بزرگان ری جلد 1

او در زندگى شصت و دو ساله اش كه يا به تحصيل گذشت ويا به تدريس و تأليف، يابه مناظرات علمى و وعظ و تذكير، ميراثى گران و ارزشمند از كتب و رسائل دررشته هاى مختلف به جاى گذاردتأثير كلام فخر رازى نه فقط در حوزه عالمان وطالبْ علمانى بوده كه در حلقه درس و مجلس بحثش مى نشستند و يا آثار مكتوبمتعدّدش را مى خواندند، بلكه فراتر از آن از طريق مواعظ و خطبش نيز جماعاتبسيارى، از اعالى تا ادانى، بهره ور شدند و اثر پذيرفتندو اگر كژى و بدعت وخرافه اى در عقايدشان بود زدودند و به طريق مستقيم حقّ گراييدند، كه از آن جملهبودند بسيارى از معتقدان تشبيه و تجسيم كه باور موروث را رها كردند و توحيد وتنزيه را پذيرا شدندگذشته از اينها در آن عصر كه هنوز مكتبهاى مختلف كلامىوجود داشت و مباحثات رايج بود و اين سوى و آن سوى هنوز مجالس مناظرهتشكيل مى شد، شخصيّت جدلى فخر رازى حركتى تازه پديد آورد و سخنانشتأمّلات و تفكّراتى برانگيخت و بحثها و فحصهايى نو پيش آوردو چندين قرنحكما و متكلّمين را به ردّ و نقض و يا دفاع و تأييد اقوالش مشغول كرد.

فخرالدّين رازى در خاندانى از اهل علم در 25 رمضان 544، يا به قولى 543،در شهر رى متولّد شدنام و نسب او، به نوشته خود وى در آثارش و ضبط منابعشرح حالش، محمّدبن عمر بن حسين بن حسن بن على تَيْمى بَكْرى قُرَشى است.نسبتش را به ابوبكر (خليفه نخستين) رسانيده اندونسبت «بكرى» اشاره بدان

1.وفيات الاعيانابن خلّكان (بيروت، 1972)4/252؛الوافى بالوفيّاتصفرى(ويسبادن،1974) 4/248؛مرآة الجنانيافعى (حيدر آباد دكن، 1339 ه )4/11 ؛سبكى،8/85.

2اشاره طاش كپرى زاده (الشّقائق النّعمانية، بيروت، 1975، ص 100) را به اينكه فخر رازىدر مصنّفاتش تصريح كرده است كه از اولاد عمر بن الخطاب است منابع ديگر تأييد نمى كند.و كلمه «عُمَريّة» در آن بيت از قصيده ابن عُنَين شاعر در مدح فخر رازى كه مى گويد:

(صفدى، 4/253)، البته اشاره است به ضياءالدّين عمر پدر فخرالدّين نه به عمر بن الخطاب.