تفسیر نمونه جلد 2

نشانه‏اى براى گذشت يكصد سال وجود نداشت و اين خود عجيب است كه حيوانى كه امكان عمر نسبتا طولانى دارد اين چنين از هم متلاشى شود، اما ميوه و آب ميوه يا شير كه به سرعت بايد فاسد شود كمترين تغييرى در طعم و بوى آن حاصل نگردد و اين نهايت قدرت‏نمايى خدا در امر حيات و مرگ است.

به هر حال در تكميل همين مساله مى‏افزايد:" به استخوانها نگاه كن (كه از مركب سواريت باقى مانده) و ببين چگونه آنها را بر مى‏داريم و به هم پيوند مى‏دهيم و گوشت بر آن مى‏پوشانيم" (وَ انْظُرْ إِلَى الْعِظامِ كَيْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَكْسُوها لَحْماً).

" ننشزها" از ماده" نشوز" به معنى مرتفع و بلند شدن است، و در اينجا به معنى برداشتن از روى زمين و پيوستن آنها به يكديگر است، يعنى نگاه كن كه چگونه آنها را به هم پيوند مى‏دهيم و گوشت به آنها مى‏پوشانيم و زنده مى‏كنيم.

و اينكه بعضى از مفسران احتمال داده‏اند، منظور استخوانهاى خود آن پيامبر است بسيار عجيب و بعيد به نظر مى‏رسد، زيرا اين گفتگوها بعد از زنده شدن او مى‏باشد، همچنين احتمال اراده استخوانهاى پوسيده اهل آن آبادى «1» زيرا قبل از اين جمله، سخن از حمار و مركب سوارى بوده نه مردم قريه.

و در پايان آيه مى‏فرمايد:" هنگامى كه با مشاهده اين نشانه‏هاى واضح (همه چيز) براى او روشن شد گفت: مى‏دانم كه خدا بر هر كارى قادر است" (فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ).

يعنى علم و آگاهى من كامل شد و به مرحله شهود رسيد، و قابل توجه اينكه نگفت الان دانستم (مانند گفتار زليخا در مورد يوسف الْآنَ حَصْحَصَ الْحَقُّ:" الان حق آشكار گشت" «2» بلكه گفت: مى‏دانم، يعنى اعتراف به علم و آگاهى خود مى‏كنم.

1) كشاف، جلد 1 صفحه 307.

2) سوره يوسف، آيه 51.