تفسیر نمونه جلد 2

خود فكر مى‏كند و مردانى نيز ممكن است- به خاطر شرايط سهل‏تر كه زنان بيوه دارند- در فكر ازدواج با آنان باشند، از طرفى بايد حريم زوجيت سابق نيز حفظ شود، آنچه در بالا آمد، دستور حساب شده‏اى است كه همه اين مسائل در آن رعايت شده است.

جمله" وَ لكِنْ لا تُواعِدُوهُنَّ سِرًّا" مى‏فهماند كه علاوه بر لزوم خوددارى از خواستگارى آشكار، نبايد در خفا و پنهانى، با چنين زنانى در مدت عده ملاقات كرد و با صراحت خواستگارى نمود، مگر اينكه صحبت به گونه‏اى باشد كه با آداب اجتماعى و موضوع مرگ شوهر سازش داشته باشد يعنى در پرده و با كنايه صورت گيرد.

تعبير به" عرضتم" از ماده" تعريض"، به گفته راغب در مفردات، به معنى سخنى است كه تاب دو معنى داشته باشد، راست و دروغ يا ظاهر و باطن.

و به گفته مفسر بزرگوار مرحوم" طبرسى" در" مجمع البيان"، تعريض ضد تصريح است، در اصل از" عرض" گرفته شده كه به معنى كناره و گوشه چيزى است «1».

در روايات اسلامى در تفسير اين آيه براى خواستگارى كردن به طور سربسته و به اصطلاح قرآن" قول معروف" مثالهايى ذكر شده به عنوان نمونه در حديثى از امام صادق (ع) مى‏خوانيم كه فرمود: قول معروف اين است كه مثلا مرد به زن مورد نظرش بگويد: انى فيك لراغب و انى للنساء لمكرم، فلا تسبقينى بنفسك،" من به تو علاقه دارم زنان را گرامى مى‏دارم، در مورد كار خود از من پيشى مگير" «2».

همين مضمون يا شبيه به آن در كلمات بسيارى از فقهاء آمده است.

نكته قابل توجه اينكه گر چه آيه فوق، بعد از آيه عده وفات قرار گرفته، ولى فقهاء تصريح كرده‏اند كه حكم بالا، مخصوص عده وفات نيست بلكه شامل غير آن‏

1) مجمع البيان، جلد 1 و 2 صفحه 338.

2) نور الثقلين، جلد 1، صفحه 232 حديث 905.