمان آور است يا تنهامعصيت دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
اعمال حر موجب ضمان نيست , مگر قبلا عمل خود را به ديگرى تمليك كرده باشد .در اين صورت
حبس كننده بر ان شخص ضامن مى شود , واللّه العالم .
سئوال1296
اطـفـال اموال يا اثاثيه ديگرى را از بين مى برند يا هيزم جمع شده را به آتش مى كشند , آياضامن هستند ؟
جواب
بسمه تعالى
اطـفـال از مـال خـودشان ضامن هستند و اگر در حال صغر مالى ندارند بعد از بلوغ بايد از عهده
ضمان خارج شوند , واللّه العالم .
سئوال1297
شخصى كه مال ديگرى را معيب نموده ضامن است ؟جواب
بسمه تعالى
شخصى كه مال ديگرى را معيوب نموده ما به التفاوت بين صحيح و معيب را ضامن است همانطور
كـه اگـر مـال ديـگرى راتلف كند ضامن آن مال خواهد بود لكن چنانچه صاحب مال به اوگفته
كارى بكن كه لازمه آن معيوب شدن مال يا تلف آن باشد آن شخص ضمانى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1298
شـخصى جهت خواندن نماز وحشت ميت پول دريافت نمايد لكن فراموش مى كند چه بايدبكند ؟
جواب
بسمه تعالى
پول را ضامن است و بايد به صاحبش برگرداند , واللّه العالم .
سئوال1299
اگر ميت وصى را ملزم به يك ختم قرآن نموده باشد و اوكسى را جهت تلاوت اجير نمايدو اجير قرآن را ختم نمايدولى وصى از پرداخت اجرت خوددارى كند آيا به وصيت ميت عمل شده يا
خير ؟ در صورت نپرداختن ثوابى به ميت مى رسد يا نه ؟
جواب
بسمه تعالى
به وصيت عمل شده است و لكن اجير ضامن اجرت است , واللّه العالم .
سئوال1300
كارگرى پيش من كار مى كرد و حقوق يك ماه او را بيش ازبيست سال است ندادم آيا بايدمطابق آن را به نرخ اين زمان بدهم يا بايد فرد همان زمان را بدهم ؟
جواب
بسمه تعالى
مزد زمانى كه نزد شما كار مى كرد را ضامن مى باشيد , واللّه العالم .
سئوال1301
شخص زراعت مى كند و مرغان خانگى اهل آن قريه تخم زراعت را مى چينند از بين مى برند.صـاحب زراعت براى جلوگيرى از مرغان , دانه زهر آلود مى پاشد و مرغان مى خورندو مى ميرند .بـعـضى صاحبان مرغها را نيز از كار خود با خبركرده .آيا تاوان آن دسته از مرغان كه با زهر از بين
مى روند به گردن صاحب زراعت است ؟
جواب
بسمه تعالى
اگر اعلام كرده باشد , ضمان ندارد .و در غير اين صورت مصالحه نمايد , واللّه العالم .
سئوال1302
با توجه به اين كه پزشكى دندان بيمار را نيمه يا شكسته مى كشد و باعث اذيت بيمار شده وچند روز از كار افتادگى اورا به دنبال داشته است .پزشك كه از اين كار ناتوان بود , بيماررا بر آن
داشت تا به پزشك ديگرى مراجعه كند , آيا بيمار به پزشك اول بدهكار است ؟
جواب
بسمه تعالى
بيمار مديون اجرت براى پزشك اول نيست , واللّه العالم .
سئوال1303
آيـا پزشك اول ضامن مخارجى , چون هزينه دارو , عكس بردارى هاى گوناگون و رفت وآمدهاى پى در پى , كه بر اوتحميل شده , مى باشد ؟
جواب
بسمه تعالى
پزشك اول نسبت به مخارجى كه بيمار براى كشيدن دندان پيش پزشك دوم متحمل شده ضمانى
نـدارد , مـگر آن كه شكستن دندان سبب خسارتى براى بيمار ـ زايد بر اجرت كشيدن دندان آشده
باشد كه كشيدن دندان پس از آن موقوف به تحمل آن باشدكه در اين صورت پزشك اول ضامن آن
خسارت است , واللّه العالم .
سئوال1304
آيا پزشك اول ضامن اجرت كار روزانه بيمارمى باشد ؟جواب
بسمه تعالى
ضمانى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1305
چـنـد راءس گـوسـفـنـد خريدم , سپس به كسى فروختم .خريدار گوسفندان را تحويلگرفت و برد .وى هنگام غروب همان روز آمد و گفت : يكى از گوسفندان مرده , چه كسى ضامن
است ؟
جواب
بسمه تعالى
چنانچه مشترى , خيار حيوان خود را ساقط كرده و از فروشنده گوسفندها را سالم تحويل گرفته
است , خود مشترى ضامن است .و در غير اين صورت ضمان آن به عهده فروشنده دوم است , واللّه
العالم .
سئوال1306
زمينهايى قبلا جهت كشاورزى استفاده مى شده و بعض مصالح از قبيل شن و ماسه در انهاوجـود داشـتـه بـر اثـر سـيل زمينها از بين رفته است لكن صاحبان زمين راضى به تصرف ديگران
نيستند در اين فرض :
ـ ايا ديگران مى توانند در ان محل ها تصرف نمايند ؟
ـ ايا ديگران مى توانند از ان محل ها شن و ماسه برداشت نمايند ؟
ـ ايـا ديـگران مى توانند ان محل ها را بدون اجاره و يا با اجاره دراختيار شخص ثالث قرار داده و به
ايشان واگذار نمايند ؟
ـ اگر كسى اين كارها را انجام داده چه حكمى دارد
جواب
بسمه تعالى
در فرض مزبور زمينها به ملك مالكين سابق هستند و ديگران نمى توانند بدون اجازه مالكين در آن
زمينها تصرف كنند يا آن را در اختيار شخص ثالث قرار دهند و نمى توانند از آن زمينهاشن و ماسه
بردارند و چنانچه كسى بدون اجازه مالكين در آن زمينها تصرف كند حتى نسبت به آن زمين پيدا
نمى كند و بايدآن را به صاحبش برگداند , واللّه العالم .
سئوال1307
آيا پدر يا مادر در حال حيات اولاد در صورت نياز يا غيرنياز و بدون اجازه اولاد مى تواند درمالش تصرف كند ياخير ؟
جواب
بسمه تعالى
پدر در صورت ضرورت مى تواند در مال فرزند براى خودش ودر مال صغير در صورت عدم مفسده
براى صغير مى تواندتصرف كند , ولى مادر ولايتى بر مال فرزند ندارد , واللّه العالم .
سئوال1308
آيا اولاد در صورت نياز و غير نياز , از مال پدر بدون اجازه او مى توانند بردارند ؟جواب
بسمه تعالى
اولاد از مـال پـدر نمى توانند بردارند , ولى اگر منعى از جانب پدرنباشد , صرف غذا و مانند آن از
غذاى موجود , در خانه پدر جايزاست .و اگر نفقه فرزند بر پدر واجب بود و امتناع كرد مى تواندبه
حاكم شرع مراجعه كند , واللّه العالم .
سئوال1309
بـا تـوجه به اين كه با اجازه شوهر به كار مشغول شده ,استفاده از حقوق همسر چه حكمىدارد ؟
جواب
بسمه تعالى
تصرف در اموال همسر بايد به اذن او باشد , واللّه العالم .
سئوال1310
آيا شوهر بدون اذن همسر مى تواند از حقوقش استفاده كند ؟جواب
بسمه تعالى
تصرف در اموال همسر بايد به اذن او باشد , واللّه العالم .
سئوال1311
كسى كه نماينده يكى از مراجع مى باشد , صدها هزارروپيه نگه مى دارد و جهت آن حساببـانكى هزاران روپيه سود بدست مى آورد آيا مى تواند بنحوى حق زحمت آن رامال شخصى حساب
كرده براى موارد شخصى خرج بكند ؟
جواب
بسمه تعالى
مقدارى كه حاكم شرع جامع الشرايط , اجازه مى دهد مى تواندتصرف كند , واللّه العالم .
سئوال1312
استفاده از اموال دولتى به عنوان شخصى چه حكمى دارد ؟جواب
بسمه تعالى
استفاده از اموال مذكور جايز نيست .مگر با كسب اجازه ازمسئول مربوطه كه احتمال بدهد اجازه
وى بر طبق مقررات است , واللّه العالم .
سئوال1313
آيـا شـهـريـه گرفتن طلبه اى كه درس غيبت مى كند و دركلاس كمتر شركت مى كند ,صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
بايد طبق متعارف در درس حاضر شده و بدون عذر غيبت نكند ,و الا جبران درس اوقات گذشته
را بنمايد , واللّه العالم .
سئوال1314
آيا مى توانيم در ساعات ادارى كه مراجعه كننده نداشته وبيكاريم از وقت خود جهت درسخواندن در همان رشته اى كه ارتباط با شغل ما دارد استفاده نماييم ؟
جواب
بسمه تعالى
در صورتى كه مخالف مقررات مربوطه باشد , جايز نيست , واللّه العالم .
سئوال1315
تقلب كردن در مدارس جديد يا قديمى جايز است ؟جواب
بسمه تعالى
عمل بر خلاف مقررات كه اوليا تعيين كنند , جايز نيست , واللّه العالم .
سئوال1316
امـوال دولـتـى ( در مملكت غير اسلامى ) ملك چه كسى مى باشد و اگر ملك حاكم شرعبـاشـد آيا تصرف در برق و گاز وآب و.. .بدون پرداخت عوض مالى .با اجازه وكيل حاكم شرع جايز
است يا خير ؟
جواب
بسمه تعالى
در مـثـل ايـن موارد بايد عوضش را بپردازد و مخالفت مقررات حتى در مملكت غير اسلامى جايز
نيست مگر اينكه ضرورتى باشد , واللّه العالم .
سئوال1317
زمـيـنـهايى كه بعد از انقلاب توسط اداره كشت و صنعت دولت تمليك شده آيا جايز استخريدارى نمود ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچـه مـوات بـوده و بعدا كشت و صنعت احياء نموده وفروخته تصرف در آن مانعى ندارد و
چـنانچه آباد بوده و لوآنكه بعدا باير شده اگر مالك شرعى معلوم داشته بايد به رضايت وى تصرف
شود و در صورت عدم رضايت بايد بخودوى برگردانده و اگر مجهول المالك باشد با اجازه حاكم
شرع مى توان تصرف نمود و در هر حال گذشت زمان اثرى ندارد ,واللّه العالم .
سئوال1318
رودخانه اى در سالهاى قبل در تصرف گروهى بود وگروهى آمدند و از تصرف آنها خارجكردند آيا جايز است ازاين آب استفاده كرد ؟ ميوه حاصل از ان چه حكمى دارد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنانچه رودخانه از قبيل نهرهاى عمومى باشد گروه سابق حق دارند و بايد آنها را راضى كنند و
براى مردم و ميهمانان خوردن ميوه و تصرف در آن اشكالى ندارد ولى اگر ملك سابقين بوده بايد
در مـقـابـل اسـتفاده از آن , قيمت آب را به مالكان بپردازند وخوردن ميوه و تصرف در آن مانعى
ندارد , واللّه العالم .
سئوال1319
در بعضى جاها در حدود 80 ركعت نماز وحشت براى ميت مى خوانند .وراث ميتى مبلغ دوهـزار تومان به من دادندتا 80 ركعت نماز وحشت بخوانم , چون رساله ها آن را 2ركعت دانسته اند ,
فقط به 2 ركعت اكتفا نموده ام .همچنين چون احتمال مى دادم نماز قضا داشته باشد , براى او نماز
قضاخوانده ام .اينك به اشتباه خويش پى برده ام , تكليف چيست ؟
جواب
بسمه تعالى
فقط به اندازه دو ركعت حق اجرت داريد بقيه را مديون وراث هستيد , واللّه العالم .
سئوال1320
اگـر شـخـصى كسى را اجير نموده تا يك ختم قرآن براى پدراو قرائت نمايد و در برابر آندسـتمزدى را دريافت نمايد .پس از ختم قرآن او از پرداخت اجرت خوددارى مى كند .آيااجرت را
ضامن است يا خير ؟
جواب
بسمه تعالى
ضامن است , واللّه العالم .
مصالحه
سئوال1321
بـخـاطـر معامله اى از شخصى دريافت نمودم و بعد ازشمردن متوجه شدم زيادى دارد بهصاحب پول اطلاع دادم اومبلغ كمتر از اضافه را گفت اضافه داده و از طرفى احتمال مى دهم آن
اضافه از من باشد چون با پولهايم مخلوط شده بودتكليف چيست ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنـانـچه اطمينان دارد پول اضافى همه آن مال طرف معامله است ولى از مقدار آن اطلاع ندارد
بـايـد هـمـه پـول اضـافـى را بـه وى بـپردازد و اگر اطمينان ندارد , حكم مال خودش را دارد و
چـنـانـچه نسبت بمقدارى از پول اطمينان و در بقيه اطمينان ندارد كه مال طرف باشد هر مقدار
حكم خودش را كه در بالا گفته شد دارد وبهتر است با وى مصالحه كند , واللّه العالم .
سئوال1322
اگـر ملكى را با شخصى مصالحه نمود و در ضمن عقدشرط نمود كه منافع ملك مصالحهشـده را خـرج عـزادارى نـمايد آيا بعد از فورت شخص متصالح ورثه او ملزم به رعايت شرط مزبور
هستند ؟
جواب
بسمه تعالى
تـابـع شرط است .چنانچه فقط با شخص متصالح بوده بر ورثه چيزى نيست , و چنانچه شرط شده
كه منافع صرف روضه خوانى بشود در اين صورت حبس بر جهت است و بر ورثه لازم است منافع را
صرف روضه خوانى بكنند , واللّه العالم .
هبه
سئوال1323
اگـر پـدرى هـمسر يا فرزندانش را مى زند , از اين رو بدن اينان قرمز يا كبود مى شود آنانبگويند : ما بخشيديم كفايت مى كند ؟
جواب
بسمه تعالى
در صـورتى كه در مورد توقف تاءديب باشد , ضرب مانعى ندارد .و در غير آن تعدى و ظلم حساب
مـى شـود و جـايـز نـيست .وموجب ديه هم هست و اين در صورتى است كه غرض تاءديب نباشد يا
تاءديب موقوف به ضرب نباشد , واللّه العالم .
سئوال1324
اگـر كـسـى قرآنى را به ديگرى , به اين شرط كه در روزمقدارى قرآن تلاوت كند , هديهنمايد , آيا پذيرفتن شرط ازسوى گيرنده لازم است ؟ نيز بدان رفتار نكند چه طور ؟
جواب
بسمه تعالى
مـى تواند هديه را قبول نكند , ولى اگر قبول كرد بايد به شرطعمل كند .و در صورتى كه دهنده
به قصد قربت هديه نكرده باشد , چنانچه به شرط عمل نكرد , دهنده مى تواند رجوع كند وهديه اش
را پس بگيرد , واللّه العالم .
سئوال1325
اگر كسى قرآنى را به ديگرى هديه بدهد , آيا مى تواند آن راپس بگيرد ؟جواب
بسمه تعالى
اگر براى نيل به ثواب هديه داده است , نمى تواند پس بگيرد ,واللّه العالم .
سئوال1326
گـدايـى از در آمـدش پارچه اى را به كسى هديه مى كند تاپس از مرگش با آن او را كفننمايند , آيا مى توان از اوپذيرفت ؟
جواب
بسمه تعالى
جايز است , واللّه العالم .
سئوال1327
زمين مزروعى موروثى فيمابين سه برادر ابوينى كه درشانزده سال پيش در مورد اختلافما بين مالك و مستاءجرمنجر به دادگاه شد و دو برادر حق خود را به دلائلى به برادرمتوسط هبه
نـمودند منجمله از آن دلائل بى ارزش بودن زمين در آن زمان و زحمات دادگاه حقوقى و دورى
مسافت از قم وتهران به يكى از روستاهاى شما غرب كشور جهت دادگاه مربوطه بايد مى رفتند و
بـرادر مـتـوسط متصرف چون خود را بابذل برادران مالك اصلى مى دانسته و لذا با صرف مخارج
بـيـش از ارزش پول زمين در آن زمان آن را از مدعى غاصب پس گرفته و حالا كه زمين نسبت به
خـودش در هـمـه جـا قـيمت پيدا كرده بعد از بيش از بيست و هفت سال از فوت پدر مرحوممان
وشانزده سال از جريان دادگاه و هشت سال از فوت برادر بزرگ مرحوممان مى گذرد , خانم برادر
بزرگ مى گويد برادرت مى گفت زمين را از فلانى ( يعنى برادرم ) مى گيرم و يا نمى دهم و برادر
كـوچـكـتر نيز مثل برادر بزرگ بطور كلى از حق خود درزمان پى گيرى دادگاه منصرف شده و
يـك ريـال از مـخـارج واقساط زمين داده است و لازم به ياد آورى است هر دو برادرحق خود را به
برادر متوسط بذل نمودند و فعلا تمايل به برگشت از
هبه و بذل خود دارند , با توجه به مساله هبه يابذل به ارحام جواب مساله را مرقوم فرماييد ؟
جواب
بسمه تعالى
چـنانچه دو برادر در سهم خود از زمين را به برادر متوسط هبه كرده اند و او هم سهم آنها را قبض
نـمـوده ـ هـمانطور كه در سؤال فرض شده ـ سهم آنها ملك برادر متوسط شده است و هبه مزبور
قابل رجوع نيست .واللّه العالم .
سئوال1328
شخصى از مال منقولى براى پسر خود كه غايب بوده هبه كرده و ديگرى را وكيل ساخته تااز جـانـب پسرش قبض نمايد ,آيا اين هبه نافذ است , چون پدر تا برگشت غايب فوت كرده ,و اين
وكالت با اجازه وكيل حاكم شرع بوده كه پدر وكيل براى فرزندش گرفته ؟
جواب
بسمه تعالى
ظـاهـر ايـن اسـت كـه اين مال جزء تركه واهب محسوب مى شودولكن احوط اين است كه ورثه با
متهب مصالح كنند , واللّه العالم .
سئوال1329
شـخـصـى مـلـك و زمين خود را به كسى هبه مى كند ومى گويد : تا زنده ام اختيار آن راداشته باشم .آيا اين هبه نافذ وشرط لازم مى شود ؟
جواب
بسمه تعالى
اگر مقصودش شرط انتفاع باشد اشكال ندارد , ولى اگرمقصودش شرط رجوع در هبه باشد , اين
شـرط اثـرى نـدارد , وتنها در موارد هبه جايز رجوع نافذ است .و به هر حال در صحت هبه , قبض
متهب معتبر است , واللّه العالم .
سئوال1330
آيا همسر از ذى رحم است ؟ آيا رجوع به هبه همسرصحيح است ؟جواب
بسمه تعالى
زوجه از ذى رحم حساب نمى شود , ولى احتياط واجب آن است كه بر هبه زوجه رجوع نشود , واللّه
العالم .
سئوال1331
اگر شخصى صد هزار تومان به كسى صلح يا هبه نمايد به اين شرط كه تا زنده است سالىده هزار تومان بگيرد .و پس ازمرگ او هم تا ده سال هر سالى ده هزار تومان در هر عملى كه وصيت
مى كند دفع نمايد , صحيح است آيا حاجتى به ضميمه است ؟
جواب
بسمه تعالى
صلح و هبه به نحو مزبور محل اشكال است , واللّه العالم .
سئوال1332
فردى همه دارايى خود را به فرزندانش ـ از بزرگ تاكوچك ـ بخشيده , منتهى به فرزندانبزرگ خود نگفته , آياشرط خيار ضمن هبه صحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
هـبه نسبت به اولاد كبار به جهت اين كه به آنها قبض نداده , نافذنيست , ولى نسبت به صغار هبه
نافذ است .و شرط خيار درضمن هبه اشكال دارد , واللّه العالم .
سئوال1333
شـخـصـى زمـيـن خـود را بـه كـسى هبه مى كند , به شرطعوض , موهوب اليه عوض رابرنمى گرداند تا بخشنده مى ميرد سپس آيا ورثه هبه كننده خيار فسخ هبه پدر خود رادارند ؟
جواب
بسمه تعالى
اگر مورث حق خيار خود را ساقط نكرده باشد , خيار به ورثه وى منتقل مى شود , واللّه العالم .ـ
سئوال1334
آيا صرف نيت اهداءكننده كافى است ؟جواب
بسمه تعالى
انـشاى وقف و تمليك , قصد ارتكازى هر يك همراه با لفظ يافعلى كه دلالت بر مقصود نمايد لازم
است , واللّه العالم .
سئوال1335
ايـا زمـيـنى كه اصالتا باير بوده , وقف پذير است ؟ اگركسانى آن را احيا كنند , مى توانندوقف كنند ؟ نيز بى اجازه حاكم شرع تصرف شود , چه صورتى دارد ؟ يا ميان صاحب سند و ديگران
در احيا ياموات بودن اختلاف پديد آيد , چه كنند ؟
جواب
بسمه تعالى
در صـورتـى كـه زمـيـن زراعى بوده , گر چه بعدا موات شده باشد ,تعيين براى مسجد و وقف و
تعيين متولى به اختيار مالك شرعى است .و اگر موات بالاصالة بوده است , قابل وقف نيست ,ولى
احـيـا كننده يا احيا كنندگان پس از احيا مى توانند آن را وقف كنند .و كسانى كه در صورت اخير
مـتصدى پول گرفتن و خرج كردن و خريد لوازم و غيره در زمين مزبور هستند بايد از حاكم شرع
اجـازه بـگـيرند تا تصرفاتشان شرعا نافذ باشد .و چنانچه در احيا و موات بودن زمين , بين صاحب
سند و ديگران اختلاف باشد , نياز به مرافعه شرعيه دارد , واللّه العالم .
وصيت
سئوال1336
اگـر مـرد وصيت كند زنم مرا غسل ميت يا اين كه بر من گريه كند و لباس سياه بپوشد ,جايز است ؟
جواب
بسمه تعالى
وصيت مزبور در مورد غسل نافذ است , و در موارد ديگر واجب نيست , واللّه العالم .
سئوال1337
اگـر شـخصى وصيت كند كه بعد از مرگش جنازه او راجهت تعليم به دانشكده پزشكىهبه نمايند آيا وصيت اوصحيح است ؟
جواب
بسمه تعالى
وصيت مذكور نافذ نيست , واللّه العالم .
سئوال1338
شخصى از دنيا رفته وصيت كرده بر اين كه : ثلث اموالم رادر امور خيريه صرف كنيد .درحالى كه مهريه همسر و ديون ديگرى هم دارد , چگونه عمل نماييم ؟
جواب
بسمه تعالى
ديون ميت ( از صداق و غير آن ) از اصل تركه خارج مى شود , وبعد از اخراج ديون , ثلث مال را جدا
مى كنند .و بقيه اموال بين ورثه تقسيم مى شود , مگر در صوتى كه ميت وصيت كند كه ديون او را
از ثلث بدهند كه در اين صورت , ديون را از ثلث برمى دارند , واللّه العالم .
سئوال1339
شخصى از دنيا رفته و سه فرزند صغير دارد , در حالى كه در حال زنده بودن وصيت كردهكه تا چهل روز در منزلم رفت وآمد نمايند , آيا درست است ؟
جواب
بسمه تعالى
آنچه در ايام صرف شود , از ثلث است و مانعى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1340
مرد وصيت كند همسرش بعد از او شوهر نكند , آيا اين وصيت نافذ است ؟جواب
بسمه تعالى
اين وصيت اعتبارى ندارد , واللّه العالم .
سئوال1341
اگر كسى وصيت كند , پس از مرگش كليه ها و قلب او رابفروشند تا نماز و روزه قضايشرا بگيرند ؟
جواب
بسمه تعالى
وصيت مزبور نافذ نيست .در آوردن اعضاى ميت جايز نيست .و خريد و فروش آن باطل است , واللّه
العالم .
سئوال1342
شـخـصـى وصـيـت كـرده بـاقى مانده ثلث مالش را به فرزندان كوچك , عمه , عمو يا بههـمـسـايـه اش كـه فقير هستند , بدهند .كلمه (( فقير )) تصريح شده , ولى هنگام مرگ فرزندان
كـوچـك بـزرگ شـده اند , عمه و عمو مرده و همسايه فقير دارا شده اكنون ثلث را در كجا مصرف
نمايند ؟
جواب
بسمه تعالى
احوط اين است با اجازه ورثه بر اقوام نزديك ميت كه فقير ومحتاج باشند صرف نمايند , واللّه العالم
.
سئوال1343
هـر نـوع قـرض ميت , مثل حج مستقر و زكات و خمس وكفارات و نذورات و رد مظالم وغيرهم , اگر وصيت از ثلث مال نكرده باشد , بايد از چه راهى پرداخت شود ؟
جواب
بسمه تعالى
هـزيـنه حج و خمس و زكات و رد مظالم از اصل مال خارج مى شود ولى كفارات و نذورات از اصل
خارج نمى شود , واللّه العالم .
سئوال1344
اگـر شـخـصـى وصيت نكند , اما وارث يا اولياى ميت بخواهند جنازه ميت مسلمان را بهدانـشكده پزشكى , جهت تعليم علم طب هديه نمايند , آيا صحيح است ؟ آيا ولى فقيه يا حاكم شرع
بدون رضايت صاحب ميت مى توانند , حكم به آن نمايند ؟
جواب
بسمه تعالى
بـايـد جـنـازه مـيت مسلمان را تجهيز و دفن كنند .و وارث يا اولياى ميت نمى توانند جنازه ميت مـسـلـمـان را اهـدا كـنـنـد يـا آن رابـفروشند و كسى كه حاكم شرعى باشد , بر طبق نظر خود
عمل مى كند , و نظرض براى او حجت است , واللّه العالم .
