تفسیر نمونه جلد 2

داديم" (تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ).

" تلك" اسم اشاره به بعيد است و مى‏دانيم اين تعبير گاهى براى احترام به موقعيت و مقام اشخاص به كار مى‏رود، اشاره به اينكه موقعيت پيامبران به قدرى بالا است كه گويى از دسترسها دور است.

در اينكه منظور از" رسل" همه پيامبران و رسولان الهى است، يا رسولانى كه در آيات گذشته اين سوره نامشان به ميان آمد، يا به داستان آنها اشاره شده، مانند ابراهيم، موسى، عيسى، داوود، اشموئيل، و يا همه رسولانى كه در موقع نزول اين آيه نامشان در قرآن بوده است؟

در ميان مفسران گفتگو است، ولى بيشتر به نظر مى‏رسد كه منظور از آن، همه پيامبران خدا بوده باشد، زيرا واژه" الرسل" به اصطلاح" جمع محلى به لام" است و دلالت بر عموم دارد.

تعبير به" فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ" به روشنى مى‏رساند كه همه پيامبران الهى با اينكه از نظر نبوت و رسالت، همانند بودند از جهت مقام يكسان نبودند زيرا هم شعاع ماموريت آنان متفاوت بوده، و هم ميزان فداكاريهاى آنان با هم تفاوت داشته است.

سپس به ويژگى بعضى از آنان پرداخته، مى‏فرمايد:" بعضى از آنان را خدا با او سخن گفت" (مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ).

واضح است كه منظور از آن، حضرت موسى (ع) مى‏باشد كه به عنوان كليم اللَّه معروف شده و در آيه 164 سوره نساء در باره او مى‏فرمايد: وَ كَلَّمَ اللَّهُ مُوسى‏ تَكْلِيماً،" خداوند با موسى سخن گفت".

و اين احتمال كه منظور از آن پيامبر اسلام (ص) باشد و منظور از تكلم، همان سخنانى باشد كه در شب معراج با او گفت، يا منظور وحى الهى باشد كه در آيه 51 سوره شورى" وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً ..." عنوان تكلم به آن اطلاق‏