بزرگان ری جلد 1

بعد است يعنى سنه «سبع و خمسين و خمسمائة».

پس خلاصه مقدمات مذكوره اين شد كه تاريخ تأليف تفسير از طرفى به ظنّغالب مقدم بر حدود 510 نبوده است، و از طرف ديگر به نحو قطع و يقين و بهدليل خارجى حسّى مؤخّر از سنه 556 نيز نمى تواند باشد پس تاريخ تأليف آنمحصور خواهد بود مابين حدود 510 556.

امّا در مورد آنچه مرحوم قزوينى آورده مبنى بر اينكه تاريخ فوت مفيد نيشابورىكه به نقل ازلسان الميزانابن حجر،ص 445 آمده است، صحيح نيست و بايدتحريفى در آن صورت يافته باشد؛ زيرا بنابر تحقيقى كه مرحوم ابوالحسن شعرانىدر ص 6 مقدمه جلد اوّل چاپ خود از تفسيرروض الجنانانجام داده است، چونشيوخ وى همه پس از اين تاريخ درگذشته اند (مثلاً هناد نسفى در 465، ابن النّقوردر سال 470، شيخ طوسى 460 و ابن براج در 481) پس يا ضبطلسان الميزانمصحّف است، يا ابن حجر اشتباه كرده استزيرا به نصّ خودلسان الميزانيكىديگر از شاگردان او ابراهيم زيدى متوفى به سال 539 است كه تولد او به سال 442سه سال پيش از فوت صاحب ترجمه به نقل ابن حجر در كوفه اتفاق افتاده است واگر عمر بن ابراهيم در بيست سالگى هم او را درك كرده باشد بايد عبدالرحمن مفيد

1اين دو نسخه هيچ كدام تفسير تمام كامل نيست نسخه اول عبارت است از مجلّد 16 و 17 ونسخه دوم فقط مجلّد بيستم است.

2در اينجا مقاله علامه قزوينى پايان مى يابد و از اينجا تا پايان مقاله شامل افادات مصححانتفسير ابوالفتوحاست و مشتمل بر نكاتى از مرحوم علامه شعرانى و محدث ارموى درتكميل مقاله علامه قزوينى است.