تفسیر نمونه جلد 2

او را مورد محبت قرار مى‏داد، ولى او در باطن مرد منافقى بود، در يك ماجرا زراعت بعضى مسلمانان را آتش زد و چهارپايان آنان را كشت (و به اين ترتيب پرده از روى كار او برداشته شد) در اينجا آيات فوق نازل شد «1».

2- بعضى ديگر از ابن عباس، نقل كرده‏اند كه آيات مزبور در يكى از جنگهاى اسلامى (سريه رجيع) نازل شده كه طى آن جمعى از مبلغان اسلام كه از طرف پيامبر (ص) براى تبليغ قبايل اطراف مدينه اعزام شده بودند، طى يك توطئه ناجوانمردانه شهيد شدند «2».

ولى شان نزول اول با مضمون آيات، تناسب بيشترى دارد، و در هر حال درسى كه از اين آيات فرا گرفته مى‏شود، عمومى و همگانى و براى هميشه است.

تفسير: سرنوشت مفسدان در زمين

‏
در نخستين آيه، اشاره سر بسته‏اى، به بعضى از منافقان كرده، مى‏فرمايد:

" و بعضى از مردم چنين هستند كه گفتار او در زندگى دنيا مايه اعجاب تو مى‏شود (ولى در باطن چنين نيست) و خداوند بر آنچه در قلب اوست گواه مى‏باشد، و او سرسخت‏ترين دشمنان است" (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللَّهَ عَلى‏ ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ).

" الد" به معنى كسى است كه دشمنى شديد دارد، و اصل آن از لديد گرفته شده كه به دو طرف گردن گفته مى‏شود، و كنايه از كسى است كه از هر طرف روى آورد، بر دشمنى غلبه مى‏كند، و" خصام" معنى مصدرى دارد و به معنى خصومت‏

1) تفسير ابو الفتوح رازى، و بسيارى از تفاسير ديگر ذيل آيه مورد بحث.

2) تفسير ابو الفتوح رازى، جلد 2 صفحه 140 (اين شان نزول را كمتر نقل كرده‏اند).