تفسیر نمونه جلد 2

اين جمله ممكن است اشاره لطيفى به اين حقيقت بوده باشد كه در سفر حج موارد فراوانى براى تهيه زادهاى معنوى وجود دارد كه بايد از آن غفلت نكنيد در آنجا تاريخ مجسم اسلام است و صحنه‏هاى زنده فداكارى ابراهيم (ع) قهرمان توحيد و جلوه‏هاى خاصى از مظاهر قرب پروردگار ديده مى‏شود كه در هيچ جاى ديگر جهان نيست آنها كه روحى بيدار و انديشه‏اى زنده دارند مى‏توانند براى يك عمر از اين سفر بى‏نظير روحانى توشه معنوى فراهم سازند.

قابل توجه اينكه به دنبال اين مطلب باز دستور به تقوا مى‏دهد و روى سخن را به اولى الالباب «1» يعنى صاحبان مغز و انديشه مى‏كند آرى آنها هستند كه روح حج را درك مى‏كنند و از اين برنامه عالى تربيتى حد اكثر بهره‏بردارى را مى‏نمايند در حالى كه ديگران تنها از قشر و پوست آن سهمى دارند و روح حج را درك نمى‏كنند.

آرى صاحبان مغز و انديشمندانند كه آثار تقوا و پرهيزكارى را در فرد و جامعه درك مى‏كنند.

1)" الباب" جمع" لب" به معنى مغز هر چيزى است و لذا به عقل خالص" لب" مى‏گويند. در آيه بعد به رفع پاره‏اى از اشتباهات در زمينه مساله حج پرداخته، مى‏فرمايد:" گناهى بر شما نيست كه از فضل پروردگارتان (و منافع اقتصادى در ايام حج) برخوردار شويد" (لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ).

در زمان جاهليت هنگام مراسم حج هر گونه معامله و تجارت و باركشى و مسافربرى را گناه مى‏دانستند و حج كسانى را كه چنين مى‏كردند باطل مى‏شمردند.

آيه مورد بحث اين حكم جاهلى را بى ارزش و باطل اعلام كرد و فرمود هيچ مانعى ندارد كه در موسم حج از معامله و تجارت حلال كه بخشى از فضل خداوند بر بندگان است بهره گيريد و يا كار كنيد و از دست رنج خود استفاده كنيد.