مفهوم «تهى‏» - ارتباط انسان و طبیعت در اسلام و آیین دائو نسخه متنی

مفهوم «تهى‏»

فضايل اخلاقى در كف نفس نهفته است. «خلا يا تهيگى‏» يعنى آزادى‏از تمنيات. متناظر با آزادى از تمنيات درونى، رعايت اصل وووى در زندگى بيرونى لازم است. اين نوع زندگى جز براى انسان‏فرزانه جاذبه‏اى ندارد. حكيم با دورى از خواسته‏ها و تمايلات، به‏حالتى كودكانه از صرافت طبع و نازكى و مهربانى مى‏رسد. از اين‏رو است كه حكيم «ساده‏» است، به سادگى يك چوب نتراشيده. 177 «از مفهوم تهى نه فقط بايد غيبت آگاهى را، بلكه در عين حال‏غيبت ميل و اراده را حس كنيم، و نيز غيبت هر نوع درنده خويى‏را كه مى‏تواند موجب صدمه رساندن به ديگران شود».178 اين گفت فرزانه: راه خويش گيرم; گشادگى همگان راست. / آرام‏گيرم; امان همگان راست. / به كار جهان نپردازم; خجستگى همگان‏راست / سادگى; مرگ آرزو است. دائودجينگ، بخش 57 «سى پره چرخ در محور انبازند / وز تهى محور، چرخ مى‏چرخد/ از رس آوندى ساز / وز تهى‏ست‏سرشارى / درها و دريچه‏هايى دراتاق گشاى، / وز تهيش اتاق را ثمرست‏». دائودجينگ، بخش 11 «مفهوم تهى در هنر دائويى بسيار تاثير نهاده است. در اين‏هنر آنچه اهميت دارد تهى بودن ظروف، پنجره‏ها و راهروهاست. درواقع براى دريافتن هنر دائويى بايد بيشتر به فضاهاى خالى ميان‏اشكال نگريست، تا به خود اشكال; زيرا آنها تنها براى نشان‏دادن همان فضاهاى خالى به كار مى‏آيند و بر خلاف تصور رايج‏خودبه خود ارزشى ندارند». 179 «خويشتن تهى دار، بگذار روان بياسايد». دائودجينگ، بخش 16 «دائو تهى آوندست، پايان ليك نپذيرد».همان، بخش 4