تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی نسخه متنی

اما هنر اسلامى كه اين نوشته در آمدى است به شرح تفصيلى آن. ⁽⁷⁾ بى ترديد هنر اسلامى در
مقام هنر دينى،جلوه گاه حقيقت اسلام است.از اينجا اين هنر به حضرت نبى مكرم و ائمه
معصومين صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين در مقام بانيان و طراحان و مبدعان صور نوعى
و نمونه هاى اصلى هنر اسلامى و قرآنى و به مقام مرجعيت و حجيت معرفت دينى و هنر
اسلامى،رجوع مى كند.

حضرت نبى اكرم(ص)انسان كاملى است جامع جمال و جلال الهى و صاحب مقام ولايت كه
مى توان او را به تعبيرى هنرمندى خواند كه هنرمندى اش نسبت بى واسطه با ذات احديت و
نيوشايى اسرارى دارد كه قدسيان با او در ميان گذاشته و از پرتو آن نور علم وحكمت و هنر بر
دلهاى مؤمنين تابيده است.عالم اسلامى همان ظهور و تجلى اسم اعظم الله اكبر و كل
و«حقيقت محمدى »است كه بى حجاب در افق چشم دل پيامبر اسلام(ص)و اهل بيت عصمت
و طهارت(ع)گشوده شده است
.اين مرتبه يعنى ظهور كلى عالم اسلامى اختصاص به انسان
كامل-حضرت نبى(ص)و ائمه(ع)-دارد،اما در مراتب نزولى چنانكه ابن عربى در فتوحات
مكيه بدان اشاره كرده وجود شاعران و هنرمندان را نيزفرا مى گيرد و پرتو الهام رحمانى و
ربانى روحشان را در حال سكر آميز ادراك وحدت حقيقى روشن مى گرداند
،«حال صحو»يا
روشنى پس از«حال سكر»ضمن ادراك عميق قلبى حاصل مى شود.آنان جلوه اى از حسن و
جمال ازلى را مشاهده و عالم صنع راپرتوى از حسن الهى تلقى مى كنند و اين حسن و جمال
را در صورت كلمات،الحان، نقوش،احجام ابداع مى كنند و اين چنين تجربيات معنوى هنر
اسلامى تكوين و تحقق مى يابد.اگر شهود حسن و جمال الهى «انكشاف حقيقت »را«روح »هنر
دينى و از آنجااسلامى بدانيم،نقوش و صور الحانى و كلامى همه «جسم »اين هنر خواهند بود.

قرب و بعد از«عالم اسلامى »مراتب اصالت و عدم اصالت هنر اسلامى را تعيين مى كند.هر قدر
هنرمندان مسلمان از وحى و پرتو نور نبوى و ولوى بيشتر بهره مى گيرند«عالم اسلامى »را
بيشتر به ذوق حضور و ديده باطن در مى يابند و هر قدر از اين پرتومحروم مى گردند،عالم
اسلامى بر ايشان در حجاب ظلمت مستور و مختفى مى ماند،و ازحقيقت و ولايت و توحيد
حقيقى فاصله مى گيرند.اينان همه هنرمندانى اند تشنه لب كه دروادى حيرت و
لالت سرگردانند،چنانكه «نجم الدين كبرى رازى »درباره «فتوح »چشم دلشان مى گويد:«ديده
بصيرت ايشان آن گاه گشاده شود كه ديده هواى نفس از مطالعه مزخرفات دنياوى و
مستلذات نفسانى و شهوات حيوانى بربندند» ⁽⁸⁾ .