لطفا منتظر باشید ...
ضعيفان بنى اسرائيل با ترس و واهمه از فرعون و اطرافيان توانگر او به موسى (ع) گرويدند
و بنا بر اين، معناى كلمه" و ملائهم" روبراه مىشود به اينكه ضمير را به ذريه برگردانيم، و كلام چنين معنا دهد كه كسى به موسى ايمان نياورد مگر ذريهاى از قوم موسى كه با ترس و لرز از فرعون و از اقوياى بنى اسرائيل ايمان آوردند، و در نتيجه كلام اين معنا را افاده كند كه: ضعفاى از بنى اسرائيل در ايمان آوردن هم از فرعون ترس داشتند و هم از اشراف قوم خود، زيرا چه بسا كه اشراف، آنان را از ايمان آوردن منع مىكردند، حال يا به خاطر اينكه خودشان ايمان نداشتند و يا به خاطر اينكه پيش فرعون تظاهر كنند كه ما هوادار توايم، و به اين وسيله او را دلخوش سازند تا او هم بر اينان تنگ نگيرد و يا حد اقل كمى از شدت آزار و اذيتشان بكاهد.و اما اينكه بعضى «1» از مفسرين گفتهاند كه: ضمير، به فرعون برمىگردد، و دليل آوردهاند كه فرعون يك نفر نبوده بلكه درباريانى داشته و به اين جهت ضمير جمع" هم" در اينجا به كار رفته، و يا گفتهاند به ذريه برمىگردد، چون ملا ذريهاى از قبط بودهاند، تفسيرى است كه به هيچ وجه قابل قبول نيست، مخصوصا وجه اول «2»" ان يفتنهم" يعنى ذريه موسى در حالى كه ايمان مىآورند از آن ترس داشتند كه ملا و اشراف بنى اسرائيل آنان را عذاب دهند تا دوباره به كيش ايشان برگردند. و منظور از جمله" وَ إِنَّ فِرْعَوْنَ لَعالٍ فِي الْأَرْضِ" اينست كه اين ترس را داشتند، و ظرف هم چنين ظرفى بود كه فرعون تسمه از پشت همه كشيده بود و در ظلم وتفرعن از حد گذشته بود.
(1) تفسير الكبير، ج 17، ص 144- 145.(2) براى اينكه هيچ عاقلى در عبارت" مِنْ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِمْ" ضمير هم كه ضمير جمع است را به فرعون و در باريان او برنمىگرداند، وجه دوم هم از اين نظر بى اعتبار است كه معقول نيست ملا ذريه يعنى سران بنى اسرائيل از قبطيان باشند." مترجم"
