در آغاز پيكار، تماشاگرِ حركت هاى بى هدف و پراكندگى صفوفتان بودم. آن جا كه جفاكاران بدنام و مردم بى فرهنگ شام شما را ـ كه پيشتازان عرب و سران شرف هستيد و در ارزش چونان مغز و در بلندى و برترى قله هاى سرفراز را همانندايد ـ به هر سو مى راندند. ولى آن چه، در پايان، شراره هاى اندوه سينه ام را فرو نشانيد، اين بود كه ديدم آنك شماييد كه آنان را از سويى به سويى مى رانيد و از عقب نشينى سنگر به سنگرشان، ناگزير مى سازيد، هم بدان سان كه در آغاز شما را مى راندند و عقب مى نشاندند. با رگبار تيرها و ضربه هاى مرگ آفرين نيزه هاتان برهم آوار مى شدند، چونان شتران تشنه اى كه در برابر رگبار تير از آبشخور خود رانده و گريزان شده باشند.
ردّ معامله اى ديگر با معاويه
[ معاويه در تنگنا قرار گرفته و به حكومت شام راضى شده است. به وى نوشتم:] امّا در مورد درخواست واگذارى شام، بايد بگويم: نشدنى است كه آن چه را ديروز از تو دريغ داشته ام، امروز ارزانيت دارم. و اما در پاسخ اين سخنت كه: «جنگ تمامى اعراب را ـ جز از نيم جان هايى كه برجاى مانده اند ـ فرو خورده است»، فاش مى گويم: هركه را كه حق خورد، راهى بهشت شده است و قربانى باطل راهى جهنم! اما در ادعاى برابريت در جنگ و مردان جنگى با ما، نه پيشروى تو در شك با پيشروى من در يقين قابل مقايسه است و نه شاميان در حرص به دنيا، با عراقيان در حرص به آخرت قياس پذيراند! و اما در اين كه گفته اى: «ما، فرزندان عبدمناف»، بى ترديد ما نيز چنانيم، ولى با اين تفاوت ها و امتيازها: نه اميه همسنگ هاشم، نه حرب همشأن عبدالمطلب و نه ابوسفيان همتاى ابوطالب است. آرى، مهاجر كجا و اسير رهاشده كجا؟ پاك تبار كجا و تبارآلوده كجا؟ ايستاده در موضع حق كجا و طرفدار باطل كجا؟ و سرانجام مؤمن كجا و دغلكار كجا؟ و چه بديادگارى باشد اويى كه نياى خويش را در سقوط به آتش دوزخ پيروى كند. از اين همه كه بگذريم، ما را امتياز نبوت است كه با آن عزيزان جاهليت را زبون كرديم و فرودستان را فراز آورديم. روزى كه خداوند عرب را گروه گروه به دين خويش درآورد و اين امت، خواه ناخواه، سرتسليم فرود آورد. شما امويان از كسانى بوديد كه با انگيزه هاى ترس و آز به كيش توحيد درآمديد. به هنگامى كه پيشتازان به يمن پيشتازيشان كامياب شدند و مهاجران پيشگام امتياز ويژه خويش را يافتند. اينك مباد، كه شيطان را در خود سهمى بگذارى، و يا بر خويشتن خويش چيره اش گردانى.
لطفا منتظر باشید ...
