حج تمتّع
((حج تمتع )) بر كسانى واجب است كه فاصلهمنزل آنان با مكّه شانزده فرسخ (96 كيلومتر) يا بيشتر باشد مانند حجاج ايرانى .
اعمال و مناسك حج براى اين افراد از دو قسمت
تشكيل يافته است .
1 عمره تمتع
حجاج ايرانى و كسانى كه وظيفه آنان انجام حج تمتّع مى باشد، بايدقبل از اعمال و مناسك حج ، ((عمره تمتّع )) به جا آورند. آنان فرصت دارند از
اول ماه شوّال تا ظهر روز نهم ذيحجه ، اعمال و مناسك عمره تمتع را به جا آورند و سپس
آماده انجام مناسك حج بشوند. اعمال و مناسك عمره تمتع عبارتند از:الف احرام
اوّلين عمل عمره تمتّع ، ((احرام )) است ؛ يعنى مردان بايد دو تكّه پارچه غير دوخته كه
يكى را لنگ و ديگرى را روى شانه مى اندازند،[231] بر تن انداخته و با نيّت احرام
عمره تمتّع ، تلبيه بگويند. بانوان نيز همين
عمل را مى توانند انجام بدهند هرچند مى توانند لباس دوخته نيز بپوشند.((تلبيه )) عبارت است از گفتن :((لَبَّيْكَ اءلَّلهُمَّ لَبَّيْك ! لَبَّيْكَ لاشَريْكَ لَكَ لَبَّيْكَ![232] إِنَّ الحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ
وَالمُلْكَ لاشَريكَ لَكَ لَبَّيْك !)).اين عمل را زايرين خانه خدا بايد در يكى از ميقاتهايى كه در مسير راه آنان هست انجام دهند.ميقاتهايى كه براى احرام تعيين شده ، پنج نقطه است :1 مسجد شجره (ذوالحليفه ):((مسجد شجره )) در هشت كيلومترى غرب شهر مدينه واقع شده است . افرادى كه از مدينه و
اطراف آن عازم مكه مى باشند، در اين ميقات احرام مى بندند.
2 وادى عقيق :
اين محل در 94 كيلومترى شمال شرقى مكه قرار دارد. افرادى كه از راه عراق و نجد مىخواهند به مكه مشرّف شوند، در اين محل مُحرم مى شوند.
3 جُحفه :
((جُحفه )) در 156 كيلومترى شمال غربى مكه واقع شده است . و كسانى كه از شام وكشورهاى مجاور آن عازم مكه هستند، در اين محل مُحرم مى شوند.
4 يَلَمْلَم :
((يَلَمْلَم )) نام كوهى است كه در 84كيلومترى جنوب شرقى مكه واقع شده است . افرادىكه از سمت يمن وارد مكه مى گردند، آنجا مُحرم مى شوند.
5 قرن المنازل :
اين محل در 94 كيلومترى شرق مكه قرار دارد. و كسانى كه از طائف عازم مكه هستند، آنجامُحرم مى شوند.پس از پوشيدن لباس احرام به نيت احرام عمره تمتع و گفتن تلبيه ، افراد، مُحرم مى
شوند. و در حالت احرام از اتكاب و انجام چند امر بايد اجتناب شود:1 شكار كردن حيوان .2 جماع كردن .3 عقد كردن .4 استمنا.5 استعمال عطريات .6 سرمه كشيدن .7 نگاه كردن در آينه .8 فسوق .[233]9 جدال .[234]10 كشتن جانورانى كه در بدن هستند.11 انگشتر به دست كردن براى زينت .12 روغن ماليدن به بدن .13 زدودن مو از بدن .14 بيرون آوردن خون از بدن .15 ناخن گرفتن .16 كندن دندان هرچند خون نيايد.17 كندن گياه يا درختى كه در محدوده حرم روييده باشد.18 همراه داشتن سلاح .اين موارد بين زن و مرد مشترك است . علاوه بر اينها، چهار امر ديگر بر مردان حرام است :1 پوشيدن جامه دوخته2 پوشيدن چيزى كه تمام روى پا را بگيرد3 پوشاندن سر.4 سايه قرار دادن بالا سر. و دو امر ديگر نيز بر زنان حرام است :1 پوشيدن زيور براى زينت .2 پوشاندن روى خود با نقاب و روبند.
ب طواف كعبه
زاير خانه خدا پس از احرام وارد مكه مى شود و بايد به نيّت طواف ، هفت مرتبه به دورخانه كعبه دور بزند.طواف را بايد از مكانى كه حجرالا سود در آنجا قرار دارد شروع كند و در همان جا به
پايان ببرد.1 نيّت طواف كند.2 اگر طواف كننده مرد است ختنه شده باشد.3 عورتين پوشيده باشد.رعايت چند نكته در حال طواف لازم است :4 در حال طواف بايد با طهارت باشد و بدن و لباسش نجس نباشد.5 خانه كعبه در حال طواف بايد در سمت چپ طواف كننده باشد.6 طواف كننده بايد خارج از حجر اسماعيل طواف كند.7 فاصله طواف كننده از خانه كعبه بيش از 5/26 ذراع حدود سيزده متر، نباشد. البته از
طرف حجر اسماعيل اين فاصله كم مى شود و 5/6 ذراع مى گردد.[235]
ج نماز طواف
پس از پايان يافتن طواف ، بايد دو ركعت نماز به نيّت نماز طواف نزد مقام ابراهيمبخواند.
د سعى بين صفا و مروه
چهارمين عمل از اعمال عمره تمتع اين است كه پس از انجام نماز طواف ، بايد هفت مرتبهفاصله بين كوه صفا و مروه را بپيمايد، البته نقطه شروع سعى ، كوه صفا و ختم آن در
كوه مروه مى باشد.
ه تقصير
بعد از سعى ، بايد تقصير كند؛ يعنى مقدارى از ناخن يا موى سر يا صورت را كوتاهكند. پس از تقصير، تمام امورى كه بعد از احرام بر مُحرم حرام بود، بجز تراشيدن
سر، حلال مى شود.