احمد بن حمدان بن احمد (د 322 ق / 934 م)، از متفكران، مصنّفان و داعيانبزرگ اسماعيلى ايرانابن حجر (1/164) او را«ليثى» خوانده است كه وجه ايننسبت روشن نيست (نك: همدانى، حسين،مقدمه الزينة، 1/26 و حاشيه)همينگونه است نسبت كلابى كه قاضى عبدالجبار بدو مى دهد (ص 165)ابن نديم (ص188، 189) و كاشانى (ص 22) وى را ابوحاتم بن عبدان رازى ورسنانىخوانده اندوَرسنان به گفته ياقوت (4/921) از قراى سمرقند بوده استخواجهنظام الملك وى را از پشاپويه، جايى نزديك رى دانسته است (ص 255)گويا وىبه «منعم» نيز شهرت داشته است (كاشانى، همانجا؛ قزوينى، 312).اطلاعات ما از زندگى ابوحاتم اندك استدرباره ايرانى بودن او نيز اختلافاستحسين همدانى (همانجا) گويد: اسم و لقب وى حاكى ازآن است كه عرببوده و كلام مبهم اسفراينى (ص 124 125) را با اشاره ضمنى به اينكه وى از اهل 1دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 5، ص 307 310، مسعود جلالى مقدم.