شرح حال مولف - ترجمه مقاتل الطالبین نسخه متنی

شرح حال مولف

نام و كنيه اش ابوالفرج و شهرتش كاتب اصفهانى است . پدرش محمد بن الحسين است ، و سلسله نسبش به مروان
حكم ، خليفه اموى مى رسد. ميلادش در سنه 282 هجرى ، زمان معتضد عباسى است . و زادگاهش اصفهان بوده و در
اوان كودكى به بغداد رفته و در همان جا رحل اقامت افكنده و به تحصيل كمالات پرداخته است . گفته اند كه
خانه اش در بغداد كنار دجله ميان درب سليمان و درب دجله مجاور خانه ابوالفتح يزيدى بوده است .

مذهبش

گويند با اينكه ابوالفرج از حفاد بنى اميه ، است شيعى مسلك بوده و از قاضى تنوخى نقل كرده اند كه گفته
:

من الرواة المتشيعين (24) الذين شاهدنا هم ابوالفرج الاصبهانى.

يعنى از كسانى كه تظاهر به تشيع كنند
و ما آنها را ديده ايم ابوالفرج اصفهانى است . و ابن اثير در كامل گفته كان ابوالفرج شيعيا و هذا من
العجب . يعنى ابوالفرج شيعى مذهب بوده و اين بسيار عجيب است كه مردى اموى نسب شيعه باشد. و شيخ حر
عاملى نيز در امل الامل او را شيعه دانسته چنان كه ابن شاكر در عيون التواريخ گفته : انه كان ظاهر
التشيع و...

لكن آنچه از اين كتاب ، يعنى مقاتل فهميده مى شود اين است كه وى شيعه زيدى مذهب بوده ، نه اثنا عشرى و
البته زيديه خود يكى از فرق شيعه است . و مراد آنان كه او را شيعه دانسته اند، زيدى است . و ما شواهدى
بر اين مطلب را در مقدمه نگاشته ايم ، بدانجا مراجعه شود.

معلوماتش

وى در فن شعر و ادب سرآمد اقران بوده و در تاريخ و نقل آثار و علم انساب و اغانى سخت ماهر. و نيز در علم
طب و جوارح و بيطره (دام پزشكى ) و نجوم تا حدى وارد بوده .
قاضى تنوخى گويد :

من الرواة المتشيعين الذين شاهدناهم ابوالفرج الاصفهانى فانه يحفظ من الشعر، و
الاغانى ، والاخبار و الآثار، و الحديث المسند، والنسب مالم ارقط من يحفظ مثله و كان شديد الاختصاص
بهذه الاشياء و يحفظ دون ما يحفظ منها علوما اخر منها : اللغة ، و النحو، و الخرافات و، والسير، و
المغازى ، و من آلة المنادمة شيئا كثيرا مثل علم الجوارح والبيطرة و نتف من الطب ، والنجوم ،
والاشرية و غير ذلك (25)