بزرگان ری جلد 1

معلمى و طبابت و منجمى و سالنامه نگارى را نيز بر عهده داشتند، و پير نيا درايرانباستانوايران قديمدر باب مغها ذكر كرده: «بسيارى از آنها طبيب و مدرس و معلم ومنجم و سالنامه نگار بودند...».

گيرشمن، ايران شناس معروف در بيان اعمال مغان، ايشان را ضمناً مربّى جوانانو مسؤول تربيت آنان دانسته استاصولاً در قديم نام مغان، با دانش و حكمتمترادف بوده و ماژ و مغ و ماگوش مفهوم دانشور و خارق العاده داشته است، وبدان روزگار معارف و علوم از دين جدا نبوده، و اوستا جملگى علوم زمان را از طبو نجوم و مسائل اجتماعى و فلسفه و جغرافيا و تاريخ و غيره در برداشته، و همهاينها به وسيله مغان تعليم مى شده است.

مركز اين تعليم در رى بنابراين اصل كلى كه: معمولاً در قديم معارف و اصول وآداب مذاهب در اماكن مقدس و معابد و پرستشگاهها تدريس و تعليم مى شد همان محل آتشكده رى يا ضمائم و متعلّقات آن بوده است، و دليل ديگر آن اينكههيربذان كه رؤساى آتشكده ها و خادم آتش بودند، وظيفه تعليم را نيز به عهدهداشتند.

در اين باب، كه رئيس آتشكده را هيربذ مى گفتند، درتاريخ ايران قديمدر ذكرمراتب روحانيت درج افتاده: «..بالاتر از مغها مؤبذان يا رؤساى مغها و هيربذان يارؤساى آتشكده ها...».در كتابالسامى فى الأسامىذكر شده:«الهربذ خادم آتشكده...».

1.تاريخ ايران باستان، ج 3، ص 2691 ؛ايران قديم، ص 146، س ماقبل آخر.

2.تاريخ گيرشمن، ترجمه فارسى، ص 148.

3.تمدن هخامنشى، ج 1، ص 294

4.تاريخ ايران قديم، ص 214، س آخرنيز: