سيماى مردم شام - خوارج از دیدگاه نهج البلاغه نسخه متنی

سيماى مردم شام

جفاه طغام و عبيد افزام جمعوا من كل اوب، و تلقطوا من كل شوب ممن ينبغى ان يفقه و يودب و يعلم و يدرب و يولى عليه، و يوخذ على يديه ليسوا من المهاجرين و الانصار و لا من الذين تبووا الدار و الايمان.

الا و ان القوم اختاروا لانفسهم اقرب القوم مما تحبون، و انكم اخترتم لانفسكم اقرب لقوم مما تكرهون.

و انما عهدكم بعبد الله ابن قيس بالامس يقول:

انها فتنه، فقطعوا اوتاركم وشيموا سيوفكم.

فان كان صادقا فقد اخطا بمسيره غير مستكره، و ان كان كاذبا فقد لزمته التهمه. فادفعوا فى صدر عمرو بن العاص بعبد الله بن العباس و خذوا مهل الايام و حوطوا قواصى الاسلام. الا ترون الى بلادكم تغزى و الى صفاتكم ترمى.

شاميان ستمكارانى ناكس و بزرگانى فرومايه اند.
از گوشه و كنار زمين گريخته و در شام گرد آمده اند، بدون آنكه تربيت شده باشند آنان دانش نياندوخته و آداب نياموخته اند پس سزاوارند كه دين و دانش ادب و درستكارى را بياموزند.

لازم است زمامدارى شايسته بر آنها فرمانروائى كند و در راه زندگى دستشان را بگيرد نه مهاجرند كه از هجرت خويش رنجى برده باشند و نه انصارن كه افتخار خدمت گزارى و حمايت مهاجرين يافته باشند و نه آن گروه اند كه قبل از هجرت اسلام آورده و در سراى خويش پايدار مانده باشند.

شا اى مردم عراق:

آگاه باشيد كه شاميان كسى را برگزيدند "عمروعاص" كه به آرمانشان نزديكتر و دلبسته تر است و شما كسى را انتخاب كرديد "ابوموسى" كه از آرمان شما دور و به هدف شما بى علاقه است. مگر ديروز را فراموش كرديد عبدالله بن قيس "ابوموسى" در جنگ جمل مى گفت اين مبارزه ى اساسى و حياتى "مبارزه با طلحه و زبير و عايشه و اتباع آنها" فتنه ايست مى بايست بندهاى كمان خويش را پاره كنيد و شمشيرهاى خويش را در غلافها فروبريد اگر او راست مى گفت و به حرف خويش ايمان داشت امروز اشتباه كردهاست كه به نزد ما آمده است.

و اگر دروغ مى گفت به انسان دروغگو هرگز نمى توان اطمينان داشت، در هر حال او را كنار بگذاريد و در برابر عمروعاص پرتوان مردى چون ابن عباس را انتخاب كنيد تا با نيرنگهاى عمروعاص مقابله كند در اين كار فرصت را از دست ندهيد مرزنشينان اسلام را دريابيد و نگاهداريد آيا نمى نگريد كه در شهرهايتان جنگ مى كنند تا نابودتان سازند و سنگر قدرت شما را هدف خويش قرار داده اند تا نيروى شما را پراكنده سازند. [ خطبه 238 نهج البلاغه صبحى الصالح ص 357. ]

اين سخنان با اينكه عامل جنبش و هيجان توده هاست، بر روح مرده ى آن گروه اثرى نبخشيد بلكه آنان را برخواسته ى نادرست خويش استوارتر ساخت و
پاسخى جز جنجال و هياهو و طرفدارى جدى از نمايندگى ابوموسى ندادند.

راستى جاى تعجب و سوال بود كه چه شد كه يك باره سوابق نادرست، و سرپيچى ابوموسى از اقدام فورى به منظور رساندن قواى امدادى در مبارزه ى جمل فراموش شد و اكنون مرد خيرخواهى قلمداد مى شود، البته در اين ميان برخى از ياوران على "ع" به خوبى ابوموسى را مى شناختند و در انتخاب او چيزى جز شكست و ننگ نمى ديدند ولى در اقليت بودند.