10، موضوع: تحليل سياسى، كلمات كوتاه شماره: 183-194-209-263-317-396
11، موضوع: جامعه شناسى، كلمات كوتاه شماره: 102-114-369-468
12، موضوع: حقوقى، كلمات كوتاه شماره: 268-293-399-401
13، موضوع: خودسازى، كلمات كوتاه شماره: 23-24-25-87-326-349-417
14، موضوع: روابط اجتماعى، كلمات كوتاه شماره: 1-33-34-35-50
15، موضوع: روان شناسى، كلمات كوتاه شماره: 91-118-143-167-175
16، موضوع: رفتارشناسى، كلمات كوتاه شماره: 26-117-179-248-350
17، موضوع: زينت و آرايش، كلمات كوتاه شماره: 17-67-397-473
18، موضوع: سياسى،...،كلمات كوتاه شماره: 1-6-215-340-363-441
19، موضوع: شيوه ى حكومت و مردم دارى، كلمات كوتاه شماره: 37-73-176-222-263-332-387
20، موضوع: شناخت اهل بيت عليه السلام، كلمات كوتاه شماره: 109-111-112
21، موضوع: شناخت روح و روان، كلمات كوتاه شماره: 91-108-147-193-197-205-312
22، موضوع: شناخت منافقين، كلمات كوتاه شماره: 45-333
23، موضوع: قضايى، كلمات كوتاه شماره: 270-271-274
24، موضوع: عقيدتى، كلمات كوتاه شماره:...،78-79-250-287
25، موضوع: علمى، كلمات كوتاه شماره:...،128-206-400
26، موضوع: مردم دارى، كلمات كوتاه شماره:...،268-293-346-360-401
27، موضوع: مردم شناسى، كلمات كوتاه شماره: 120-123-172-199-269-350-372
28، موضوع: نقش تجربه، كلمات كوتاه شماره: 281
29، موضوع: نظامى، كلمات كوتاه شماره: 11-52-233-307-318
30، موضوع: نكات تفسيرى، كلمات كوتاه شماره: 31-93-99-270-313
31، موضوع: هنر خطاطى، كلمات كوتاه شماره: 315
و دهها عنوان و موضوع ديگر...[ مجموعه ى آشنايى با نهج البلاغه، ج 2، ص 14. ]
جدول فهرست موضوعى نهج البلاغه
[ اين فهرست بيشتر جهت اطلاع خوانندگان از محتواى اجمالى نهج البلاغه است و لذا از آوردن نشانى دقيق به جهت طولانى شدن مطلب خوددارى مى شود. علاقمندان جهت آگاهى بيشتر مى توانند به كتاب 'الدليل على موضوعات نهج البلاغه' مراجعه كنند. ]خداشناسى و توحيد
1، موضوع: توحيد
2، موضوع: علم و حكمت خدا
3، موضوع: صفات ذات
4، موضوع: عظمت و قدرت او
5، موضوع: بصير
6، موضوع: سميع
7، موضوع: حى
8، موضوع: متكلم
9، موضوع: جبروتيت
10، موضوع: عدل الهى
11، موضوع: يارى و انتقام خدا
12، موضوع: توكل
13، موضوع: حمد و ستايش او
14، موضوع: استعانت جستن از او
15، موضوع: رازق و روزى دهنده
16، موضوع: عبادت و عباد كائنات
17، موضوع: آسمان ها و زمين
18، موضوع: خفاش
19، موضوع: پرندگان
20، موضوع: طاووس
21، موضوع: موجودات كوچك
22، موضوع: مورچه
23، موضوع: ملخ
24، موضوع: خلقت انسان
25، موضوع: ملائكه و فرشتگان
پيامبران
26، موضوع: رسالت انبياء
27، موضوع: آدم عليه السلام
28، موضوع: فرزندان آدم
29، موضوع: حضرت موسى و هارون عليهماالسلام
30، موضوع: بنى اسرائيل و فراعنه
31، موضوع: حضرت داوود و سليمان عليهماالسلام
32، موضوع: حضرت عيسى عليه السلام
33، موضوع: حضرت محمد صلى الله عليه و آله و سلم
34، موضوع: حضرت محمد صلى الله عليه و آله و سلم و اهل بيتش عليهماالسلام
35، موضوع: قرآن
36، موضوع: تفسير بعضى از آيات قرآن
عقايد و احكام
37، موضوع: اسلام
38، موضوع: مسلمان و مسلمانان
39، موضوع: ايمان و مومن
40، موضوع: فلسفه ى احكام
41، موضوع: مجاهده ى نفس
42، موضوع: ترغيب و تحريص بر جهاد
43، موضوع: تعليمات جهاد و نظامى
44، موضوع: فلسفه ى جهاد
45، موضوع: پيمان هاى صلح
46، موضوع: تقيه
47، موضوع: نماز
48، موضوع: اوقات نماز
49، موضوع: نماز جماعت
50، موضوع: مناجات و نماز شب
51، موضوع: روزه
52، موضوع: زكات
53، موضوع: حج و كعبه
54، موضوع: امر به معروف و نهى از منكر
55، موضوع: چند حكم از احكام فقهى
56، موضوع: شيطان
57، موضوع: مرگ و قبر و بعد از آن
58، موضوع: قيامت
59، موضوع: بهشت و جهنم
امامت و خلاقت
60، موضوع: بيعت با مردم
61، موضوع: امامت و خلافت
62، موضوع: شناخت على عليه السلام از ديدگاه على عليه السلام
63، موضوع: ايمان على عليه السلام به خدا و رسول او
64، موضوع: جهاد و شجاعت على عليه السلام
65، موضوع: زهد و تقواى على عليه السلام
66، موضوع: عدالت على عليه السلام
67، موضوع: حضرت مهدى عليه السلام
تاريخ
68، موضوع: تحليل تاريخ
69، موضوع: سقيفه
70، موضوع: شورى
71، موضوع: قريش
72، موضوع: ابوبكر
73، موضوع: عمر
74، موضوع: عثمان
75، موضوع: جنگ جمل "عايشه، طلحه و زبير"
76، موضوع: جنگ صفين
77، موضوع: مسئله ى حكميت و ابوموسى اشعرى و عمرو بن العاص
78، موضوع: جنگ نهروان و خوارج
79، موضوع: ستايش و شكايت از اصحاب خود
80، موضوع: ياد دوستان و صحابه ى خود
81، موضوع: دشمنان على عليه السلام
82، موضوع: بنى اميه
83، موضوع: معاويه
84، موضوع: عمرو بن العاص
85، موضوع: اخبار غيبى و خبر از فتنه ها و اخبار آخرالزمان
اجتماع و سياست و اقتصاد
86، موضوع: عدل و ظلم
87، موضوع: حق و باطل
88، موضوع: اوامر حضرت به عمال خود در مورد عدالت اجتماعى
89، موضوع: طبقات جامعه
90، موضوع: وزراء و مشاورين حكومت
91، موضوع: دبيران
92، موضوع: قاضيان و دادگسترى
93، موضوع: ارتش
94، موضوع: كارمندان حكومت اسلامى
95، موضوع: اقليت هاى مذهبى
96، موضوع: صنايع و تجارت
97، موضوع: طبقه ى محروم جامعه
98، موضوع: بيت المال
99، موضوع: تقسيم بيت المال
100، موضوع: مردم شناسى و طبقات مختلف مردم
اخلاق
101، موضوع: عقل و عاقل
102، موضوع: تفكر
103، موضوع: قلب
104، موضوع: علم
105، موضوع: عالمان ربانى
106، موضوع: عالمان فاسد
107، موضوع: دنيا و آخرت
108، موضوع: متاع و مال دنيا
109، موضوع: بخل
110، موضوع: اسراف
111، موضوع: فقر
112، موضوع: گناهان و معاصى
113، موضوع: توبه و استغفار
114، موضوع: تقوا
115، موضوع: صفات مردان متقى
116، موضوع: زهد
117، موضوع: صبر
118، موضوع: زبان
119، موضوع: خير و شر
120، موضوع: دوستان و برادران
121، موضوع: حسد
122، موضوع: كبر و غرور
123، موضوع: ادب
124، موضوع: نفاق و منافق
125، موضوع: عجب و خودبينى
126، موضوع: حلم و حليم
127، موضوع: نهى از خودستايى
128، موضوع: عشق
129، موضوع: زنان
130، موضوع: دعا چيست؟
131، موضوع: دعاهاى اميرالمومنين عليه السلام
132، موضوع: حكمت هاى گوناگون
جدول كتابنامه ى نهج البلاغه
كتاب ها و مقالات بسيارى درباره ى نهج البلاغه نوشته شده است. در اينجا، به ذكر نام پنجاه كتاب اكتفا مى كنيم. [ جهت اطلاع بيشتر به 'كتابشناسى نهج البلاغه' اثر مولف كه در آن 1000 كتاب پيرامون نهج البلاغه معرفى شده است ، مراجعه كنيد. ]
1، نام كتاب: الهيات در نهج البلاغه، نويسنده: لطف الله صافى گلپايگانى، ناشر: جامعه ى مدرسين
2، نام كتاب: صفات جمال و جلال خدا در نهج البلاغه، نويسنده: محمدحسين مختارى مازندرانى، ناشر:-
3، نام كتاب: حكمت نظرى و عملى در نهج البلاغه، نويسنده: عبدالله جوادى آملى، ناشر: جامعه ى مدرسين
4، نام كتاب: رابطه ى نهج البلاغه با قرآن، نويسنده: سيد جواد مصطفوى، ناشر: بنياد نهج البلاغه
5، نام كتاب: سيماى قرآن در نهج البلاغه، نويسنده: على كريمى جهرمى، ناشر: دارالقرآن الكريم- قم
6، نام كتاب: آيات قرآن در نهج البلاغه، نويسنده: محمد محمدى اشتهاردى، ناشر: جامعه ى مدرسين
7، نام كتاب: قرآن در نهج البلاغه، نويسنده: عبدالله جوادى آملى، ناشر: كانون نشر انديشه ى جوان
8، نام كتاب: گفتار پيامبر "ص" در نهج البلاغه، نويسنده: محمد محمدى اشتهاردى، ناشر: جامعه ى مدرسين
9، نام كتاب: اهل بيت عليهم السلام در نهج البلاغه، نويسنده: سيد مهدى شمس الدين، ناشر: دارالنشر- قم
10، نام كتاب: تجلى امامت در نهج البلاغه، نويسنده: علاءالدين حجازى، ناشر: آستان قدس رضوى
11، نام كتاب: مهدى منتظر در نهج البلاغه، نويسنده: مهدى فقيه ايمانى، ناشر: كتابخانه ى امام اميرالمومنين عليه السلام اصفهان
12، نام كتاب: انسان كامل در نهج البلاغه، نويسنده: حسن حسن زاده آملى، ناشر: جامعه ى مدرسين
13، نام كتاب: زندگانى سياسى امام على "ع" از ديدگاه نهج البلاغه، نويسنده: على علامه حائرى، ناشر: نشر رامين
14، نام كتاب: صحابه از ديدگاه نهج البلاغه، نويسنده: داوود الهامى، ناشر: هجرت
15، نام كتاب: جامعه از ديدگاه نهج البلاغه، نويسنده: ولى الله برزگر كليشمى، ناشر: سازمان تبليغات اسلامى
16، نام كتاب: سيرى در نهج البلاغه، نويسنده: مرتضى مطهرى، ناشر: صدرا
17، نام كتاب: آموزش نهج البلاغه، نويسنده: محمد مهدى جعفرى، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى
18، نام كتاب: مجموعه آشنايى با نهج البلاغه، نويسنده: محمد دشتى، ناشر: موسسه ى تحقيقاتى اميرالمومنين عليه السلام- قم
19، نام كتاب: نهج البلاغه از ديدگاه مقام معظم رهبرى، نويسنده: محمد مهدى عليقلى، ناشر: سازمان تبليغات اسلامى
20، نام كتاب: كلام جاودانه، نويسنده: محمد رضا حكيمى، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى
21، نام كتاب: دانستنى هاى نهج البلاغه، نويسنده: مصطفى اسرار، ناشر: محيا
22، نام كتاب: شناخت نهج البلاغه، نويسنده: محمود صلواتى، ناشر: نشر خرم- قم
23، نام كتاب: چشمه ى خورشيد "آشنايى با نهج البلاغه"، نويسنده: مصطفى دلشاد تهرانى، ناشر: خانه انديشه جوان
24، نام كتاب: كليد نهج البلاغه، نويسنده: صادق حسن زاده، ناشر: انتشارات مومنين- قم
25، نام كتاب: هزار و يك پرسش و پاسخ از نهج البلاغه، نويسنده: مصطفى اسرار، ناشر: نشر چوگان
26، نام كتاب: پرتوى از نهج البلاغه، نويسنده: سيد جواد مصطفوى، ناشر: دانشگاه فردوسى- مشهد
27، نام كتاب: انوارى از نهج البلاغه، نويسنده: محمد جعفر امامى، ناشر: دفتر تبليغات اسلامى- قم
28، نام كتاب: سيرى در معارف نهج البلاغه، نويسنده: محمد دشتى، ناشر: موسسه ى تحقيقاتى اميرالمومنين عليه السلام- قم
29، نام كتاب: مفردات نهج البلاغه، نويسنده: سيد على اكبر قريشى، ناشر: نشر كعبه
30، فرهنگ آفتاب، نويسنده: عبدالمجيد معاديخواه، ناشر: نشر ذره
31، نام كتاب: روش تحقيق در اسناد و مدارك نهج البلاغه، نويسنده: محمد دشتى، موسسه ى تحقيقاتى اميرالمومنين عليه السلام- قم
32، نام كتاب: آئين كشوردارى از ديدگاه امام على عليه السلام، نويسنده: محمد فاضل لنكرانى، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى
33، نام كتاب: حكمت اصول سياسى اسلام، نويسنده: محمد تقى جعفرى، ناشر: بنياد نهج البلاغه
34، نام كتاب: راز نماز در نهج البلاغه، نويسنده: على دوانى، ناشر: نشر مطهر
35، نام كتاب: نماز در نهج البلاغه، نويسنده: عليرضا رجالى تهرانى، ناشر: دارالصادقين
36، نام كتاب: سيماى سحرخيزان در نهج البلاغه، نويسنده: اسماعيل منصورى لاريجانى، ناشر: نشر آيه
37، نام كتاب: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، نويسنده: ناصر مكارم شيرازى، ناشر: مطبوعاتى هدف- قم
38، نام كتاب: متقين، گلهاى سر سبد آفرينش، نويسنده: سيد مهدى شجاعى، ناشر: نشر محراب قلم
39، نام كتاب: تقوا و متقين در نهج البلاغه، نويسنده: سيد ابراهيم سيد علوى، ناشر: موسسه ى نشر و تحقيقات ذكر
40، نام كتاب: بينش تاريخى نهج البلاغه، نويسنده: يعقوب جعفرى، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى
41، نام كتاب: جلوه هاى بلاغت در نهج البلاغه، نويسنده: محمد خاقانى، ناشر: بنياد نهج البلاغه
42، نام كتاب: داستانهايى از نهج البلاغه، نويسنده: محمد محمدى اشتهاردى، ناشر: پيام آزادى
43، نام كتاب: رمز تداوم انقلاب در نهج البلاغه، نويسنده: محمدى رى شهرى، ناشر: جامعه ى مدرسين
44، نام كتاب: درس هاى سياسى از نهج البلاغه، نويسنده: محمد تقى رهبر، ناشر: سازمان تبليغات اسلامى
45، نام كتاب: نظرات سياسى در نهج البلاغه، نويسنده: محمد حسين مشايخ فريدنى، ناشر: بنياد نهج البلاغه
46، نام كتاب: تفكر سياسى و دفاعى بسيج با نگرشى بر نهج البلاغه، نويسنده: اسماعيل منصورى لاريجانى، ناشر: نشر آيه
47، نام كتاب: زن از ديدگاه نهج البلاغه، نويسنده: فاطمه ى علائى رحمانى، ناشر: سازمان تبليغات اسلامى
48، نام كتاب: معماها و مسابقات نهج البلاغه، نويسنده: خسرو تقدسى نيا، ناشر: انتشارات نبوغ
49، نام كتاب: تصوير زندگى در نهج البلاغه، نويسنده: لطيف راشدى، ناشر: انتشارات قدس
50، نام كتاب: جهاد از ديدگاه امام على عليه السلام در نهج البلاغه، نويسنده: عباسعلى عميد زنجانى، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى
خطبه هاي شگفت انگيز از حضرت علي
دو خطبه شگفت انگيز از حضرت على
خطبه بدون الف
بسيارى از مورخين و محدثين نقل كرده اند كه جمعى از اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم پيرامون اين بحث مى كردند كه كدام يك از حروف در كلمات بيشتر به كار مى رود و همه متفق شدند بر اين كه حرف الف است كه بيشتر در كلمات به كار مى رود. آنگاه اميرالمومنين على عليه السلام به پاخاست و بالبداهه خطبه اى بدون الف ايراد نمود كه متن و ترجمه ى آن از نظرتان مى گذرد:
حمدت و عظمت من عظمت منته و سبغت نعمته و سبقت رحمته غضبه و تمت كلمته و نفذت مشيئته و بلغت قضيته، حمدته حمد مقر لربوبيته، متخضع لعبوديته، متنصل من خطيئته، معترف بتوحيده، مومل من ربه مغفره تنجيه، يوم يشغل عن فصيلته و بنيه و نستعينه و نسترشده و نستهديه و نومن به و نتوكل عليه و شهدت له تشهد مخلص موقن و فردته تفريد مومن متيقن و وحدته توحيد عبد مذعن، ليس له شريك فى ملكه و لم يكن له ولى فى صنعه، جل عن مشير و وزير و عون و معين و نظير، علم فستر و نظر فخبر و ملك فقهر و عصى فغفر و حكم فعدل، لم يزل و لن يزول ليس كمثله شى ء و هو قبل كل شى ء و بعد كل شى ء، رب متفرد بعزته متمكن بقوته متقدس بعلوه متكبر بسموه، ليس يدركه بصر و ليس يحيط به نظر، قوى منيع بصير سميع حليم حكيم رووف رحيم،