تفسیر نمونه جلد 2

سپس مى‏افزايد" بگو هر خير و نيكى (و هر گونه سرمايه سودمند مادى و معنوى) كه انفاق مى‏كنيد براى پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و مستمندان و واماندگان در راه بايد باشد" (قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ وَ الْيَتامى‏ وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ).

مسلما ذكر اين پنج طايفه به عنوان بيان مصداقهاى روشن است و گر نه منحصر به آنها نمى‏باشد بنا بر اين پاسخ آنها در حقيقت اين است كه هم اشيايى كه از آن انفاق مى‏كنند دايره وسيعى دارد و هم كسانى كه به آنها انفاق مى‏شود.

در مورد اول با ذكر كلمه" خير" كه هر نوع كار و مال و سرمايه مفيدى را شامل مى‏شود پاسخ كامل و جامعى به سؤال آنها داده شده و حتى امور معنوى همچون علم را نيز در بر مى‏گيرد، هر چند مصداق مهم آن در مورد انفاق، اموال است.

و در مورد دوم در عين گسترده بودن مورد انفاق اولويتها نيز بيان شده است مسلما پدر و مادر و سپس نزديكان نيازمند در اين مساله اولويت دارند و بعد از آنها يتيمان و سپس نيازمندان و حتى كسانى را كه ذاتا فقير نيستند ولى بر اثر حادثه‏اى مثل تمام شدن مخارج در سفر نيازمند شده‏اند شامل مى‏شود.

در پايان آيه مى‏فرمايد:" و هر كار خيرى انجام مى‏دهيد خداوند از آن آگاه است" (وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ).

لزومى ندارد تظاهر كنيد، و مردم را از كار خويش آگاه سازيد، چه بهتر كه براى اخلاص بيشتر انفاقهاى خود را، پنهان سازيد، زيرا كسى كه پاداش مى‏دهد از همه چيز با خبر است، و كسى كه جزا به دست اوست حساب همه نزد اوست.

جمله" وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ" معنى وسيعى دارد كه تمام اعمال خير را شامل مى‏شود نه تنها انفاق در راه خدا كه هر كار نيكى را خداوند مى‏داند، مى‏بيند و پاداش خير مى‏دهد.