تفسیر نمونه جلد 2

سپس در ادامه آيه مى‏افزايد:" هيچگاه خواب سبك و سنگينى او را فرا نمى‏گيرد" و لحظه‏اى از تدبير جهان غافل نمى‏شود (لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ).

" سنة" از ماده" وسن" به گفته بسيارى از مفسران به معنى سستى مخصوصى است كه در آغاز خواب روى مى‏دهد، يا به تعبير ديگر به معنى خواب سبك است، و" نوم" به معنى خواب، يعنى حالتى است كه قسمت عمده حواس انسان، از كار مى‏افتد، در واقع، سنه خوابى است كه به چشم عارض مى‏شود، اما وقتى عميق‏تر شد و به قلب عارض شد،" نوم" گفته مى‏شود.

جمله" لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ" تاكيدى است بر حى و قيوم بودن خداوند زيرا قيام كامل مطلق به تدبير امور عالم هستى در صورتى است كه حتى يك لحظه غفلت در آن نباشد، و لذا هر چيز كه با اصل قيوميت خداوند سازگار نباشد، خود به خود از ساحت مقدس او، منتفى است حتى ضعيف‏ترين عاملى كه موجب سستى در كار او باشد مانند خواب سبك كه در ذات پاك او نيست.

اما اينكه چرا" سنة" بر" نوم"، مقدم داشته شده با اينكه قاعدتا فرد قوى‏تر را جلوتر ذكر مى‏كنند، و سپس به فرد ضعيف اشاره مى‏نمايند، به خاطر اين است كه از نظر ترتيب طبيعى نخست سنه (خواب سبك) دست مى‏دهد و سپس عميق‏تر شده تبديل به نوم مى‏گردد.

به هر حال اين جمله، اشاره به اين حقيقت است كه فيض و لطف تدبير خداوند دائمى است، و لحظه قطع نمى‏گردد، و همچون بندگان نيست كه بر اثر خوابهاى سبك و سنگين، يا عوامل ديگر غافل شود.

ضمنا تعبير به" لا تَأْخُذُهُ" (او را نمى‏گيرد) در مورد خواب، تعبير جالبى است كه چگونگى تسلط خواب را بر انسان مجسم مى‏سازد گويى خواب همچون موجود قوى پنجه‏اى است كه انسان را در چنگال خود اسير و گرفتار مى‏سازد، و