مى شود بوده است.
در سازمانى كه به اخذ نظرياتش از رهبران مسن تر و ميانه روتر ادامه مى دهد، مقام بختيار مبهم مى باشد.
همكارى او با حزب ايران قويترين گروه در داخل جبهه ملى هم يك دارائى است و هم يك بدهى در حالى كه او در قدرت آن سهيم است، او همچنين بايد در شهرت حزب ايران براى محافظه كارى و عدم اطمينانى كه گاهى اوقات توسط جو تعصب آميزش و روشهاى خودكامانه اش به وجود مى آورد سهيم باشد، علاوه بر اين او در ميان رهبرى عالى حزب ايران است كه صالح، احمد زيرك زاده ،باقركاظمى و احتمالا سنجابى مقدم بر او واقع مى شوند.
طبيعت ضد و نقيض كيفيتهايى كه براى جلب حمايت توده اى در ايران مورد نياز است شايد به بهترين نحوى توسط الهيار صالح نشان داده مى شود.
صالح با رفتار ملايم، ترديد و عدم گيرايى به عنوان يك سخنگو در اجتماعات، بدون جون و چرا بيشترين پيروان برحسب تعداد خالص از هر رهبر ناسيوناليست ديگرى جلب كرده است و در شهر خودش كاشان با احساساتى نزديك به بت پرستى تحت توجه قرار مى گيرد.
سه دليل آشكار براى اين موضوع وجود دارد:
اول شهرت صالح براى صداقت مطلق و وقف خويش براى رفاه مردم،
دوم: ذخيره وسيع خوش نيتى شخصى كه وى با تمايل خودش براى ديدار و گفتگو با هر كدام از ملاقات كنندگان بى پايان او كه هر روز پيش او مى آيند، جمع آورى كرده است
سوم رايحه اى است كه او را هنوز احاطه كرده است و به دليل بودن وى به عنوان يكى از نزديكترين مشاورين مصدق مى باشد.
در ميان روشنفكران صالح حمايت خودش را تا حدى زيادى از طبقات متخصص مى گيرد كه براى ميانه روترين رهبر ميانه روترين حزب در جبهه ملى طبيعى است.
به طوركلى مقام او در ميان ناسيوناليستهاى جوان تر ضعيف است و على الخصوص دانشجويان دانشگاه او را خيلى مردد و فاقد قاطعيت براى رهبرى جبهه ملى مى دانند.
رهبران ناسيوناليست تقريبا توافق دارند كه صالح در ميان آنها در درجه نخست قرار مى گيرد و در يك دولت جبهه ملى احتمالا نخست وزير خواهدبود.
و با اين حال مقام او در داخل سازمان قوى نيست.
اين بدان خاطر است كه شوراى مركزى 34 نفره به طرزى كه اكنون تشكيل يافته به مقدار زيادى از پيروان صديقى و سنجابى شكل مى گيرد و اينجاست كه درگيرى اوليه براى قدرت پس از مرگ مصدق به راى گذاشته مى شود.
ميانه روى مشهور صالح او را نسبتا براى شاه و احتمالا براى آمريكاييها قابل قبول مى سازد، بنابراين هر ناسوناليستى درصدى از منفعت در تصديق او به عنوان يك رهبر دارد.
ولى صالح از لحاظ سياسى زرنگ نيست و اگر جبهه ملى موضعش را انسجام بخشد آسان خواهد بود كه تصور كنيم كه او به يك موقعيت پوشالى تنزل مى يابد بدون اينكه او هرگز به طور كامل بداند كه چه اتفاق افتاده.
علاوه بر اين فعاليت او در مجلس كوتاه مدت بيستم كه قدرت را از دست داد نشان نمى دهد كه او توانايى براى به دست آوردن مجدد آن به وسيله كارگيرى پوياى مسائل در پارلمان را داشته باشد.
غلامحسين صديقى وزير كشور در زمان مصدق و براى سالها يك عضو موثر هيئت استادان دانشگاه تهران، امروز احتمالا اگر كه مصدق فوت كند و يك كشمكش براى رهبرى به وجود آيد در قويترين مقام در مقابل هر كدام از رهبران فعلى جبهه ملى خواهد بود.
علاوه بر اين او در خارج از محافل ناسيوناليستى به خوبى شناخته شده نيست، زندگى محافظت شده او و رفتار پرفسورى وى جلوى او را از جلب آن نوع پيروانى كه از صالح و بختيار هواخواهى مى كند مسدود نموده است از تمام سخنرانيها در استاد يوم جلاليه، سخنرانى وى كمترين علاقه را برانگيخت.
همانطورى كه يك روزنامه تهران اشاره نمود: صديقى ذر حالى كه يك ميهن پرست واقعى و طرفدار قانون اساسى است وليكن مردمى نيست.
علاوه بر دانشگاه تنها حمايت توده اى از وى در ميان رهبران سنتى تر بازار مى باشند.
يكى از چيزها در طرفدارى صديقى اين است كه او خارج از حزب ايرانى است و بنابراين شخصيتى است كه ديگر احزاب تشكيل دهنده مى توانند در اطراف او يكى شوند.
طبق يك تحليل منبع كنترل شده آمريكايى او قادر خواهد بود كه 12 راى در شوراى مركزى جمع آورى نمايد در حالى كه نزديكترين رقيب او، سنجابى فقط 8 راى خواهد داشت.
او استوارتر و ثابت قدم تر از صالح است و بنابراين يك شخصيت خوشايندتر براى اعضاى جوانتر جبهه ملى مى باشد.
داريوش فروهر رهبر حزب پان ايران در مورد صديقى گفته است كه در حالى كه از صالح كم تجربه تر و كمتر شناخته شده براى عموم مى باشد، ولى چهره اى قاطع تر است و فقط زمان بيشترى براى نشان دادن توانايى هايش به مردم نياز دارد. صديقى هيچ كوشش واقعى براى به دست آوردن كنترل جبهه ملى نكرده است اگرچه گفته شده است كه او در اين بهار در يك مشاجره باكاظمى و سنجابى در مورد مسائل رهبرى درگير بوده است.
پس از بحث، سنجابى رئيس كميته اجرايى شد و كاظمى پست كاملا افتخارى رئيس شوراى مركزى را دريافت نمود ولى برحسب قدرت حقيقى مقام افضل در ميان رهبرى هنوز به نظر مى رسد از آن صديقى باشد.
كريم سنجابى نيز عضو ديگرى از كابينه مصدق است كه مقامش را در جلوى جنبش ناسيوناليستى حفظ نموده است.
او كه عضوى از نسل قديمى رهبران مخالف رژيم است يكى از آنهايى است كه ناسيوناليستهاى جوانتر شكايت مى كنند كه تمايل انجام هيچ كارى به جز نشستن و صحبت كردن ندارد.
سنجابى يك سخنران موثر است و مردى است باهوش قابل ملاحظه و خوشروئى شخصى.
با اين حال پيروانى از خودش ندارد و با در نظر داشتن سن او، طبيعت و خلق و خوى او و رقابت وى شديدا غير محتمل به نظر مى رسد كه او هرگز او پيروانى داشته است.
سنجابى به فعالى هر كس ديگرى در امور جبهه بوده است.
همراه با اداره كميته هاى اجرايى دانشجويى و سازمانى، وى همچنين زمانى را به سازماندهى فعاليتهاى كارگرى جبهه صرف كرده است.
وى در ماههاى اخير به طوريكه گزارش شده تقريبا تمام انرژى خودش را به جبهه ملى اختصاص داده است و از خدمت در يك مقام رهبرى حزب ايران امتناع ورزيده، كه چون به نظر او اين براى احزاب تشكيل دهنده ايجاد گسيختگى مى نمايد اگر در خارج از جبهه ملى به فعاليت بپردازند.
اقدام محتمل رهبرى در مورد مسائل اصلى شانس اينكه جبهه ملى بتواند به يك طريق منظم و آرام به قدرت برسد در حقيقت بعيد است.
دستيابى آنها بعد از يك دوره لغزش مداوم به سمت بى ثباتى واقع خواهد شد كه منجر به يك آشوب و اغتشاشى خواهد شد كه جبهه ملى بتواند كنترل را به دست آورد.
اين همچنين مستلزم همكارى فعال ارتش يا حداقل رضايت ضمنى شخصيتهاى اصلى نظامى در پيشنهاد جبهه ملى براى قدرت مى باشد.
به خاطر خصوصيت رهبرى جبهه ملى آن طورى كه امروز به نظر مى رسد و به خاطر علائق زياد متناقض و گوناگون كه در سازمان نمايانده مى شود يك دولت جبهه ملى به سرعت همانطور كه با مشكلات دولت روبرو مى شود خودش را در ماوراع عمق خودش خواهد يافت.
علاوه بر ضعف شديد پرسنل بى تجربه جبهه ملى به طور متقارى با لزوم و عدم توانايى اجراى كار رفورم و توسعه به سبكى بهتر از دولت قبلى روبرو خواهد بود.
اين عامل به اضافه آشفتگى و حاد بودن اوضاع كه از طريقى كه آنهابه قدرت مى رسند ناشى مى شود، اين را كه جبهه ملى بتواند دولتى را در هر شكل معقولانه اى اداره نمايد و ثبات و استقلال ايران را بتواند محقق سازد، به شدت غير محتمل مى كند.
جبهه ملى با هيچ روش منطقى قادر نخواهد بود كه سياستها و برنامه هايى كه در زير مورد بحث قرار گرفته و رهبران جبهه ملى امروز به آرامى درباره آنهاصحبت مى كنند را مورد استفاده قرار مى دهد.
به احتمال بيشتر يك دولت جبهه ملى به وسيله فشارهاى داخلى و مشكلات از تمام جوانب و همچنين توسط قصور و بى كفايتى هاى خودشان به ستوه خواهد آمد.
در پايان، آن جبهه مترجم مى تواند به كار گرفتن عوام فريبانه موضوعاتى بپردازد كه اميد انحراف موقتى براى جامعه هنوز ناراضى ايرانى را مى دهد.
خارج از اين آشوب ممكن است يك كوشش نظامى صورت گيرد كه كارى را كه جبهه ملى اميد داشت با شعارها و جذبه ها براى توده انجام دهد با زور انجام دهد.
به هر حال، ما انتظار داريم كه يك دولت نظامى چنان خشونتى را به وجود آورد، آن قسم وضعيت مغشوشى كه رشد كمونيستها را به سرعت گسترش خواهد داد.
به خاطر اين ملاحظات است كه بحث بعدى در مورد سياست احتمالى جبهه ملى در مورد مسائل مهم بايد مورد مطالعه قرار گيرد.
جنبش ناسيوناليستى در ايران از نظر تاريخى دو هدف اساسى داشته است: پائين آوردن قدرت شاه و ريشه كن كردن نفوذ خارجى در امورات كشور.
يكى از مشكلاتى كه امروز در ماقبل ناسيوناليست هاى است، اين است كه در بار مثل قبل فاسد نيست و نيز نفوذ خارجى آن چنان زيان آور نيست.
به هر صورت اين ممكن است انگيزه براى انقلاب باشد.
همان طور كه در 1285 1906 و 1330 1950 انقلاب از اين دو موضوع بنيادى ناشى شد و به نظر معقولانه مى رسد كه فرض كنيم آنها انگيزه اصلى براى يك وضعيت انقلابى ديگر را فراهم آورند.
مسئله قدرت شاه مسئله اى است كه اگر ناسيوناليست ها كنترل دولت را به دست گيرند احتمالاہ به سرعت حل خواهد شد.
سنجابى گفته است كه يك دولت جبهه ملى شاه را مجبور خواهد كرد كه در عرض 5 روز تصميم بگيرد كه آيا او سلطنت خواهد نمود يا حكومت اين خود ستايى خالص نيست، على رغم استعداد مشهور ايرانيان براى تطابق با
لطفا منتظر باشید ...
