وداع با مكه - پرتوی از اسرار حج نسخه متنی

وداع با مكه

وقتى كه وداع با مكه فرا مى رسد، كمتر كسى است كه به اين شهر برود و هنگام خروج
از آن خوشحال باشد. كسانى كه عظمت و شكوه اين شهر را درك كنند و عاشق آن شوند،
پيوسته در آروزى ديدار دوباره آن هستند.

آروزى برگشتن به شهر مكه ، موجب طولانى شدن عمر مى گردد و لذا در روايات ،
سفارش شده است كه هنگام خداحافظى با شهر مكه ، نيت كنند كه دوباره برگرديد. و
كسانى كه در هنگام وداع با مكه نيت برگشتن به مكه را ندارند، مرگشان نزديك مى شود.
رسول خداصلّى اللّه عليه و آله فرموده است :

((مَنْ اَرادَ دُنيا وَآخَرَةَ فَلْيَؤْمِ هذا البَيْت وَمَنْ رَجَعَ مِنْ مَكَّة وَهُوَ يَنْوى الحَجَّ مِنْ قابِلٍ زيدَ
فى عُمْرِهِ وَمَنْ خَرَجَ مِنْ مَكَّة وَهُوَ لايَنْوى العَوْدَ إِلَيْها فَقَدْ قَرُبَ اَجَلُهُ وَدناعَذابُهُ))[47]

يعنى : ((هركسى كه دنيا و آخرت بخواهد بايد اين خانه را قصد كند. و كسى كه از مكه
برگردد و نيت كند در سال آينده هم حج انجام دهد، عمر او فزونى مى يابد و كسى كه از
مكّه برگردد ولى نيت برگشتن به آن را نكند، مرگ و عذاب او نزديك خواهد شد)).

و از امام صادق عليه السّلام روايت شده است كه آن حضرت عليه السّلام به كسانى كه
همراه او بودند فرمود:

((اين ((كوه ثافل )) را مى بيند؟ يزيدبن معاويه هنگامى كه از حج برگشت و قصد رفتن
به شام را كرد، شعرى سرود و گفت :

اذا انزلنا ثافلاً[48] يميناً

فلن نعود بعدَه سنيناً

للحجّ والعمرة مابقينا

يعنى :

((وقتى از اين كوه ثافل كه در سمت راست ما هست بگذريم تا زمانى كه زنده هستيم ،
هرگز براى حج و عمره برنمى گرديم .

((يزيد پس از اينكه به شام رسيد، قبل از اينكه مرگ (طبيعى ) او فرا رسد، از دنيا رفت
)).[49]

امام رضاعليه السّلام درباره آداب خروج از مكه ، رعايت چند امر را سفارش كرده اند:

1- هفت بار طواف خانه خدا كه اين طواف را ((طواف وداع )) مى نامند.

2- استلام حجرالاسود و اركان خانه خدا در هر هفت بار از طواف .

3- از خدا بخواهد كه اين زيارت را آخرين زيارت او قرار ندهد.

4- خواندن دعا و گفتن جمله : ((آئِبونَ تائِبُونَ لِرَبَّنا حامِدُون وَإ لى اللّه راغِبُون وَإ
لَيهِ راجِعُونَ)).

5- خارج شدن از درب حنّاطين .

6- سجده كردن در درب مسجدالحرام .[50]

يكى ديگر از امورى كه در هنگام وداع با مكه ، بسيار سفارش شده است ، ((دادن صدقه ))
مى باشد. امام رضاعليه السّلام فرموده است :

((اِذا فَرَغْتَ مِنَ المَناسِكِ كُلِّها وَاءَرْدْتَ الخُرُوجَ تُصَدِّقُ بِدَرْهَمْ تَمْراً. حَتّى تَكُونَ كَفّارَةً
لِمادَخَلَ عَلَيْكَ فى اِحرامِكَ مِنَ الخَلَلِ وَالنُقْصانِ وَاءنتَ لاتَعْلَمُ)).[51]

يعنى : هرگاه تمام مناسك حج را انجام دادى و خواستى از مكّه خارج شوى ، يك درهم خرما
خريدارى كن و صدقه بده . تا اين صدقه كفّاره اى باشد براى امور ناقصى كه گاه در
هنگام احرام از تو صادر شده است ولى تو آنها را نمى دانى )).

مانند همين روايت از امام صادق عليه السّلام نيز
نقل شده است .[52]

بخش دوّم : كعبه و اسرار آن