مراد از" ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ" كه به موسى (ع) ايمان آوردند و اقوال مفسرين در اين باره‏ ‏ - ترجمه تفسیر المیزان جلد 10

بعضى «1» ديگر گفته‏اند: ذريه بعضى از اولادهاى همان قبطيان بودند.

و بعضى «2» ديگر گفته‏اند: منظور از اين ذريه همسر فرعون و مؤمن آل فرعون است كه داستانشان را قرآن هم آورده، و نيز كنيز و زنى آرايشگر بودند كه در خدمت همسر فرعون بودند.

بعضى «3» ديگر از مفسرين گفته‏اند: ضمير مذكور به موسى (ع) برمى‏گردد، و منظور از" ذريه‏اى از قوم موسى" جماعتى از بنى اسرائيل است كه سحر آموخته بودند و در زمره ساحران در آن صحنه شركت داشتند و از هواداران فرعون بودند و با ديدن معجزه موسى به وى ايمان آوردند.

بعضى «4» ديگر گفته‏اند: منظور از ذريه، همه بنى اسرائيل است كه ششصد هزار نفر بودند، و اگر آنان را- با اينكه جمعيتى بسيار بودند- ذريه ناميده براى اينست كه به ضعف آنان اشاره كند.

و بعضى «5» ديگر گفته‏اند: منظور از ذريه، دودمان اسرائيل است، آنهايى كه موسى به سويشان مبعوث شده بود و در طول زمان هلاك شدند. ليكن وجوه و اقوالى كه نقل شد وجوه ضعيفى است، چون در اين آيات و ساير آياتى كه به اين داستان اشاره دارد، هيچ دليلى لفظ بر اين وجوه وجود ندارد.

مراد از" ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ" كه به موسى (ع) ايمان آوردند و اقوال مفسرين در اين باره‏ ‏

و آنچه از سياق و زمينه گفتار برمى‏آيد و آيه شريفه نيز ظهور در آن دارد اينست كه ضمير به موسى برگردد، و منظور از جمله" ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ" بعضى از افراد ضعيف و طبقه ناتوان بنى اسرائيل است، و اما بزرگان و اشراف و توانگران بنى اسرائيل ايمان نياوردند. اعتبار عقلى هم مؤيد اين ظهور است، چون ما مى‏دانيم كه همگى بنى اسرائيل اسير و در تحت استعمار و استثمار فراعنه و محكوم به حكم آنان بودند، و معمولا عادت در امثال اين موارد بر اين جارى است كه (طبقه ضعيف سر از اطاعت حاكم برداشته پيرو پيامبرش مى‏گردد و) طبقه اشراف و توانگران به هر وسيله‏اى كه شده مقام اجتماعى و حيثيت خانوادگى خود را حفظ مى‏كنند.

آرى، تا بوده چنين بوده كه در چنين مواقعى طبقه اشراف سعى مى‏كنند به هر وسيله‏اى به درگاه جباران تقرب بجويند، و آن دستگاه را با دادن مال و تظاهر به خدمتگزارى و وانمود كردن به اينكه خيرخواه دستگاهند و با دورى كردن از هر عملى كه خوشايند دستگاه نيست رضايت دستگاه را به دست آورند. اقوياى بنى اسرائيل نيز از اين روش مستثناء نبودند و نمى‏توانستند
بطور آشكار و علنى با موسى موافقت نموده تظاهر كنند به اينكه به وى ايمان آورده‏اند.

(1 و 2 و 3 و 4) مجمع البيان، ج 3، جزء 11، ص 83.

(5) الدر المنثور، ج 3، ص 314.