تفسیر نمونه جلد 2

آيه در حقيقت دليلى است براى جمله‏هاى سابق كه در دين و مذهب نيازى به اكراه نيست. زيرا دين دعوت به سوى خدا كه منبع هر خير و بركت و هر سعادتى است مى‏كند، در حالى كه ديگران دعوت به سوى ويرانگرى و انحراف و فساد مى‏نمايند، و به هر حال دست زدن به دامن ايمان به خدا همانند دست زدن به يك دستگيره محكم نجات است كه هرگز امكان گسستن ندارد.

و در پايان مى‏فرمايد:" و خداوند شنوا و دانا است" (وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ).

اشاره به اينكه مساله كفر و ايمان چيزى نيست كه با تظاهر انجام گيرد، زيرا خداوند سخنان همه را اعم از آنچه آشكارا مى‏گويند يا در جلسات خصوصى و نهانى، همه را مى‏شنود، و همچنين از مكنون دلها و ضماير آگاه است، بنا بر اين كفر يا ايمان هر كس براى او روشن مى‏باشد.

اين جمله در حقيقت تشويقى است براى مؤمنان واقعى، و تهديدى است براى منافقان كه از پوشش ظاهرى اسلام سوء استفاده مى‏كنند.

نكته: مذهب نمى‏تواند تحميلى باشد

اصولا اسلام و هر مذهب حق از دو جهت نمى‏تواند جنبه تحميلى داشته باشد:

الف- بعد از آن همه دلائل روشن و استدلال منطقى و معجزات آشكار، نيازى به اين موضوع نيست، آنها متوسل به زور و تحميل مى‏شوند كه فاقد منطق باشند، نه اسلام با آن منطق روشن و استدلالهاى نيرومند.

ب- اصولا دين كه از يك سلسله اعتقادات قلبى ريشه و مايه مى‏گيرد ممكن نيست تحميلى باشد زور و شمشير و قدرت نظامى در اعمال و حركات جسمانى ما مى‏تواند اثر بگذارد نه در افكار و اعتقادات ما.