ف‍ق‍ه‌ الاس‍لام‍ی‌ نسخه متنی

د - آداب وسنن ولادت

1 - از سنتها وآداب اسلام پيرامون نوزاد، گفتن اذان واقامه در دوگوش اوست. پيامبرصلى الله عليه وآله مى فرمايد: "كسى كه خداوند به او فرزندى داد، بايد در گوش راستش اذان ودر گوش چپش اقامه گويد،كه اين كار او را از شيطان رجيم محفوظ مى دارد."(393)

2 - پيش از اين مستحب است كام كودك را با خرما بگيرند، چنان كه پيامبرصلى الله عليه وآله با حسن وحسين چنين كرد.(394)

ودر روايت ديگرى، امام باقرعليه السلام مى فرمايد: "كام نوزاد با آب فرات گرفته مى شود، ودر گوش او اقامه مى گويند."(395)

3 - از سنتها وآداب ولادت، همان كارهايى است كه پيامبرصلى الله عليه وآله به هنگام زاده شدن دو غنچه خود حسن وحسين انجام داد وتفصيل آن را امام رضاعليه السلام به نقل از اسماء دختر عميس روايت مى كند:

"هنگامى كه فاطمه، حسن را به دنيا آورد، پيامبر بيامد وفرمود:اى اسماء! پسرم را بياور. پس او را پيچيده در پارچه اى زرد نزد پيامبرآوردم. پيامبر پارچه را به گوشه اى پرت كرد وفرمود: آيا به شماسفارش نكردم نوزاد را در پارچه زرد نپيچيد؟ ودستور داد پارچه اى سفيد آوردند وكودك را در آن پيچيد، سپس در گوش راستش اذان ودر گوش چپش اقامه گفت".

اسماء همين سخن را درباره حسين عليه السلام نيز بيان داشت تا جايى كه گفت: چون روز هفتم رسيد پيامبر نزد من آمد وفرمود: پسرم را نزدمن بياور وبا او همان كرد كه با حسن كرده بود، وهمچون حسن براى او نيز قوچ سياه وسفيدى را عقيقه كرد، ويك پاى آن را به قابله داد،وسر حسين را تراشيد وبه وزن آن نقره داد و)خلوق( عطرى زعفران آلود به سر او ماليد وفرمود: "ماليدن خون به سر كودك از كارهاى جاهليت است."(396)

4 - روايات بر عقيقه تأكيد كرده اند تا جايى كه در حديثى از امام صادق عليه السلام رسيده است: "هر كس در روز رستاخيز در گرو عقيقه خوداست، عقيقه واجب تر از قربانى است."(397)

بلكه نصوص دلالت بر آن دارند كه اگر كسى نداند براى او عقيقه شده است يانه بايد براى خود عقيقه كند واين همان كارى است كه پيامبر پس از نبوت كرد.(398)

وبراى دختر وپسر، گوسفند يا گاو يا شتر عقيقه مى شود(399) وبراى دو قلو دو گوسفند عقيقه مى شود(400) واگر تهيدست باشد منتظر مى مانددر وضعش گشايشى پيش آيد تا عقيقه كند واگر نتوانست چيزى برعهده او نيست.(401)

از امام صادق عليه السلام درباره عقيقه پرسيدند كه آيا استخوان قربانى شكسته مى شود فرمود: "آرى، استخوان آن شكسته مى شودوگوشتش تكه تكه مى گردد وپس از ذبح آنچه خواستيد با آن انجام دهيد."(402)

رعايت شرايط قربانى در آن واجب نيست. امام صادق عليه السلام مى فرمايد: "عقيقه گوسفندى است براى گوشت، پس به منزله قربانى عيد قربان نيست، وهرچه باشد كفايت مى كند."(403)

هنگام ذبح عقيقه مستحب است دعايى را كه از امام صادق عليه السلام نقل شده بخوانند: "بسم اللَّه وباللَّه اللهم عقيقة عن فلان، لحمها بلحمه ودمها بدمه وعظمها بعظمه، اللهم اجعله وقاء لآل محمد."(404)

وبر اساس حديث رسيده از امام صادق عليه السلام مكروه است پدرومادر فرزند، از گوشت عقيقه بخورند.(405)

واسلام باز داشته از اين كه سر كودك را با خون عقيقه بيالايند،زيرا اين كار از شرك دوران جاهليت است.(406)

5 - اسلام دستور داده پسر را در روز هفتم ولادت ختنه كنند. درحديثى از پيامبر رسيده است كه فرمود: "روز هفتم، كودكتان را تطهير)يعنى ختنه( كنيد، كه اين كار پاكتر وپاكيزه تر وبراى روييدن گوشت سريعتر است، وزمين تا چهل روز از بول ختنه نكرده نجس مى شود."(407)

اما فرزندى كه ختنه شده به دنيا آمده، مستحب است - طبق آنچه در سنت اسلام آمده - تيغ از موضع ختنه بگذرانند. در حديثى منقول از امام كاظم به هنگام تولد امام رضاعليه السلام آمده است كه فرمود: "اين فرزند من ختنه شده وپاك ومطهر به دنيا آمد وامامان همه مختون وپاك ومطهر زاده شدند، ولى ما تيغ را بر آن مى گذرانيم تا به سنت عمل كرده باشيم واز دين حنيف پيروى كرده باشيم."(408)

ودر روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است: "ختنه كردن پسر ازسنت است اما خفض دختر از سنت نيست."(409)

آرى در برخى احاديث آمده است كه خفض دختر، مكرمه است.(410)

وهنگام ختنه مستحب است اين دعاى مأثور را خواند: "اللّهمّ هذه سنّتك وسنّة نبيّك، واتّباع منّا لك ولدينك بمشيئتك وبإرادتك، لأمرأردته، وقضاء حتمته، وأمر أنفذته فأذقته حرّ الحديد في ختانه وحجامته لأمر أنت أعرف به منّي، اللّهمّ فطهّره من الذنوب، وزد في عمره، وادفع الآفات عن بدنه، والأوجاع عن جسمه، وزده من الغنى،وأدفع عنه الفقر فانّك تعلم ولا نعلم."(411)