جـواهـرى كـه بـا غـواصى و فرو رفتن در دريا به دست آمده ، پس از كسر مخارج براى بيرون آوردن آن ، اگر قيمتش به 18 نخود طلا برسد، بايد خمس آن را پرداخت كند.(م 1820)
6 ـ مـال حلال مخلوط به حرام :
اگـر امـوال انـسـان بـا امـوال ديـگـران مـخـلوط شـود، در صـورتـى كـه صـاحـبـان امـوال نـامـعـلوم و نـيـز مـقـدار آن نـامـشـخـص بـاشـد، بـايـد خـمـس آن را پـرداخـت كـرد و بـقـيـه حلال مى شود.(م 1813)
7 ـ زمينى كه كافر ذمى از مسلمان خريدارى كند:
كـافر ذمّى كه در پناه حكومت اسلامى زندگى مى كند، اگر زمينى خريدارى كند، بايد15 آن را به عنوان خمس تحويل دهد. (م 1829)
پيامدهاى ندادن خمس
1 ـ شـخـص تـا خـمـس مـالش را نـدهـد؛ حـق تصرف در آن را ندارد؛ يعنى غذايى را كه در آن خمس باشد، نمى تواند بخورد و با پولى كه خمس آن را نداده ، نمى تواند چيزى بخرد.(م 1790)2 ـ اگـر بـا پـول خـمـس نـداده خـريـد و فـروش كـنـد، يـك پـنـجـم آن مـعـامـله باطل است .(م 1760)3 ـ اگـر پـول خـمـس نـداده را بـه صـاحـب حـمـّام بـدهـد و در حـمـام غسل كند، غسل او باطل است . (م 383)4 ـ اگـر بـا پـولى كـه خـمـس آن را نـداده ، خـانـه بـخـرد، نـمـاز خـوانـدن در آن خـانـه باطل است .(م 873)5 ـ اگـر چـيـزى را كـه خـمـس آن داده نـشـده ، بـه كـسـى بـبـخـشـد، يـك پـنـجـم آن چـيـز مال او نمى شود. (م 1763)
مصرف خمس
خـمـس را بـايد دو قسمت كرد، نصف آن را كه سهم امام زمان (عج ) است به مجتهد جامع الشرايطى كـه از او تقليد مى كند يا نماينده او بپردازد و نصف ديگر را به مجتهد جامع الشرايط و يا با اجازه او به سادات داراى شرايط بپردازد. (م 1834)
زكات
از ديـگـر تـكـاليف مهم مسلمانان ، پرداخت زكات است . ذكر مكرر زكات پس از نماز در قرآن مجيد بـيـانـگـر اهـمـيـت آن اسـت . زكـات هـمـچـنـيـن نـشـانـه ايـمـان و عـامـل رسـتـگـارى شـمـرده شـده اسـت .(7) در روايـات مـتـعـدد و منقول از معصومين (ع )آمده است كه :(كسى كه از پرداخت زكات سرباز زند، مؤ من و مسلمان نيست .(8))زكات بر دو قسم زكات اموال و زكات بدن ها (فطره ) تقسيم مى شود:
الف ـ زكات اموال
اموالى كه زكات به آن ها تعلق مى گيرد، سه قسمند:1 ـ غلاّت ؛ شامل گندم ، جو، خرما و كشمش .2 ـ دام ها؛ شامل شتر، گاو و گوسفند.3 ـ سكه ها؛ شامل طلا و نقره .زكـات اموال ياد شده در صورتى واجب است كه به مقدار مشخصى برسد، كه به آن (حد نصاب ) مى گويند؛ يعنى اگر مقدار هر يك ، از حد نصاب خاص خود كمتر باشد، زكات ندارد.
مصارف زكات
زكات را مى توان در هشت مورد زير مصرف كرد:1 ـ فقيران ؛ 2 ـ مسكينان (آنان كه به كلّى درمانده و بينوايند)؛ 3 ـ كسى كه از طرف امام (ع )يا نايب او ماءمور جمع آورى ، نگهدارى و توزيع زكات است ؛ 4 ـ بـراى ايـجاد الفت به اسلام و مسلمانان ؛ مانند غير مسلمانانى كه اگر به آن ها كمكى شود به دين اسلام گرويده و يا در جنگ به مسلمانان كمك مى كنند؛