تفسیر نمونه جلد 2

بوده‏اند، و مفهوم آن چنان گسترده است كه كفار ديروز و امروز را شامل مى‏شود.

" وقود"- چنان كه در سابق نيز اشاره شد- به معنى" آتشگيره" و چيزى كه آتش را با آن مى‏افروزند (مانند هيزم) مى‏باشد، نه آتش‏زنه (مانند كبريت) و تعبير" وَ أُولئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ" (و آنها هيزم آتش دوزخند)، مى‏رساند كه آتش دوزخ از درون وجود خود آنها زبانه مى‏كشد، و وجود آنها است كه آنها را آتش مى‏زند.

البته در بعضى از آيات داريم كه آتشگيره دوزخ، علاوه بر گنهكاران، سنگها نيز مى‏باشند كه ظاهرا منظور از آن بتهايى است كه از سنگ مى‏ساختند، بنا بر اين آتش دوزخ از درون وجود خودشان و اعمال و معبودهاى خودشان شعله‏ور مى‏گردد.

سپس به يك نمونه روشن از اقوامى كه داراى ثروت و نفرات فراوان بودند ولى به هنگام نزول عذاب، اين امور نتوانست مانع نابودى آنان گردد اشاره كرده، مى‏فرمايد:" وضع اينها همچون وضع آل فرعون و كسانى است كه قبل از آنها بودند، آيات ما را تكذيب كردند (و به فزونى اموال و نفرات و فرزندان مغرور شدند) خداوند آنها را به كيفر گناهانشان گرفت و خداوند كيفرش شديد است" (كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ اللَّهُ شَدِيدُ الْعِقابِ).

" دأب" در اصل به معنى ادامه سير و حركت است و به معنى" هر كار و عادت مستمر" نيز مى‏آيد. در آيه فوق حال كافران معاصر پيامبر (ص) تشبيه به عادت مستمر و سيره نادرست آل فرعون و اقوام پيش از آنها شده است كه آيات خدا را تكذيب كردند و خداوند آنها را به گناهانشان گرفت و در همين جهان به مجازات سختى گرفتار شدند.

اين در حقيقت هشدارى است به همه كافران لجوج كه سرنوشت فرعونيان و اقوام پيشين را به خاطر بياورند و مراقب اعمال خود باشند.