ترجمه هاى نهج البلاغه - سیمای مدیران در آیینه نهج البلاغه: نگاهی به ویژگیهای مدیر اسلامی در کلام مولا علی (ع) نسخه متنی

ترجمه هاى نهج البلاغه

تاكنون اديبان و نويسندگان فراوانى از شيعه و اهل سنت و دانشمندان مسيحى، براى بهره مند شدن عامه ى مردم از معارف ارزشمند نهج البلاغه اقدام به ترجمه ى اين كتاب گرانمايه كرده اند و ترجمه هاى فراوانى به زبان فارسى، آلمانى، انگليسى، ايتاليايى، آلبانى، اسپانيايى، فرانسوى، روسى، بوسنى، تركى استانبولى، هندو و اردو منتشر شده است كه در اين جا به برخى از ترجمه هاى فارسى اشاره مى كنيم: [ جهت اطلاع بيشتر از ترجمه هاى نهج البلاغه، به 'كتابشناسى نهج البلاغه' اثر مولف مراجعه كنيد. ]

1، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: حسين بن شرف الدين الهى اردبيلى "وفات 950 ه. ق"

2، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: عزالدين على بن جعفر شمس الدين آملى "پايان ترجمه 944 ه. ق"

3، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ملا فتح الله كاشانى "وفات 988 ه. ق"

4، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: به تصحيح عزيزالله جوينى "قرن ششم"

5، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: نظام الدين گيلانى "وفات 1036 ه. ق"

6، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ملا صالح قزوينى روغنى "وفات 1088 ه. ق"

7، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ميرزا حبيب الله خوئى "وفات 1324 ه. ق"

8، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ميرزا جهانگيرخان "وفات 1352 ه. ق"

9، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: جواد فاضل "وفات 1340 شمسى"

10، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد علينقى فيض الاسلام "وفات 1364 شمسى"

11، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد بن نصرالله خوئى

12، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد محمود طالقانى "تاريخ ترجمه 1325 شمسى"

13، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد عبدالمطلب شيرازى "وفات 1401 ه. ق"

14، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد على انصارى "وفات 1405 ه. ق"

15، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: اسدالله مبشرى "وفات 1369 شمسى"

16، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: فضل الله كمپانى "چاپ اول 1353 شمسى"

17، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: داريوش شاهين "چاپ اول 1358 شمسى"

18، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محسن فارسى "چاپ دهم، 1376 شمسى"

19، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: احمد سپهر خراسانى "چاپ سوم، 1375 شمسى"

20، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد نبى الدين اوليايى "چاپ دوم، 1376 شمسى"

21، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد مقيمى "چاپ دوم، 1354 شمسى"

22، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: مصطفى زمانى "وفات 1411 ه. ق"

23، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: فريدون سالكى

24، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد على شرقى "چاپ اول، 1369 شمسى"

25، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد حسين عرب باقى "وفات 1369 ه. ق"

26، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: حسين عمادزاده "وفات 1410 ه. ق"

27، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: مكارم شيرازى، امامى و آشتيانى

28، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد جواد شريعت "چاپ دوم، 1376 شمسى"

29، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد جعفر شهيدى "چاپ اول، 1368 شمسى"

30، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: عبدالمجيد معاديخواه "چاپ اول، 1374 شمسى"

31، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: على اصغر فقيهى "چاپ اول، 1374 شمسى"

32، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: عبدالمحمد آيتى "چاپ اول، 1376 شمسى"

33، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد بهشتى

34، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ناصر احمدزاده "چاپ اول، 1377 شمسى"

35، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: حسين انصاريان "چاپ اول، 1378 شمسى"

36، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: سيد كاظم ارفع "چاپ اول، 1378 شمسى"

37، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: كاظم عابدينى مطلق "چاپ اول، 1378 شمسى"

38، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمدتقى جعفرى "چاپ اول، 1379 شمسى"

39، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: ناهيد آقاميرزايى "چاپ اول، 1379 شمسى"

40، ترجمه ى نهج البلاغه، مترجم: محمد دشتى "چاپ اول، 1379 شمسى"

همچنين، علاوه بر ترجمه هاى متعدد فارسى نهج البلاغه، اين كتاب با عظمت به اكثر زبانهاى اروپايى نيز ترجمه شده است كه در صفحه ى بعد به برخى از آنها اشاره مى كنيم.

تعدادى از ترجمه هاى نهج البلاغه به زبانهاى اروپايى

1، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: محمد عسگرى جعفرى، هندوستان

2، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: سيد على رضا در 2 جلد، تهران

3، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: مفتى جعفرى حسين در 1 جلد، قم

4، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: امتياز على خان عرشى هندى

5، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: از نشريات مركز بررسى هاى اسلامى، قم

6، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: از نشريات كتابخانه ى مدرسه ى چهل ستون مسجد جامع، تهران

7، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: دستور حكومت ترجمه ى عهدنامه مالك اشتر از سيد باقرى، چاپ سال 1335

8، زبان: انگليسى، مترجم و محل چاپ: شكوفه هاى خرد يا سخنان على عليه السلام از ابوالقاسم حالت، چاپ 1342 ش

9، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: ترجمه ى شرح ابن ابى الحديد

10، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: ترجمه ى كلمات قصار اميرمومنان عليه السلام

11، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: دستور حكومت ترجمه ى عهدنامه مالك اشتر از سرهنگ صادقيان، چاپ سال 1335

12، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: بخشى از كلمات قصار، حاج قاسمى، مدرسه ى چهل ستون تهران

13، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: دكتر سيد عطيه ابوالنجا، برگزيده اى از نهج البلاغه، چاپ فرانسه، 1986

14، زبان: فرانسه، مترجم و محل چاپ: كلمات قصار، احمد على سپهر، سال 1312 شمسى

15، زبان: صرب و كرواتى، مترجم و محل چاپ: محمود چخاهيچ و محمد على حاجيچ كار/ بوسنى و هرزگوين

16، زبان: ايتاليايى، مترجم و محل چاپ: آنجلو ترينسونى [ آنجلو ترينسونى، نويسنده و محقق ايتاليايى. ترجمه ى نهج البلاغه وى از سوى مركز فرهنگى- اسلامى اروپا در سال 1984 ميلادى در رم چاپ و منتشر شد و يكى از واحدهاى درسى در دانشگاه 'فلسفه و علوم انسانى رم و فلورانس' گرديد "روزنامه ى اطلاعات شماره ى 19405 - 31/ 5/ 1370". ] /رم

17، زبان: ايتاليايى، مترجم و محل چاپ: دكتر پرويز دانش كجورى، موسسه جهانى خدمات اسلامى تهران

18، زبان: اسپانيايى، مترجم و محل چاپ: دكتر محمد على آن زال دوآمورالز، [ Dr. Mohammad ali Anzaldua - morales. ] چاپ نيويورك، 1988 ميلادى

19، زبان: اسپانيايى، مترجم و محل چاپ: عبدالجبار آرج، اسپانيا

20، زبان: آلمانى، مترجم و محل چاپ: محمد ايتت و يوسف امين انتون ديرل، آلمان

تعدادى از ترجمه هاى نهج البلاغه به زبان اردو [ البته بايد اضافه كرد بخش هايى از نهج البلاغه به زبانهاى آلمانى، ايتاليايى، روسى، چينى، ژاپنى، سوئدى، بلژيكى و ديگر زبانها نيز ترجمه شده است. ]

1، نام كتاب: شرح النهج در 2 جلد، مولف: سيد ظفر مهدى هندى

2، نام كتاب: الاشاعه، مولف: سيد اولاد حسن، امروهى

3، نام كتاب: شرح النهج، مولف: غلامعلى مولوى هندى

4، نام كتاب: ترجمه ى نهج البلاغه، مولف: حاج غلامعلى اسماعيل بهاوتگرى

5، نام كتاب: ترجمه ى نهج البلاغه، مولف: ميرزا يوسف حسين لكهنوى

6، نام كتاب: ترجمه ى نهج البلاغه، مولف: جعفر حسين لاهورى

7، نام كتاب: ترجمه ى نهج البلاغه، مولف: سيد محمد صادق

8، نام كتاب: ترجمه ى نهج البلاغه، مولف: سيد مرتضى حسين لكهنوى

مستدرك نهج البلاغه

پس از تاليف نهج البلاغه، جمعى از عالمان تلاش نموده اند تا آنچه را كه از سخنان و نامه هاى امير مومنان على "ع" در كتابهاى مختلف موجود است و در نهج البلاغه نيامده است، گردآورى كنند و بر نهج البلاغه بيفزايند و مستدرك بنويسند.

سيدرضى خود در مقدمه ى نهج البلاغه تصريح نموده كه بر بسيارى از سخنان امام "ع" دست نيافته است و آنچه را توانسته گرد آورده و از آن گزينش كرده است.

بنابراين، گردآورى آنچه از امير مومنان "ع" در كتابها موجود است، خود كارى بزرگ و سخت ارزشمند است كه در اين باره نيز آثارى گرانقدر تاليف شده است. البته از تاليفات كهن در اين باب، جز نامى در كتابها باقى نمانده است، ولى تاليفات جديدى صورت گرفته كه بسيار باارزش است. از جمله ى اين آثار، كتابهاى جدول صفحه ى بعد را مى توان نام برد.

1، نام كتاب: التذييل على نهج البلاغه، مولف: عبدالله بن اسماعيل بن احمد حلبى، توضيح:-

2، نام كتاب: ملحق نهج البلاغه، مولف: احمد بن يحيى بن ناقه، توضيح: كتابت اين اثر سال 729 ه.ق

3، نام كتاب: النهج القويم فى كلام اميرالمومنين "ع"، مولف: سيد خلف مشعشعى حويزى، توضيح: وفات 1074 ه.ق

4،نام كتاب: مستدرك نهج البلاغه، مولف: هادى كاشف الغطاء، توضيح: وفات 1361 ه.ق

5، نام كتاب: نهج الفصاحه، مولف: سيد كاظم كفايى، توضيح:-

6، نام كتاب: نهج السعاده فى مستدرك نهج البلاغه، مولف: محمد باقر محمودى، توضيح: هشت مجلد از اين اثر به چاپ رسيده

7، نام كتاب: مصباح البلاغه فى مشكاه الصياغه، مولف: سيد محمد حسن ميرجهانى، توضيح: در دو مجلد به چاپ رسيده

8، نام كتاب: نهج البلاغه الثانى، مولف: جعفر حائرى، توضيح: در سال 1410 ه. ق چاپ شده

9، نام كتاب: تمام نهج البلاغه، مولف: سيد صادق موسوى، توضيح: چاپ اول بيروت

مدارك و اسناد نهج البلاغه

بسيارى از عالمان و شيفتگان امام على "ع" و نهج البلاغه، كتابهايى با عنوان استناد نهج البلاغه، مدارك نهج البلاغه، اسناد نهج البلاغه و مصادر نهج البلاغه تاليف كرده اند و سبب چنين تاليفاتى اين است كه شريف رضى در نقل مطالب امام " ع" جز در هفده مورد آن هم به طور كلى سند خود را ذكر نكرده است. از اين رو براى رفع برخى شبهه ها درباره ى مدارك و اسناد نهج البلاغه آثار متعددى تاليف گرديده و اسناد و مدارك نهج البلاغه از كتابهاى عامه و خاصه گردآورى شده است تا جاى هرگونه شك و ترديد را پاك نمايد، هر چند كه نهج البلاغه از اين نظر نيز شباهت به قرآن كريم دارد و خود گواه سنديت خويش است.

از جمله آثار تاليف شده درباره ى اسناد و مدارك نهج البلاغه، كتابهاى جدول صفحه ى مقابل است.

1، نام كتاب: مدارك نهج البلاغه و دفع الشبهات عنه، مولف: هادى كاشف الغطاء، توضيح: وفات 1361 ه. ق

2، نام كتاب: مصادر نهج البلاغه فى مدارك نهج البلاغه، مولف: سيد هبه الدين حسينى شهرستانى، توضيح: وفات 1386 ه. ق

3، نام كتاب: استناد نهج البلاغه، مولف: امتياز عليخان عرشى، توضيح: به فارسى ترجمه شده است.

4، نام كتاب: مصادر نهج البلاغه، مولف: سيد عبدالزهراء حسينى، توضيح: "وفات 1415 ه. ق"

5، نام كتاب: مدارك نهج البلاغه، مولف: عبدالله نعمه، توضيح: معاصر

6، نام كتاب: پژوهشى در اسناد و مدارك نهج البلاغه، مولف: سيد محمدمهدى جعفرى، توضيح: معاصر

7، نام كتاب: بررسى نهج البلاغه و اسناد آن، مولف: سيد جواد مصطفوى، توضيح: معاصر

8، نام كتاب: بحثى كوتاه پيرامون نهج البلاغه و مدارك آن، مولف: رضا استادى، توضيح: معاصر

9، نام كتاب: روش تحقيق در اسناد و مدارك نهج البلاغه، مولف: محمد دشتى، توضيح: معاصر

10، نام كتاب: اجازات نهج البلاغه، مولف: عزيزالله عطاردى، توضيح: معاصر

فهرست و معجم نهج البلاغه

گذشته از نيازى كه به ترجمه و شرح و تفسير و بررسى مدارك نهج البلاغه وجود دارد، از جمله ضرورى ترين اقدامات در راه آشنايى بيشتر با نهج البلاغه و استفاده ى بهتر از آن و فراهم ساختن زمينه ى تحقيق و بررسى و مطالعه ى آن، تنظيم فهرست هاى كامل و كشف المطالب و تنظيم هاى موضوعى و فرهنگ هاى تفصيلى از نهج البلاغه است. هر چند در اين زمينه اقدامات مفيدى صورت گرفته است، اما هنوز نياز به اقدامات گسترده تر و عميق تر باقى است. [ چشمه ى خورشيد "آشنايى با نهج البلاغه"، مصطفى دلشاد تهرانى. ] كتاب هاى جدول صفحه ى بعد از جمله آثار تاليف شده در اين باره به شمار مى آيند .

1، نام كتاب: كشف الستاره عن نهج البلاغه، مولف: احمد كاشانى، توضيح: به ترتيب الفاظ نهج البلاغه تنظيم شده

2، نام كتاب: الكاشف عن الفاظ نهج البلاغه من شروحه، مولف: سيد جواد مصطفوى، توضيح: براساس اشتقاق لغات تنظيم شده

3، نام كتاب: الدليل على موضوعات نهج البلاغه، مولف: على انصاريان، توضيح: تنظيمى موضوعى از نهج البلاغه

4، نام كتاب: الهادى الى موضوعات نهج البلاغه، مولف: على مشكينى، توضيح: به ترتيب الفباى موضوعات نهج البلاغه تنظيم شده

5، نام كتاب: المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، مولف: سيد كاظم محمدى و محمد دشتى، توضيح: معجمى است براساس الفاظ نهج البلاغه

6، نام كتاب: تصنيف نهج البلاغه، مولف: لبيب بيضون، توضيح: تنظيمى موضوعى از مباحث نهج البلاغه

7، نام كتاب: المعجم الموضوعى نهج البلاغه، مولف: اويس كريم محمد، توضيح: معجم موضوعى نهج البلاغه

8، نام كتاب: فرهنگ آفتاب، مولف: عبدالمجيد معاديخواه، توضيح: فرهنگ تفصيلى مفاهيم نهج البلاغه

نسخه هاى خطى نهج البلاغه

كتاب نفيس نهج البلاغه، از ديرباز مورد توجه و علاقه ى مخصوص مسلمانان بوده است و آنان به هر وسيله و طريقه ى ممكن در راه حفظ و نشر و استفاده از آن مى كوشيده اند.

بنابراين قبل از پيدايش صنعت چاپ، دست نويس هاى نهج البلاغه يكى از پرتيراژترين كتاب ها بوده است و همين مورد باعث شده كه تعداد زيادى از آن نسخه هاى خطى و گرانبها تا زمان ما باقى بماند و زينت بخش كتابخانه هاى سر تا سر

جهان باشد.

اين نسخه ها مدرك ديگر بر اصالت نهج البلاغه است كه در اينجا به بعضى از آنها اشاره مى شود. [ جهت اطلاع بيشتر از نسخه هاى خطى نهج البلاغه به يادنامه ى علامه شريف رضى، ص 362 به بعد مراجعه كنيد. ]

تعدادى از نسخه هاى خطى نهج البلاغه در كتابخانه هاى كشورهاى غربى

1، تايخ نسخه: نسخه ى رجب سال 588، مكان كتابخانه: كتباخانه ى چستربيتى در دبلن ايرلند، شماره ى نسخه:-

2، تاريخ نسخه: نسخه ى رمضان سال 673، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى لندن، شماره ى نسخه: 274032.R.O

3، تاريخ نسخه: نسخه ى رجب سال 669، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه پرنستون آمريكا، شماره ى نسخه: 1902

4، تاريخ نسخه: نسخه ى صفر سال 735، مكان كتابخانه: كتابخانه ى ملى پاريس، شماره ى نسخه: 3242.A

5، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 8 و 7، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه لس آنجلس آمريكا، شماره ى نسخه: 991.M

6، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه پرنستون آمريكا، شماره ى نسخه: 238

7، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 9 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه لس آنجلس آمريكا، شماره ى نسخه: 191. M

8، تاريخ نسخه: نسخه ى 987، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه لس آنجلس آمريكا، شماره ى نسخه: 1101.M

9، تاريخ نسخه: نسخه ى شعبان 966، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه پرنستون در نيوجرسى آمريكا، شماره ى نسخه: 1522

10، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 10 و 9، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه لس آنجلس آمريكا، شماره ى نسخه: 228.M

11، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ى دانشگاه پرنستون آمريكا، شماره ى نسخه: 2811.M

12، تاريخ نسخه: نسخه ى سده ى 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ى واتيكان، شماره ى نسخه: 1176

13، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن 11 و 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ى لس آنجلس آمريكا، شماره ى نسخه: 826

تعدادى از نسخه هاى خطى نهج البلاغه در كتابخانه هاى تركيه

1، تاريخ نسخه: نسخه ى 567، نام كتابخانه: كتابخانه ى سليمانيه در اسلامبول، شماره ى نسخه: 942

2، تاريخ نسخه: نسخه ى 615، نام كتابخانه: كتابخانه ى سلطان احمد سوم اسلامبول، شماره ى نسخه: 2556

3، تاريخ نسخه: نسخه ى 684، مكان كتابخانه: كتابخانه ى رئيس الكتاب سليمانيه اسلامبول، شماره ى نسخه: 943

4، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ى كوپولى در اسلامبول، شماره ى نسخه: 1407

5، تاريخ نسخه: نسخه ى 705، مكان كتابخانه: كتابخانه ى بايزيد در اسلامبول، شماره ى نسخه: 5572

6، تاريخ نسخه: نسخه ى 709، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سلطان احمد سوم در اسلامبول، شماره ى نسخه: 2586

7، تاريخ نسخه: نسخه ى 727، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سليمانيه اسلامبول، شماره ى نسخه: 1956

8، تاريخ نسخه: نسخه ى قرن هشتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سلطان احمد سوم در اسلامبول، شماره ى نسخه: 2374

9، تاريخ نسخه: نسخه ى 892، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه اوقاف اسلامى اسلامبول، شماره ى نسخه: 2074

10، تاريخ نسخه: نسخه ى 945، مكان كتابخانه: كتابخانه ى حميديه، سليمانيه ى اسلامبول، شماره ى نسخه: 4361

11، تاريخ نسخه: نسخه ى 996، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سلطان احمد سوم اسلامبول، شماره ى نسخه: 2586

تعدادى از نسخه هاى خطى نهج البلاغه در كتابخانه هاى كشورهاى آسيايى

1، تاريخ نسخه: 510 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى ممتاز العلماء در هند شماره ى نسخه:-

2، تاريخ نسخه: 538 ه. ق، مكان كتابخانه: دانشگاه على گره هندوستان، شماره ى نسخه:-

3، تاريخ نسخه: 533 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سلطنتى رامپور در هند، شماره ى نسخه:-

4، تاريخ نسخه: 565 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى بغداد، شماره ى نسخه: 356

5، تاريخ نسخه: 601 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى اوقاف موصل، عراق شماره ى نسخه:-

6، تاريخ نسخه: 682 ه. ق، مكان كتابخانه: دارالكتب مصر، شماره ى نسخه: 1623

7، تاريخ نسخه: 683 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى بغداد، شماره ى نسخه: 1623

8، تاريخ نسخه، 692 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى خدابخش در پتنه ى هند شماره ى نسخه: 3569

9، تاريخ نسخه: سده ى هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ى ظاهريه در دمشق، شماره ى نسخه: 9089

10، تاريخ نسخه: سده ى هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ى اوقاف موصل عراق، شماره ى نسخه: 8/3

11، تاريخ نسخه: سده ى هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ى سالار جنگ در هند، شماره ى نسخه: 993

12، تاريخ نسخه: سده ى 7 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ى ظاهريه در شام، دمشق، شماره ى نسخه: 6709

13، تاريخ نسخه: 704 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى بغداد، شماره ى نسخه: 1662/52

14، تاريخ نسخه: 767 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى بغداد، شماره ى نسخه: 1661/550

15، تاريخ نسخه: سده ى 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ى خدابخش در پتنه ى هند، شماره ى نسخه: 1853

16، تاريخ نسخه: 868 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى خدابخش در پتنه ى هند، شماره ى نسخه: 2574

17، تاريخ نسخه: 875 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى موزه ى بغداد، شماره ى نسخه:-

18، تاريخ نسخه: 892 ه. ق، مكان كتابخانه: معهدالمخلوطات قاهره، شماره ى نسخه: 881

19، تاريخ نسخه: سده ى 9، مكان كتابخانه: كتابخانه ى خدابخش در پتنه ى هند شماره ى نسخه: 1854

20، تاريخ نسخه: 918 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ى ظاهريه ى شام، شماره ى نسخه: 775